Alles over natuurlijke pijnbestrijding bij de bevalling

Natuurlijke pijnbestrijding bij bevalling

Verreweg de meeste vrouwen vinden de tweede fase van de bevalling veel pijn doen. De pijn van de weeën komt door het samentrekken van de baarmoederspier en het duwen van het hoofdje van de baby op de baarmoedermond en in het bekken. Ook kun je bandenpijn en rugpijn hebben en je spieren kunnen gaan verzuren als je veel in een bepaalde houding ligt of staat. Gelukkig zijn er verschillende natuurlijke manieren om de pijn bij de bevalling verlichten en je te helpen ermee om te gaan.

Lees ook: Liever een ruggenprik? Lees meer over pijnmedicatie bij de bevalling

Wat is natuurlijke pijnbestrijding?

Natuurlijke pijnbestrijding bij de bevalling zijn manieren om weeënpijn te verlichten zonder medicatie, en dus zonder bijwerkingen. Je kunt het toepassen bij een thuisbevalling en in het ziekenhuis. De meeste natuurlijke pijnverlichting is gericht op ontspanning. Als je tijdens de bevalling kunt ontspannen, zorgt de pijn van de weeën ervoor dat er endorfine vrijkomt in je brein. Dit is je eigen pijnstiller, die in chemisch opzicht lijkt op morfine. Je hoeft daarvoor niet compleet relaxed te zijn, dat is meestal niet haalbaar tijdens een bevalling. Je veilig voelen en rust of ontspanning vinden tussen de weeën door, is genoeg.

Als er veel endorfine vrijkomt, kun je zelfs in een bevallingsroes komen, vergelijkbaar met de zogenaamde runners high. Je kunt je dan goed focussen op de weeën, je voelt je sterk en ervaart minder pijn.

De eerste fase van de bevalling (als je nog niet zoveel ontsluiting hebt en de weeën nog niet heel regelmatig komen) is vaak helemaal niet zo pijnlijk, terwijl vrouwen dat wél verwachten. Dat komt door de film: die laat vrouwen vaak pas laat in de bevalling schreeuwend en vloekend zien. In een bevalling die niet door Hollywood bedacht is, gaat dat meestal anders.

Een goede tip om te onthouden is: 10% van de lengte van de wee doet pijn, de rest is opbouwend en weer weg-ebbend. Dus als je een wee hebt van 30 seconden, heb je hoogstens 3 seconden pijn. Bij een wee van 60 seconden, 6 seconden pijn, enzovoorts. De truc is om zoveel mogelijk door je mond uit te ademen tijdens het pijnlijke gedeelte van de wee en tussen de weeën door echt je rust te pakken in een zo ontspannen mogelijke houding.

Hoe bereid je je voor op de bevalling?

Om te kunnen ontspannen en endorfine aan te maken, is het belangrijk dat je je veilig voelt. Maar hoe doe je dat als je de bevalling spannend vindt? Het helpt om je goed voor te bereiden. Als je weet wat je ongeveer kunt verwachten, weet je ook beter wat je daarbij gaat helpen.

Bespreek eventuele zorgen en angsten met je verloskundige, zodat zij je informatie kan geven die je rust geeft. Tijdens de controle rond 32 weken neem je de bevalling met haar door tijdens een langer consult dan normaal en kun je je wensen voor de begeleiding aangeven of je geboorteplan doornemen. Het is fijn als je partner daar ook bij is. Daarnaast kun je bij een zwangerschapscursus allerlei handvatten leren voor natuurlijke pijnbestrijding en ontspanning.

Het is handig om te beseffen dat de pijn die je ervaart tijdens een wee, een functie heeft. Het zorgt ervoor dat je brein weet dat er een veilige plek gezocht moet worden om te bevallen, voordat het zich helemaal kan overgeven aan de bevalbubbel. Je bent vaak eerst erg alert als de bevalling begint om pas een aantal centimeter ontsluiting later echt de endorfine rush te kunnen voelen ('the birth high'). Maar om die te kunnen voelen, zul je eerst echt een tijdje oncomfortabel moeten zijn, dat is evolutionair nou eenmaal zo bepaald. Anders zou je bij gevaar je kind niet kunnen beschermen, als je al te ver bent in het bevalproces. Als je te snel, té ontspannen bent (dus bijvoorbeeld bij de eerste wee direct het bevalbad induikt) ben je eigenlijk het verloop van de bevalling aan het vertragen i.p.v. hem verder te helpen.

