Maandag 8 april werd zijn zoon Quincy geboren, vrijdag 12 april stond Nigel Israël (32) alweer klanten te knippen in zijn kapsalon op de Korte Houtstraat in Den Haag. Niet alleen omdat hij zijn werk zo leuk vindt, maar ook pure noodzaak. ,,Als je niet werkt, komt er ook niks binnen."
Lees ook: Ouderschapsverlof in 2024, waar heb je recht op?
Ongelijke verdeling van ouderschapsverlof
De vele ambtenaren die Israël als kapper in hartje Den Haag knipt, snappen daar maar weinig van. ,,Die zeggen doodleuk: waarom neem je niet gewoon een paar weken verlof op? Ze begrijpen niet dat dat voor mij geen mogelijkheid is."
Israël is inmiddels weer vijf dagen per week, van negen tot zes aan het werk. Als zelfstandig ondernemer zit er voor hem geen uitkering in, terwijl de mensen die hij in dienst heeft er juist wel weer recht op hebben. ,,Soms denk ik: het zou wel lekker zijn. Het is best pittig met de nachten af en toe. Maar ja: alles valt en staat met hoe je bevalling verloopt. Bij ons is dat gelukkig goed gegaan."
Sinds 2022 kunnen werknemers in loondienst met kinderen tot 8 jaar oud betaald ouderschapsverlof opnemen. Dat lijkt alleen nog niet onder alle ouders populair. Volgens inzetbaarheidsspecialist Robidus neemt meer dan een kwart van de werknemers die in 2023 ouder zijn geworden het verlof niet op. Van de werknemers die het wél opnemen, doen vrouwen dat gemiddeld 6,9 van de toegestane 9 weken, en mannen 6,2 weken.
Lees ook: Meer dan een kwart van de ouders maakt geen gebruik van ouderschapsverlof
Verschillen per ouders
Het UWV vergoedt tot 70 procent van het verlof voor werknemers. Hierdoor verschilt het in de praktijk nogal wat je vergoed krijgt: overheidsambtenaren krijgen bijvoorbeeld de volle mep, terwijl particuliere werkgevers dit niet altijd willen of kunnen bekostigen.
Volgens Robert Wondaal, operationeel directeur bij Robidus kan de 30 procent verschil in loon bepalen of ouders gebruikmaken van de regeling. ,,Het zijn onzekere tijden. Jonge ouders maken zich druk over hun financiën of carrière en nemen daardoor geen verlof op. Het risico bestaat dat ze zich overwerken en dat het verzuim - dat al hoog is - nog verder toeneemt. En dat is weer problematisch voor de werkgevers."
Bas van Weegberg, lid dagelijks bestuur bij FNV, stelt dat de rekening met name bij de lagere inkomens terechtkomt. ,,Juist de armere werkenden kunnen het zich niet veroorloven om 70 procent van hun normale loon te verdienen. Dat bleek uit een evaluatie die wij na de invoering van het ouderschapsverlof invoerden. De kraamtijd is sowieso al erg duur, en ouders die besluiten door te werken moeten vervolgens weer veel geld uitgeven aan kinderopvang."
Geen betaald ouderschapsverlof voor zzp'ers
Zzp'ers vallen volledig buiten de boot: voor hen geen betaald ouderschapsverlof. Onterecht, volgens Margreet Drijvers, juridisch deskundige en voormalig directeur van zelfstandigenbehartiger PZO. Drijvers was bij de invoering van de wet in 2022 een van de voorvechters van ouderschapsverlof voor zzp'ers.
Lees ook: Zwanger en zzp'er? Dan heb je recht op een ZEZ-uitkering
,,Het expliciete doel was toen om vrouwen meer te betrekken bij de arbeidsmarkt, en mannen bij de opvoeding. Dat kan je dan niet alleen beschikbaar maken voor werknemers, daar zouden zelfstandigen ook onder moeten vallen. Een deel van de regeling wordt bovendien gefinancierd van geld waar ook zelfstandigen aan meebetalen."
Toch gloort er nog wat hoop voor Nigel Israël. Als zoon Quincy wat extra vaderlijke aandacht behoeft, kan ook hij hier en daar een snipperdag opnemen. ,,Mijn vrouw werkt bij de overheid, dus die krijgt wel de volle mep. Gebeurt er toch nog wat goeds van onze belastingcenten."
Eenvoudiger verlof opnemen
,,We zien dat de aanvragen van betaald ouderschapsverlof achterlopen", bevestigt een woordvoerder van het UWV, die wel kanttekeningen heeft bij de cijfers van Robidus. ,,Je hoeft niet direct bij de geboorte je verlof op te nemen. Binnen die groep kan het dus nog goed dat een groot deel dat later alsnog doet."
,,Het is voor ouders en werkgevers ook moeilijk in te schatten waar zij aanspraak op kunnen maken en hoe hoog de uitkering dan zal zijn. UWV voert momenteel zes verschillende verlofregelingen rondom de zorg voor kinderen uit. Deze regelingen hebben elk hun eigen doelgroepen en voorwaarden."
De politiek buigt zich al over die kwestie. Zo legde minister Van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid de Tweede Kamer op 10 april voor om het verlofstelsel te vereenvoudigen. Dit kan volgens Van Gennip gebeuren door de vele losse verlofregelingen - zoals bijvoorbeeld ouderschapsverlof, geboorteverlof en zwangerschapsverlof - te combineren onder één noemer. Werknemers zouden er zo makkelijker gebruik van kunnen maken, en werkgevers zouden minder administratieve lasten hebben.
