Pijnstilling bij de bevalling? Bespreek het halverwege je zwangerschap, zeggen specialisten

Zwangere vrouwen moeten beter én eerder voorgelicht worden over de verschillende vormen van pijnbestrijding tijdens de bevalling. De Nederlandse Vereniging van Anesthesiologen (NVA) lanceert daarom in september een online Keuzehulp Pijnbehandeling, waarmee zwangere vrouwen hun wensen op tijd kunnen bespreken.

Een ruggenprik, lachgas of toch pijnstilling met een pompje? Bij een bevalling zijn er verschillende mogelijkheden om minder pijn te ervaren. ‘Helaas weten veel zwangeren hier te weinig over, waardoor ze tijdens de bevalling voor verrassingen komen te staan’, zegt Caroline van der Marel. Ze is anesthesioloog in het Sophia Kinderziekenhuis en het Erasmus MC en voorzitter van de NVA. ‘Ze willen bijvoorbeeld graag een ruggenprik, maar vragen hier soms pas in een laat stadium van de bevalling om, wanneer het niet altijd meer kan.’

Te laat voor ruggenprik

In september lanceert de NVA daarom de Keuzehulp Pijnbehandeling, die is ontwikkeld samen met gynaecologen, verloskundigen en patiënten. Je kunt de keuzehulp vanaf dan online vinden zodat anesthesiologen, verloskundigen en gynaecologen samen optrekken en pijnbestrijding eerder wordt besproken tijdens controles.

En aanleiding voor de campagne is een onderzoek van Ouders van Nu en EenVandaag van augustus vorig jaar waaruit bleek dat een kwart van de vrouwen tijdens haar bevalling geen ruggenprik krijgt, terwijl ze dat wel had gewild. De ontsluiting voor de bevalling was dan meestal al te vergevorderd of er was door personeelstekort geen anesthesioloog beschikbaar.

Traumatische ervaring

De keuzehulp heeft vragen zoals of je in het ziekenhuis of thuis wilt bevallen en of je pijnstilling zou willen hebben. Het is een aanvulling op het bevalplan. ‘Het is de bedoeling dat je de keuzehulp voor jezelf invult, bij voorkeur als je ongeveer halverwege de zwangerschap bent. Vervolgens spreek je het samen met je gynaecoloog of verloskundige door.’ Het is erg belangrijk om je wensen kenbaar te maken en met je zorgverlener te sparren, vervolgt ze. ‘Heb je bijvoorbeeld een eerdere bevalling als traumatisch ervaren omdat je veel pijn had, dan is het van belang dat je weet wat er mogelijk is. En ook dat je aangeeft dat je deze keer op tijd pijnstilling wilt.’

Lees ook: Zo verwerk je een traumatische bevalling

Niet alles kan direct

Veel vrouwen hebben vervelende ervaringen rondom de bevalling en dat kan te maken hebben met verkeerde verwachtingen, vervolgt Van der Marel. Goede voorlichting helpt om deze verwachtingen realistischer te maken. De Nederlandse Vereniging van Anesthesiologen zet daarom ook in op nieuw voorlichtingsmateriaal, zoals folders over de verschillende vormen van pijnbestrijding, die bij de verloskundigen en gynaecologen komen te liggen.

Het is bijvoorbeeld goed om je er als zwangere vrouw bewust van te zijn dat niet elke vorm van pijnbestrijding direct en op elk moment in de bevalling kan worden toegediend. ‘Als je begint aan een thuisbevalling en je gaat halverwege naar het ziekenhuis, dan kan het even duren voordat je pijnstilling krijgt. Wanneer je daar dan aankomt, wordt namelijk eerst een hartfilmpje van ongeveer een half uur van de baby gemaakt. En het aanbrengen van een ruggenprik duurt ook altijd even. Het is voor een goede voorbereiding op de bevalling cruciaal om te weten wat wanneer en waar mogelijk is.’

Lees ook: CTG tijdens je zwangerschap en/of bevalling

Zorg voor een plan B

Dat je goed nadenkt over wat je wilt tijdens de bevalling, wil niet zeggen dat het zo ook echt gaat verlopen, benadrukt Van der Marel. Zorg daarom ook altijd voor een plan B. ‘Stel dat je graag zonder pijnbehandeling bevalt, maar de pijn toch tegenvalt, wat wil je dan? Een bevalling blijft een natuurlijk proces, je weet nooit of het precies zo gaat als je vooraf hebt bedacht. Maar het is altijd fijn om te weten waar je wel en niet om kunt vragen.’

Beeld: GettyImages