Lees meer: Van haptonomie tot hypnobirthing, deze cursussen bereiden je voor op de bevalling

Fijne steun

Uit onderzoek blijkt dat vrouwen minder snel om medische pijnbestrijding vragen als ze zich tijdens de bevalling continu gesteund voelen. Het gaat daarbij om steun van de verloskundige en andere zorgverleners, maar je partner kan jou natuurlijk ook steunen. Alleen al zijn of haar betrokkenheid en aandacht voor jou helpt. Wil je verzekerd zijn van professionele steun van begin tot eind van de bevalling? Dan kun je een doula overwegen. Zij weet ook veel van natuurlijke pijnbestrijding en bereid je daar goed op voor tijdens voorbereidende afspraken.

Lees ook: Tips voor de partner tijdens de bevalling: zo steun je haar

Wat helpt tegen pijn bij de bevalling?

Tijdens de bevalling kun je pas weten welke manieren van natuurlijke pijnbestrijding voor jou werken. Dit zijn dingen die je kunt proberen:

1. 1

   Aanraking.
   Knuffelen, zoenen, aaien, masseren, een hand op je rug: het helpt allemaal voor de aanmaak van endorfine en oxytocine. Dit hormoon zorgt niet alleen voor de weeën, maar werkt ook kalmerend.

2. 2

   Warm water.
   In de douche of het bevalbad ontspannen je spieren en maak je makkelijker endorfine aan. Vrouwen die gebruik maken van een bevalbad, vragen volgens onderzoek minder vaak om een ruggenprik. Lees hier alles over een badbevalling.

3. 3

   Warme kruik.
   Een kruik tegen je buik of onderrug kan pijn in je spieren en banden verlichten. Zorg ook dat je warme voeten hebt, dit kan weeënpijn verminderen.

4. 4

   TENS-apparaat.
   Hiermee geef je jezelf tijdens een wee lichte stroomstootjes via vier elektrodenstickers op je rug. Tussen de weeën door geeft 'ie een mildere prikkel. Dit stimuleert de aanmaak van endorfine. Ook zou het zoemen van de plakkers de pijnprikkel vanuit de baarmoeder naar het brein dempen. Je kunt de TENS online huren of kopen (kijk ook op Marktplaats). Check ook je verzekeringspakket, het kan zomaar zijn dat je hem volledig vergoed krijgt! Let er wel op dat je om een bevallings TENS vraagt. Dat is een heel ander apparaatje dan een TENS die door fysiotherapeuten wordt gebruikt bij bijvoorbeeld een knie-blessure. Sommige verloskundigen en ziekenhuizen hebben hem te leen. Lees hier meer over de TENS als natuurlijke pijnbestrijding.

5. 5

   Tegendruk geven.
   Veel vrouwen vinden het een verademing als hun partner tijdens een wee stevig tegen de onderrug duwt. Dit vermindert de spanning in de banden waarmee de baarmoeder aan het bekken vastzit. Ook zitten op je onderrug acupressuurpunten die de pijn verlichten. Bij een zwangerschapscursus met partner kun je leren hoe dit moet, maar waarschijnlijk voel je tijdens een wee precies waar hij moet drukken.

6. 6

   Acupressuur.
   Door tijdens een wee met je duim druk te geven op specifieke punten op je lichaam, kan de pijn afnemen. Deze drukpunten zitten bijvoorbeeld op je handen en enkels. Je kunt ze leren bij sommige zwangerschapscursussen, een geboortecoach of een acupuncturist.

7. 7

   Acupunctuur.
   Dit werkt volgens hetzelfde principe, maar dan met naaldjes. Ook dit kun je inzetten als natuurlijke pijnbestrijding. Maak dan wel een aantal weken voor de bevalling een afspraak met een acupuncturist die hiervoor is opgeleid. Hier lees je hoe dit in zijn werk gaat.

8. 8

   Ademhalingstechnieken.
   Dit is niet zozeer natuurlijke pijnbestrijding, maar eerder een manier om met pijn om te gaan. Door tijdens een wee rustig door te ademen naar je buik en je te focussen op deze ademhaling, verminder je spanning in je lichaam. Je kunt de pijn daardoor beter aan. Op een wee is het belangrijk om altijd in door je neus en uit door je mond te ademen. Als je door je mond inademt ga je snel hyperventileren wat tot een weeënstorm of een paniekaanval kan leiden. Je leert dit bijvoorbeeld bij hypnobirthing, zwangerschapsyoga of mindfulness.

9. 9

   Zelfhypnose.
   Bij een cursus hypnobirthing leer je hoe je jezelf in (diepe) ontspanning kunt brengen tijdens de bevalling. Dit kan de pijn van de weeën verminderen, maar het helpt je ook om rustig te blijven als je wel veel pijn hebt.

10. 10

    Visualiseren.
    Door jezelf af te leiden van de pijn verandert je pijnervaring. Je kunt dit doen door aan geruststellende beelden te denken, of naar een mooie foto te kijken. Aangetoond is dat dit kan helpen, daarom hebben sommige ziekenhuizen mooi fotobehang in de verloskamers. Ook wordt er momenteel onderzoek gedaan naar het inzetten van een VR-bril bij de bevalling.

11. 11

    Rebozomassage.
    Dit is een vorm van natuurlijke pijnbestrijding die al eeuwen wordt ingezet door vroedvrouwen in Mexico en Guatemala. Een rebozo is een geweven doek, waarmee je bekken, rug of buik wordt gewiebeld. Dit werkt ontspannend voor je spieren en bindweefsel. Je partner kan leren hoe hij dit bij jou kan doen. Vraag ernaar als je een zwangerschapscursus uitzoekt. Hier lees je meer.

12. 12

    Positieve affirmatie.
    Bekrachtigende woorden maken dat je langer vertrouwen houdt in het verloop van de bevalling. "Elke wee brengt me dichter bij mijn baby" is een hele fijne om te gebruiken. Beter is het om geen 'ontkenning' te gebruiken in je affirmatie. "Deze wee komt nooit meer terug" is ook bekend maar heeft een ontkenning in zich en dat laat je brein twijfelen. Puffen op: "Straks-mag-ik-sushi-en-steak" is ook een leuke en tovert vanzelf een glimlach op ieders gezicht.

13. 13

    Geluid maken.
    Als jij je veilig genoeg voelt om dat geluid te maken wat jou helpt zul je beter met de pijn om kunnen gaan. Ontspannen kaken die een laag 'aaaah' of ooohhmmm' geluid maken (dus niet geklemd op elkaar) waarbij je mond rond geopend is, zijn super fijn later in de bevalling, tijdens de uitademing op een wee. Zingen schijnt ook te helpen!

14. 14

    Kammen in je handen.
    Het vasthouden van twee kleine (haar)kammetjes van hout of plastic in je handpalmen, die je in je vel drukt tijdens een wee, is ook een fijne manier om je brein af te leiden van de pijn. Je verlegt zo de focus.

Wel of geen natuurlijke pijnbestrijding?

Dat er van alles mogelijk is aan natuurlijke pijnbestrijding, betekent niet dat je dat allemaal moet gebruiken. Zolang je de pijn aankunt, hoef je geen speciale trucs uit de kast te halen. Misschien heb je helemaal geen zin in het bevalbad. Of ben je je ademhalingstechnieken vergeten of wil je niet aangeraakt worden.

Vrouwen vinden tijdens de bevalling vaak ook eigen manieren om met weeën om te gaan. De geluiden, bewegingen en houdingen die je instinctief maakt en doet, werken vaak het allerbeste. Samen met geruststellende en bemoedigende steun van je partner, verloskundige en eventuele anderen die erbij zijn. Maar als je bang bent voor de pijn of als je het lastig krijgt, is het fijn om wat handvatten voor natuurlijke pijnbestrijding te hebben.

Lees ook: Dit kun je verwachten tijdens de bevalling

Hoeveel procent bevalt zonder pijnbestrijding?

De meeste vrouwen vinden de bevalling de allerergste pijn die ze ooit hebben gevoeld. Dat vertelt Ilse Dons, anesthesioloog in het Rotterdamse Erasmus MC, aan NU.nl. Toch geeft 64% van de Nederlandse vrouwen aan dat ze het liefst zonder pijnbestrijding wil bevallen, blijkt uit onderzoek van Ouders van Nu en EenVandaag. Ongeveer een kwart maakte het niet uit en 12 procent had al voor de bevalling besloten dat ze graag pijnbestrijding wilde.

Van de vrouwen die vooraf aangaven geen pijnbestrijding te willen, is 35% toch bevallen met lachgas, remifentanil (een morfine-achtig medicijn) of een ruggenprik. Hoewel ze van tevoren hadden besloten om hier geen gebruik van te maken, hebben de meeste moeders daar geen spijt van. Lees meer over het onderzoek.

Ruggenprik?

Ook als je alleen natuurlijke pijnbestrijding wilt tijdens de bevalling, is het verstandig om na te denken over een ruggenprik. Het kan namelijk zo zijn dat je uiteindelijk toch een ruggenprik wilt. Verdiep je van tevoren in de voor- en nadelen, de bijwerkingen en hoe het in zijn werk gaat. Dan word je hier tijdens de bevalling niet door overvallen. Lees alles over de ruggenprik.

Ook kun je vast bedenken wat voor jou een goede reden is om wél te kiezen voor een ruggenprik. Dit kun je ook in je geboorteplan zetten, zodat je verloskundige weet wat jij wilt.

Lees ook: Zo schrijf je jouw eigen geboorteplan (een voorbereiding op de bevalling)

Bron: Deverloskundige.nl