Worden er over een paar jaar nog kinderen geboren in het HagaZiekenhuis Zoetermeer? Al een paar jaar hangt het verplaatsen van de afdeling verloskunde naar Den Haag als een donkere wolk boven Zoetermeer. Huisartsen, verloskundigen, de gemeente en inwoners willen graag een volwaardig ziekenhuis behouden voor hun stad. Inclusief acute geboortezorg. In het Zoetermeerse Haga worden zo'n 1100 baby's per jaar geboren.
Wie de net verschenen rapporten van de GGD Haaglanden en het Regionaal Overleg Acute Zorgketen (ROAZ) over de gevolgen voor de regio Den Haag, Leiden, Gouda en Delft van het mogelijk verdwijnen van geboortezorg uit het Zoetermeerse ziekenhuis leest, zou toch denken dat die afdeling eigenlijk niet kan worden gemist, en dat kunnen de omliggende ziekenhuizen niet opvangen zonder investeringen. Ook is er een hoger risico op sterfte rond de geboorte voor moeder en kind.
Lees ook: Thuis bevallen of in het ziekenhuis? Zo maak je die keuze
Verder rijden
Stel dat de Zoetermeerse verloskamers over een paar jaar toch sluiten, wat staat aanstaande ouders dan te wachten? Hun lotgenoten in Zutphen weten dat inmiddels: verder rijden. De kraamafdeling van Gelre Ziekenhuizen in Zutphen sloot in april vorig jaar. Het is toeval, maar de bestuursvoorzitter die daar de knoop doorhakte is Pier Eringa die daarvoor de fusie tussen het Zoetermeerse en het Haagse ziekenhuis leidde.
Die sluiting van de Zutphense verloskamers was meteen te merken op de afdeling bevolkingszaken, zegt zorgwethouder Jasper Bloem van Zutphen. Voor de verhuizing waren er maandelijks gemiddeld 60 geboortes, maar nu zijn dat er nog maar 6.
,,De afgelopen jaren lag het aantal thuisgeboorten tussen 15 en 20 procent. Dat was hier boven het landelijk gemiddelde en aannemelijk ruim boven de 6 geboortes per maand", zegt hij. Het is dus ook aannemelijk dat het aantal thuisbevallingen flink is gedaald sinds ouders verder moeten rijden.
Lees ook: Vluchttas voor de bevalling: wat moet erin?
Druk en lang wachten
Dat weten Suzanne Mentink en haar collega-verloskundigen van Verloskundig Centrum Zutphen wel zeker. Ze merken ook extra onrust onder zwangeren en net bevallen vrouwen door de hele toestand. ,,Dit tast de keuzevrijheid van vrouwen aan. Vrouwen durven door de afstand niet meer thuis te bevallen of moeten juist gedwongen thuis bevallen omdat er geen tijd meer is voor een veilig transport. Ze merken dat het in de andere ziekenhuizen nu te druk is, ze moeten lang wachten en worden niet altijd goed geholpen."
Volgens haar kwamen sinds de sluiting al incidenten voor waardoor kinderen een slechte start hadden of onnodig letsel bij moeders ontstond. ,,Wij zien eigenlijk geen positieve gevolgen van de sluiting", zegt Mentink die bij haar team ook nog eens een hogere werkdruk ervaart door de grotere afstanden.
Lees ook: De 15 beste bevallingstips van verloskundigen
Snelwegbaby's
In Woerden sloten de verloskamers vijf jaar geleden. Bij verloskundigenpraktijk Uitgerekend Woerden zijn ze inmiddels een beetje gewend, zegt verloskundige Irene Korver. ,,Het aantal snelwegbaby's valt wel mee want je anticipeert. Maar vijf minuten rijafstand is wel wat anders dan 20 minuten.
Wat blijft is dat de keuzevrijheid van de vrouw in het geding komt. Als het spannend wordt en je hebt weinig tijd meer, dan is vijf minuten nog te doen. Maar nu is het een eind rijden naar een ziekenhuis. Dan kies je gedwongen door de omstandigheden voor een thuisbevalling."
Korver hoopt ook om een andere reden van ganser harte dat het Haga de Zoetermeerse verloskamers open houdt. Nu al is de capaciteit te krap in haar regio. Zoetermeer is na Gouda de tweede uitwijkmogelijkheid. ,,Het is vaak niet een tekort aan kamers, maar aan personeel. En dat is een landelijk probleem.
Dat probeert men deels op te lossen door de verloskamers samen te brengen op één plek, maar dat levert weer nieuwe problemen op. Wij kunnen als verloskundigen minder tegelijk doen omdat we verder moeten reizen."
Lees ook: 12x deze vrouwen brachten hun kind op een wel heel bijzondere plek ter wereld
Op kosten gejaagd
Bij GGD Haaglanden hoorden de onderzoekers soortgelijke verhalen. Ze schreven op verzoek van de gemeente een rapport over het maatschappelijk effect van mogelijke sluiting. Ze praatten met onder meer verloskundigen in gemeenten die de afdeling verloskunde kwijtraakten en hoorden keer op keer dat verloskundigen het drukker kregen en de capaciteit bij de ziekenhuizen afnam.
Ook noemen de verloskundigen in die andere gemeenten dat ze nu sneller en vaker een beroep doen op de ambulancedienst. Daarmee worden de aanstaande ouders soms op kosten gejaagd, want de honderden euro's die dat kost gaat van het eigen risico af. Door uit voorzorg eerder naar het ziekenhuis te gaan komt het voor dat iemand daardoor te vroeg of onnodig terechtkomt. Ook zijn er ongewenste thuisbevallingen juist uit angst voor de langere reistijd.
In april duidelijkheid
Het HagaZiekenhuis verwacht medio april duidelijkheid te geven. Dan maakt het ziekenhuis ook het rapport bekend dat inzicht geeft in hoe geboortezorg in de Zoetermeerse regio in de toekomst 'goed, veilig, bereikbaar én betaalbaar kan worden georganiseerd.' Dat rapport is bijna klaar, laat een woordvoerder weten.
Als het ziekenhuis zijn voornemen bekendmaakt, volgt nog advies van onder meer de patiëntenraad, de ondernemingsraad, het medisch stafbestuur en verpleegkundig stafbestuur. Mocht het plan zijn om te stoppen met geboortezorg in Zoetermeer, dan volgt een procedure waarbij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ), de ROAZ, de stadsbesturen uit de regio en de bewoners betrokken worden. Het HagaZiekenhuis blijft in ieder geval tot 2026 investeren om de geboortezorg op locatie Zoetermeer op hetzelfde niveau te houden.
