'Zodra op de deur van het klaslokaal een lijst werd opgehangen voor ouders om te helpen bij activiteiten, zoals schminken voor de musical en lekkers maken voor het kerstdiner, zette ik mezelf erop', vertelt Esther Goedegebuure, journalist en schrijver van het boek Moeders.
'Aan de ene kant omdat ik niets wilde missen van de wereld van de kinderen. Maar ik deed het ook een beetje uit schuldgevoel. Ik had een drukke baan en kon niet vaak op school zijn. Dus wilde ik laten zien dat ik heus een betrokken ouder was.'
Lees ook: Wendy is een tikkiemoeder: 'Niet iedere ouder heeft zin of tijd om overal aan mee te helpen'
Vaak dezelfde ouders
Ouders willen het beste voor hun kind. Maar de één heeft meer tijd om te helpen op school dan de ander, waardoor vaak dezelfde ouders op een ladder staan om de aula te versieren voor de komst van de Sint of te helpen knutselen op school. Zo komen ze in een goed blaadje bij de juf en dwingen ze respect af bij andere ouders op het schoolplein.
Goedegebuure: 'Maar er zit toch ook iets in van elkaar de loef afsteken en elkaar onderling de maat nemen. Mijn oppas hoorde andere ouders op het schoolplein een keer roddelen over mij en mijn man: 'Die zijn er ook nooit'. Daar was ik woedend over. Vervolgens probeer je toch weer je reputatie bij te schaven door jezelf ergens voor aan te melden. Niemand wil te boek staan als ongeïnteresseerd of niet betrokken, maar zo versterk je het mechanisme natuurlijk.'
Lees ook: Prestatiedruk onder kleuters: 'Onbewust nemen kinderen het gedrag van ouders heel snel over'
Hartvormige komkommers
Ook kindertraktaties, verjaarspartijtjes en de lunchbox zijn populaire onderwerpen om hoge ogen mee te gooien. De uit Azië overgewaaide bentobox werd en masse door zogeheten momfluencers omarmd: een lunchtrommel in vrolijke kleuren met diverse vakjes, waardoor het eten er aantrekkelijk uitziet.
Maar volgens Rebecca Boektje, ondernemer, influencer (57.9000 volgers)en vooral bekend van de podcast Moeders of Loeders, die ze samen met Saskia Weerstand maakt, zijn we hierin doorgeslagen. 'Op Instagram wemelt het van de filmpjes met boterhammen in de vorm van een dino, hart- of stervormige komkommers en worteltjes vermomd als schattige eenhoorns. Alles zit uiteraard met chique prikkers aan elkaar.'
Scheve ogen
Natuurlijk, het ziet er leuk uit, maar op veel vlakken spoort het niet, vindt de momfluencer die erom bekendstaat dat ze geen blad voor de mond neemt. 'Ten eerste is er sprake van verspilling, want wat doe je met het overgebleven brood en fruit? Daarnaast: hoe asociaal en kwetsend kan het voor het kind naast jouw kind zijn, dat een gewone broodtrommel heeft met twee boterhammen met pindakaas en een stukje banaan erin? Zo krijg je nou scheve ogen: het lijkt alsof andere kinderen het thuis beter hebben dan jij, omdat jouw ouders geen tijd hebben om iets bijzonders te maken van jouw lunchbox.'
Ze snapt wel dat ouders het uit liefde doen. 'Alleen denk ik dat je hierdoor je kind niet beter aflevert aan de wereld. Je wordt geen beter mens met dinobroodjes, je creëert er verwende kinderen mee. Dus ik doe er niet aan mee.'
Lees ook: De leukste rvs broodtrommels om mee naar school te nemen
Moderne arena
Het schoolplein is een moderne arena, zegt Kina Smit, orthopedagoog en auteur van het boek Opvoeden, het hoeft niet zo perfect. 'Kinderen kijken naar elkaar, ouders ook. Maar een verjaardagspartijtje met een opblaaskasteel, een bioscoopbezoek en ook nog een logeerpartij valt niet te overtreffen.'
Maar hoe erg is dat eigenlijk als dat niet lukt? Smit: 'Je denkt dat je je kind tekortdoet zonder megalomane feestjes, maar kinderen zijn niet bezig met groot, groter, grootst. Ze zullen het wellicht als tegenslag ervaren als hun feestje minder extravagant is, maar ze leren wel kijken naar wat leuk is. Dat zijn nou mooie normen en waarden waar je bewust voor kunt kiezen.'
Prinsesjes
Surprises zijn ook een manier om elkaar te laten zien uit wat voor gezin je komt. Het is in principe de bedoeling dat het kind de surprise maakt, maar menig ouder kan het niet laten om er uren zelf aan te knutselen. Boektje grossiert in voorbeelden: 'Ik kan me de discussie in de klassenapp herinneren waarbij een moeder zei dat ze zag dat haar kind de kleinste surprise had, waaraan duidelijk onvoldoende tijd besteed was.'
Waanzin, vindt ze. 'Ik snap dat je als moeder het beste wilt voor je kind, maar dit is de echte wereld. Straks moet je kind de wijde wereld in en wordt hij nog heel vaak teleurgesteld, want dat is de werkelijkheid. Je kunt je kind daar beter een beetje in begeleiden. Daar gaan veel ouders aan voorbij, die willen alleen het beste voor hun eigen prins of prinsesje.'
Lees ook: Je kind verwennen is verpesten?
Veel gevraagd
Niet alleen veel kinderen, maar ook scholen zijn verwend, merkt Boektje. 'Als ik van vriendinnen hoor wat er allemaal wordt verwacht van ouders: een overblijfmoeder, een koffie- en theemoeder, een knutselploeg, een versierploeg die helpt bij het opbouwen en weer afbouwen van een feest.
Ik vind het gestoord hoeveel er gevraagd wordt op het gebied van ouderparticipatie. Er zijn ook veel ouders die niet in de gelegenheid zijn om te helpen. Dat kan ongeïnteresseerd overkomen, maar ze houden net zo veel van hun kind.'
Niks meer te wensen
Pas op met het ideale plaatje; daar vragen kinderen niet om, waarschuwt Smit. 'Dat leggen wij ze op, omdat we denken dat dat moet. Ik heb weleens een kind van rijke komaf te spelen gehad, dat aan mij vroeg: waar is de speelkamer? Ik zei: die hebben we niet. Dit is het. Dat was toen helemaal prima; het was gewoon wennen.'
De schaarste van vroeger is eigenlijk een luxe, vindt de orthopedagoog. 'Je kon naar iets verlangen. Als alles al gedaan is, is er niks meer om te wensen. Maar kijk maar eens rond, er zijn genoeg ouders die daar helemaal niet in meegaan. Je doet je kind niets tekort door een feestje klein te houden, want dan ligt er nog iets moois in het verschiet.'
Lees ook: Liever geen speelgoed cadeau doen? Dit zijn originele alternatieven
Gevangen
Tijdens het schrijven van haar boek Moeders sprak Goedegebuure met bekende en onbekende moeders over de opvoedcultuur in Nederland. Dat veranderde haar kijk op de schoolpleinterreur. 'Een vrouw die in Parijs had gewoond, zei dat ze moest kokhalzen bij de gedachte dat ze mee moest op een schoolreisje of moest helpen knutselen met Pasen. Toen dacht ik: ja, we zitten er wel in gevangen. Als niemand iets hoeft te doen, hoeft niemand zich schuldig te voelen. Maar zover is ons onderwijssysteem nog lang niet.'
Zonder overdrijving
Hoe het in de toekomst gaat? De kentering is al gaande. Veel scholen hanteren een traktatieverbod. In plaats van lekkers uitdelen, wordt er iets anders leuks gedaan.
Begrijpelijk, want dit is zo niet vol te houden, vindt Boektje. 'Ik probeer altijd in het belang van mijn kinderen te denken en te kijken naar wat ze nodig hebben. Dat is gezelligheid, maar zonder overdrijving en wel met duidelijke regels. Geen enkel kind wordt een leuker mens van boterhammen in dinovorm of perfecte surprises.'
