Jojanneke zoekt uit: maakt klassieke muziek baby’s slimmer?

Luisteren naar klassieke muziek maakt baby’s slimmer, aldus de verkopers van cd’s en apps met muziek voor het babybrein. Wat klopt er van deze klassieker?

In samenwerking met expert

Jojanneke Bastiaansen

Onderzoeker en factchecker

Lekker fout

Ik sta niet per se bekend om mijn goeie muzieksmaak. Zo luister ik niet naar de werken van Bach, de liederen van Schubert of de sonates van Mozart. Liever zet ik mijn lekker foute afspeellijst op. Hier in huis dansen we op Snollebollekes, Kesha en Kraantje Pappie. IJsbrand wordt dus amper blootgesteld aan klassieke muziek, en daar schijn ik hem zwaar tekort mee te doen. Of toch niet?

Kleine genie

Wolfgang Amadeus Mozart was zelf een klein genie. Voor hem geen geklooi met een triangel of tamboerijn. Nee, Mozart schreef al op zijn 4e zijn eigen pianoconcert. Op volwassen leeftijd componeerde hij de mooiste melodieën, vol met ingewikkelde structuren.

Breinpower

Het horen van die complexe muziek zou andere vormen van abstract denken stimuleren. Dit Mozart-effect klonk veel mensen als muziek in de oren. Een Amerikaanse gouverneur besloot in 1998 zelfs om iedere pasgeborene een cd met klassieke muziek toe te sturen. Dan moet het bewijs voor een breinboost wel overweldigend zijn, toch?

Knap knipwerk

Mozarts muziekstukken raakten in de (kinder)mode na een Amerikaans onderzoek uit 1993¹. Daarin luisterden 36 studenten tien minuten naar zijn sonate voor twee piano’s in D majeur, een ontspanningsoefening, of naar niks. Na elk luisterblokje deden de studenten een IQ-taak. Zo kregen ze een papier te zien dat meermaals gevouwen en vervolgens geknipt werd. Hoe zou dat stukje origami er opengevouwen uitzien? Het ruimtelijk inzicht van de studenten bleek vlak na het beluisteren van Mozart een stuk beter: ze scoorden gemiddeld negen IQ-punten hoger dan na tien minuten stilte.

Oppeper

Hierna gingen verschillende onderzoekers los op Mozart. Na zestien studies met verschillende IQ-taken vond onderzoekspsycholoog Christopher Chabris in 1999² de maat vol. Hij combineerde de gegevens van 714 proefpersonen en vond – tromgeroffel – geen significant Mozart-effect. Alleen voor de origamitaak ontvouwde zich een verschil, maar slechts van enkele IQ-punten. Volgens Chabris zijn daar niet eens complexe sonates voor nodig. Je presteert namelijk ook beter na het horen van simpele britpop, als de muziek je maar een oppepper geeft.

Slotakkoord

Het Blur-effect verkoopt echter geen babybreincd’s. Een geniale componist op de albumhoes doet dat wel. Zeker als je er niet bij zegt: ‘Gebaseerd op een kortdurend en verwaarloosbaar effect op een vouw-en-kniptaak bij volwassenen!’ Gelukkig valt daarmee het doek voor het Mozart-effect bij baby’s en heeft IJsbrand dus niets wezenlijks gemist. Zijn leven hangt vooralsnog niet af van zijn origami skills. En als dat wel zo zou zijn, dan zet ik met alle liefde mijn foute afspeellijst voor hem aan, als oppepper.

¹ Rauscher et al. (1993). Music and spatial task performance. Nature, 365(6447), 611–611. https://doi.org/10.1038/365611a0

² Chabris (1999). Prelude or requiem for the ‘Mozart effect’? Nature. https://doi.org/10.1038/23608

Dit artikel is eerder verschenen in Ouders van Nu Magazine – Tekst: Jojanneke Bastiaansen, Beeld: Getty Images. 

Artikelen van Ouders van Nu ontvangen in je mailbox?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief.