Wat is een jetlag?
Een jetlag is een tijdelijke verstoring van je normale slaap-waakritme (bioritme/biologische klok) en ontstaat als je in korte tijd heel snel meerdere tijdzones doorkruist. Zo snel dat je biologische klok niet meer gelijkloopt met de lokale tijd op de plaats van bestemming.
Biologische klok
Je lichaam heeft een eigen ritme. Dit is de biologische klok en duurt ongeveer vierentwintig uur. Ook bij kinderen werkt dit ook zo. Deze interne klok geeft aan wanneer je wilt slapen, wakker worden en wilt eten. Iedere cel in je lichaam functioneert op je biologische klok. Zo vinden een groot aantal belangrijke lichaamsfuncties volgens een vast ritme plaats, zoals de stofwisseling, hormoonspiegels en het slaap-waakritme. Maar het eigen ritme van je lichaam, de biologische klok dus, duurt niet exact vierentwintig uur maar ongeveer 24 uur en een kwartier. Deze moet dus steeds iets worden bijgesteld. Het is dus eigenlijk een slecht werkend horloge. De biologische klok corrigeert dit zelf onder invloed van externe factoren, zoals licht, beweging en voeding.
Door het reizen naar een andere tijdzone raakt het ritme verstoord, waardoor de afstemming van belangrijke lichaamsprocessen bij je kind ontregeld raakt. Hij kan hierdoor klachten krijgen als vermoeidheid, hoofdpijn, slaapproblemen en misselijkheid.
Overgang zomer/wintertijd
Tijdzones zijn de boosdoener
Lang vliegen hoeft niet altijd de oorzaak te zijn van een jetlag. Het hangt er vanaf hoeveel tijdzones je passeert. Als jullie een vliegreis maken waarbij je zo'n vijf à zes tijdzones doorkruist, is de kans op een jetlag groot. Ga je op vakantie naar Zuid-Afrika, dan heb je dus geen last van een jetlag. Je overbrugt weliswaar 10.000 kilometer, maar dat doe je loodrecht van noord naar zuid (of andersom). Je blijft dus in dezelfde tijdzone.
Vaak is een jetlag heftiger als je naar het oosten vliegt ('met de tijd mee'), dus naar Azië of Australië. Het langer maken van de dag kost minder moeite dan het verkorten van de dag. Bij een reis in westelijke richting, dus bijvoorbeeld naar Amerika, wordt de dag langer en zal je kind minder last hebben van een jetlag. De biologische klok past zich makkelijker aan aan méér dan aan minder uren. Natuurlijk kan hij wel vermoeid zijn van de reis.
Lees ook: Vliegen met je baby, handige tips
Hoe kun je jetlag bij kinderen voorkomen?
Bij een kind is een jetlag vaak heftiger dan bij volwassenen. Heb je een verre reis achter de rug, dan is de kans groot dat je kind midden in de nacht wil spelen of juist overdag zijn ogen niet kan openhouden. Ook de momenten waarop je kind normaal gesproken zou eten, zijn natuurlijk gewijzigd. En dat is lastig, want leg je kind maar eens uit dat 'het nu niet uitkomt' dat hij honger of slaap heeft.
Helaas kun je die interne klok niet zomaar een paar uur verzetten. Dat moet vanzelf gaan en heeft een paar dagen nodig. Een jetlag kun je dan ook niet voorkomen. Maar met een beetje hulp kun je de jetlag bij jezelf en je kind wel beperken. Voor je het weet staat die interne klok weer gelijk en kan de vakantie écht beginnen.
Tip! Zo maak je vliegen met kinderen leuker voor iedereen
Goed eten en drinken tijdens de vlucht
Een vliegreis met kinderen laat zich niet voorspellen. Sommige kinderen zijn de hele tijd wakker en anderen slapen juist. Zorg ervoor dat je kind voldoende vocht binnenkrijgt tijdens de vlucht. De lucht in een vliegtuig is erg droog. Door te drinken help je vermoeidheid, uitdroging en hoofdpijn te voorkomen. Als je kind alleen borstvoeding krijgt, is extra vocht niet nodig. Zorg er wel voor dat je zelf genoeg drinkt, zeker als je borstvoeding geeft. Sommige mensen drinken tijdens de reis juist expres minder, omdat ze dan niet zo vaak naar het toilet hoeven, maar het is echt beter juist wel goed te drinken.
Het is niet aan te raden om al in het vliegtuig het nieuwe (vakantie)ritme aan te houden. De darmen hebben een biologische klok en staan dus 's nachts in rustmodus en overdag in actieve modus. Juist dat maakt ook dat eten op momenten waarop je doorgaans niet eet, zo zwaar kan vallen.
In het vliegtuig kun je dus het beste licht verteerbare voedingsmiddelen eten met weinig kruiden en het liefst bekend voor de darmen. Het is daarom aan te raden in het vliegtuig het thuisritme aan te houden en/of de behoefte van het kind volgen. Op het vakantieadres kun je de voedingsmomenten wat aanpassen aan het nieuwe ritme, maar gradueel net zoals je het slaapritme gradueel aanpast.
Heeft je kind extra trek? Geef hem dan (gezonde) tussendoortjes. Liever geen snelle hap of vet eten, want dit maakt een jetlag vaak alleen maar erger.
Zo beperk je een jetlag bij kinderen
Ga bij aankomst (of eigenlijk al in het vliegtuig) zo veel mogelijk mee in het nieuwe ritme van het land van bestemming: probeer wakker te blijven als het daar overdag is en te slapen als het daar nacht is.
Gaat je kind normaal gesproken om 19.00 uur naar bed, dan wordt dit op je vakantieadres bijvoorbeeld 21.00 uur. Als dat niet mogelijk is – doordat het vroeger of veel later is – werk dan in stappen. Verschuif bijvoorbeeld de bedtijd elke dag met een (half) uur. En het middagslaapje? Sla dat vooral niet over. Doe dit wel vroeg op de dag rond het middaguur, zodat je kind aan het eind van de avond ook weer slaperig genoeg is.
Probeer bij het slapen gaan zo veel mogelijk het bedritueel van thuis aan te houden. Neem de knuffel van je kind mee en als het kan een eigen dekentje. En biedt nabijheid aan je kind als het daar behoefte aan heeft. Slapen in een nieuwe omgeving is spannend.
Hou in elk geval zoveel mogelijk de lokale tijd aan en zorg dat jullie veel buiten zijn, zodat je zo veel mogelijk daglicht ziet. Probeer je kind op vaste tijden te laten eten en beweeg veel – dat is sowieso een goed idee na een lange vliegreis.
Houd tijdens de vakantie niet te strak vast aan de bedtijden van thuis, het ritme is toch al ontregeld. Heel strak vasthouden aan het ritme werkt vaak averechts. In Nederland houden we vroege bedtijden aan. Misschien kun je er juist ook van genieten dat de kinderen wat later naar bed kunnen.
4 Tips om sneller van een jetlag af te komen
Op naar de speeltuin
Zorg ervoor dat je kind overdag lekker actief is. Door veel buiten te zijn krijgt hij afleiding en is hij minder vermoeid. Kies wel een activiteit waar je kind blij van wordt en waar hij ook bij kan ontspannen. De speeltuin bijvoorbeeld. Winkelen, een museum bezoeken of door de stad slenteren kost na een lange vliegreis te veel energie. Het is beter om dit soort uitjes nog een paar dagen uit te stellen.Stimuleer het dagritme
Bijkomend voordeel van veel naar buiten gaan, is dat je slim gebruikmaakt van het licht. Daglicht remt de aanmaak van melatonine (het slaaphormoon dat je moe maakt). Zorg dus dat je overdag lekker veel buiten bent met je kind. Het licht zorgt er ook voor dat de biologische klok van je kind zich aanpast aan de nieuwe tijdzone. En maak het 's avonds goed donker in zijn slaapkamer. Tip: neem een vuilniszak mee om de kamer te verduisteren.'s Nachts wakker? Blijf het proberen
Wordt je kind 's nachts wakker, zorg dan dat hij in bed blijft. Ook al slaapt hij niet, zo rust hij toch uit en went hij sneller aan het nieuwe ritme. Lukt het niet om je kind in bed te houden, ga er dan samen even uit. Probeer wat te knuffelen in een schemerige kamer en even wat te drinken en probeer om na twintig minuten opnieuw te gaan slapen. Tip: wissel de nachten met je partner af, zodat een van jullie in elk geval meer slaap kan pakken.De beste tip: accepteer en ontspan
Het ene kind heeft meer last van een jetlag dan de ander. En de ene tip werkt bij de een beter dan bij de ander. Geef je kind de tijd om te wennen aan de nieuwe tijdzone. Houd van tevoren rekening met de jetlag en accepteer die. En vergeet niet: het is een tijdelijk iets. Door er zelf zo ontspannen mogelijk mee om te gaan, maak je het al een stuk minder zwaar voor jezelf en je kind. Zo'n jetlag is nou eenmaal niet leuk, maar gaat weer over (echt waar!).
Leuk speelgoed voor onderweg:
/8dd51e4667ae4d6cb5fed0edfeef2819/image.jpg)
/07d5830d930b42b6b60c4505ffe6609c/image.jpg)
/21c998e8ac1c49619152a90f5523e02b/image.jpg)
/bd12b109f1464f09805c318ea974ad56/image.jpg)
/9ccac6922f90436eb408313ab06ed6fb/image.jpg)
/022f525d03834bed94474507485f222b/image.jpg)
/487ab15324b542a79e8c1f7f104e8df3/image.jpg)
