Kinderen die een slaapkamer delen, een goed idee?

Samen op één kamer

Een aantal decennia geleden was het nog heel normaal dat broers en zussen samen op één kamer sliepen. Langzaam werd een eigen kamer steeds gebruikelijker. De gezinnen werden kleiner en de huizen groter, dus er was simpelweg meer ruimte voor.

Een eigen kamer is iets typisch westers. Westerse landen vinden autonomie en individualisme belangrijk. In veel andere culturen is het heel normaal dat broers en zusjes een slaapkamer delen of zelfs samen in een bed slapen. Sterker nog: daar vinden ze het vaak zielig voor kinderen als ze alleen slapen.

Samen op één slaapkamer betekent samen delen en rekening houden met een ander. Want als de een er een troep van maakt, heeft de ander daar last van. Een mooie voorbereiding op de basisschool. Daar moet je kind leren delen met soms wel 30 anderen.

Lees ook: Waarom broers en zussen goed zijn voor de gezondheid

De voordelen van samen op één kamer slapen

Een kamer delen met een broertje of zusje heeft grote voordelen, aldus gz-psycholoog en slaapexpert Arina de Vries. Zo geeft het een veilig gevoel om met anderen in één ruimte te slapen. Een overblijfsel uit de oertijd, toen we nog in groepen sliepen vanwege dreigend gevaar. De Vries: 'Als je slaapt, ben je op je kwetsbaarst. Je kunt worden aangevallen, zo zijn we lang geleden geprogrammeerd. Daarom slapen we ook in cycli: dan kun je steeds even checken of je nog veilig bent. Logisch dus dat je je met mensen om je heen veiliger en ontspannener voelt. Dat geldt zelfs voor een wat groter kind dat bij z'n kleine broertje slaapt.'

Onderzoek ondersteunt dit: slapen mensen met hun broers en zussen op één kamer, dan hebben ze daar later vaak fijne herinneringen aan. Het gevoel van veiligheid en geborgenheid heeft ook op de lange termijn positieve effecten.

Het ontspannen en veilige gevoel kan ervoor zorgen dat je kind beter slaapt en minder last heeft van nachtmerries. Een ontspannen hoofd en lijf zijn belangrijk voor goede slaap. De gedachte dat je niet alleen bent, kan daaraan bijdragen. De Vries: 'Ben je bang, dan heb je veel adrenaline en ben je alerter. Ben je juist ontspannen, dan nemen de adrenaline en cortisol af en kun je veel beter slapen. De slaapkwaliteit verbetert en de kans op slaapproblemen, zoals veel wakker worden, slaapwandelen en nachtmerries, neemt af.'

Wanneer is een slaapkamer delen geen goed idee?

Er is geen bepaalde leeftijd vanaf wanneer je je kinderen een slaapkamer kunt laten delen. Wel is het voor baby's goed om bij hun ouders op de kamer te slapen. Die nabijheid past bij het hechtingproces.

Ook vanwege de nachtelijke huiluurtjes of voedingen is het niet aan te raden een baby samen met een ouder kind op een kamer te laten slapen. Hetzelfde geldt als een van je kinderen meer zorg nodig heeft dan de ander (door bijvoorbeeld een autistische stoornis, chronische ziekte of een handicap).

Liggen de leeftijden ver uit elkaar (bijvoorbeeld 8 en 2 jaar)? Bespreek dan goed met de oudste wat hij wel en niet mag doen. Denk met het oog op veilig slapen bijvoorbeeld aan: geen knuffels in het bed van z'n broertje of zusje leggen en de baby niet toedekken met een dekentje.

Lees ook: Dit zijn de beste slaaptrainers voor kinderen van dit jaar

Onderschat het niet

Moet je kind op latere leeftijd opeens een slaapkamer delen met een broertje of zusje? Bijvoorbeeld omdat er een derde of vierde kind bij komt? Onderschat niet dat dat ingrijpend kan zijn. De Vries: 'Er wordt vaak gezegd dat kinderen flexibel zijn en ze passen zich ook snel aan, maar dat wil niet zeggen dat ze er geen moeite mee hebben. Een broertje of zusje krijgen is al een grote verandering, en dan moet hij ook nog zijn plekje opgeven. Probeer er iets tegenover te stellen. Laat hem een halfuur later naar bed gaan dan zijn broertje of zusje, of trakteer hem op een nieuw dekbedovertrek.'

Vraag je kinderen na een tijdje eens hoe ze het vinden om een slaapkamer te delen. Als het niet erg botert, zullen ze dat waarschijnlijk allebei aangeven. Houd ze niet krampachtig bij elkaar in de hoop dat ze de beste vrienden worden.

Lees ook: Hoe bereid je je peuter eigenlijk voor op de komst van een broertje of zusje?

Behoefte aan privacy

Kleine kinderen hebben nog niet veel behoefte aan privacy. Dat begint vaak pas als ze in de puberteit komen. Meisjes zijn zich over het algemeen wat eerder (rond een jaar of 9) bewust van hun lichaam dan jongens. Ze kunnen hier schaamte voor hebben en zich bijvoorbeeld niet meer willen omkleden waar een broertje of zusje bij is. De behoefte aan tijd voor zichzelf komt vaak wat later, als ze naar de middelbare school gaan.

Een eigen plek creëren

Heb je niet voor elk kind een aparte kamer, maar gun je ze wel wat meer privacy, dan kun je een afscheiding maken met een kamerscherm of een gordijn. Door de slaapkamer in tweeën te delen geef je je kinderen een eigen plek en kunnen ze hun eigen smaak ontwikkelen. Daar kun je ook voor zorgen met een stapelbed. Maak je geen zorgen als je kinderen een klein kamertje moeten delen: kinderen hebben niet veel ruimte nodig.

Elkaar wakker houden

De meeste kinderen kletsen heus niet tot diep in de nacht met elkaar. Meestal duurt het hooguit een kwartiertje. Houden ze elkaar toch wakker, wees dan duidelijk en consequent. De Vries: 'De eerste nachten zijn vaak nog heel speciaal, maar de kans is groot dat het vanzelf goed gaat. Zo niet, zet er dan een stoel bij en blijf zitten tot ze slapen. Dan is de lol er snel af. Maar denk ook vooral niet te ingewikkeld: dat ze samen gezellig kletsen, is toch het leukste wat er is?'

Lees ook: Grenzen stellen: hoe zorg je dat je kind zich aan de regels houdt?

Broer en zus samen op een kamer?

Meestal geldt: hoe minder verschillen er tussen kinderen zijn, hoe beter het delen van een slaapkamer gaat. Dus vaak is het makkelijker om jongens met jongens en meisjes met meisjes op een kamer te laten slapen. Slapen jouw zoon en dochter samen op één kamer? Ook hier geldt: ze komen er vanzelf wel mee als het ze niet zint.

Tegelijk of apart naar bed?

Probeer hier niet te krampachtig over te doen: veel oudste kinderen maakt het echt niet uit dat ze tegelijkertijd met hun broertje of zusje naar bed moeten. Is het wel een probleem, laat de oudste dan 10 minuten later gaan, of laat hem nog even lezen in bed.

Lees ook: Wat zijn eigenlijk goede bedtijden voor kinderen? Hier vind je een handig schema