Jojanneke zoekt het uit: werkt de voorhoofdcheck écht?

Je geeft je kind een kus op z’n voorhoofd en… hé, heeft-ie nou koorts? Hij voelt duidelijk warmer dan normaal. Is het moederinstinct even betrouwbaar als de thermometer?

In samenwerking met expert

Jojanneke Bastiaansen

Onderzoeker en factchecker

IJsbrand is kampioen koorts. Ook nu is het weer mis, ik voel het aan zijn gloeiende voorhoofd. En jawel, de thermometer zegt het ook. Dat wordt weer een helleweek met veel sussen en weinig slaap. Een kleine troost: blijkbaar voel ik mijn kind letterlijk goed aan. Een sceptische vriend heeft daar echter een hard hoofd in. De discussie loopt hoog op. Heeft hij gelijk, en is het wetenschap met de natte vinger? Of heb ik gelijk, en is zo’n handlezing een moederlijke gave?

De kwaal de baas

Koorts is het niet-storen-bordje van het lichaam: ben even bezig een ziekte te lijf te gaan. Vaak is dat een
onschuldige virusinfectie, en zodra het lichaam de kwaal de baas is, zakt de koorts weer. Dat gebeurt meestal na drie tot vijf dagen.

Ook lezen: Koorts bij kinderen: dit moet je weten

Meten is weten

In Nederland gebruiken de meeste ouders een (rectale) thermometer om te checken of de lichaamstemperatuur van hun kind niet boven de 38 graden piekt. Maar zes op de tien denkt – net als ik – dat je ook met de hand kunt voelen of een kind koorts heeft¹. Durven experts daar ook de hand voor in het vuur te steken?

Handtest

Onderzoekers uit koortscapital Wuhan bekeken de resultaten van elf studies met in totaal 3625 kinderen². Had een kind koorts, dan pikten ouders dat in bijna negen van de tien gevallen op. Bewijs voor het moederinstinct, zou je denken. Maar het blijkt een instinker: ook als een kind geen koorts had, dachten ouders in de helft van de gevallen dat tóch te voelen. Ouders roepen dus te snel ‘brand!’ De handtest lijkt daarmee ongeschikt.

Ook lezen: Bestaat het nu wel of niet? Alles over het moederinstinct

Geen gave

Koortsachtig zoek ik verder, maar ook de meeste afzonderlijke studies komen tot dezelfde conclusie. Vinden ze wel een effect, dan blijkt er iets anders aan de hand. Moeders in Nigeria die met hun kind naar de spoedeisende hulp kwamen, zagen koorts bijvoorbeeld best vaak over het hoofd³. Behalve jonge moeders en die uit een hogere sociale klasse. Maar ook zij hadden geen gave. Juist deze groepen gebruiken in Nigeria thuis vaker een thermometer voordat ze naar het ziekenhuis gaan. Ze
wisten dus waarschijnlijk al dat er koorts was vóórdat hen gevraagd werd hun hand op het voorhoofd te leggen.

Koortskampioen

Ik sta dus met lege handen. En toch: zelfs nu ik weet hoe het zit, voelt het nog altijd alsof ik wél koorts kan bespeuren bij mijn kind. Mijn vermoedens zijn bij onze koortskampioen dan ook vaak door de thermometer bevestigd. En de keren dat ik me onterecht zorgen maakte, ben ik allang vergeten. Zelfs een factchecker als ik blijkt niet immuun voor fabels.

1 De Bont et al. (2014). Parents’ knowledge, attitudes, and practice in childhood fever: An internet-based survey. British Journal of General Practice.
2 Li et al. (2017). Accuracy of tactile assessment of fever in children by caregivers: A systematic review and meta-analysis. Indian Pediatrics.
3 Abdulkadir et al. (2014). Validity and accuracy of maternal tactile assessment for fever in under-five children in North Central Nigeria: A cross-sectional study. BMJ Open.

Dit artikel is eerder verschenen in Ouders van Nu Magazine – Tekst: Jojanneke Bastiaansen, Beeld: Getty Images. Bronnen: British Journal of General Practice, Indian Pediatrics, BMJ Open

Artikelen van Ouders van Nu ontvangen in je mailbox?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief.