Dat je stopte met het slikken van de pil was een belangrijke aanleiding voor het schrijven van dit boek. Hoe zit dat?
,,Omdat ik de pil al slikte sinds mijn tienertijd, maakte ik pas kennis met mijn cyclus toen ik zwanger wilde worden. Ik merkte een verschil in hoe ik me voelde en ervaarde meer pieken en dalen. De eerste twee weken voel ik me heel erg goed en kan ik de hele wereld aan. In de laatste twee weken ben ik vaker gespannen en gevoeliger voor stress. Die compleet nieuwe ervaring wakkerde mijn interesse in de natuurlijke cyclus aan."
Lees ook: Menstruatiecyclus: begrijpen en berekenen
Want daar wist je nog niet veel over?
,,In het gezin waarin ik opgroeide ging ongesteld zijn over maandverband en tampons. Mijn eerste menstruatie werd gevierd met roze koeken, informatie over wat er in je lijf gebeurt - afgezien van het bloeden - kreeg ik niet. Een paar jaar later ging ik als tiener aan de pil omdat ik een zwangerschap wilde voorkomen. Ik was helemaal niet bezig met eventuele bijwerkingen zoals het afvlakken van hormonale schommelingen en een lager libido. Ik hoor soortgelijke dingen van andere vrouwen en zie tegelijkertijd dat het langzaam verandert."
Vertel.
,,Het pilgebruik daalt en de populariteit van natuurlijke anticonceptiemethodes zoals temperatuur- en de kalendermethode stijgt. Veel vrouwen die stoppen met hormonale anticonceptie merken net als ik een verschil en worden nieuwsgierig naar de werking van hun lijf. Maar het is natuurlijk raar dat we er pas zo laat achter komen hoe ons lichaam functioneert."
Lees ook: Onderzoekers: wacht even met zwangerschap na stoppen met de pil
Ook jij werd verrast door je cyclus. Terwijl je al jaren als onderzoeker aan de Universiteit van Utrecht onderzoek deed naar hormonen. Hoe kan dat?
,,In de onderzoeken die ik deed, en ook in de meeste andere wetenschappelijke onderzoeken naar de werking van hormonen, ging het voornamelijk over het mannelijke hormoon testosteron. Nooit had ik me verdiept in estradiol en progesteron, die een grote rol spelen in de cyclus van een vrouw."
Je bleek niet de enige die weinig wist van vrouwelijke hormonen.
,,Naar de effecten van testosteron op het brein en mentale welzijn zijn veel meer onderzoeken gedaan dan naar de effecten van vrouwelijke hormonen. Ondanks dat ging er een wereld voor me open. Ik leerde wat er in mijn lijf gebeurt tijdens mijn cyclus en later, wat er gebeurt tijdens en na mijn zwangerschappen."
Wat is het belangrijkste dat je te weten kwam?
,,Hormoongevoeligheid verschilt heel erg per vrouw, maar de meeste vrouwen ervaren in ieder geval een verschil tussen de eerste en de laatste twee weken van hun cyclus. Vaak voelen ze zich eerst energiek en later vermoeider, sommigen hebben last van stemmingswisselingen of heftige PMS.
Het is juist het verrassingseffect van wat hormonen met een vrouw doen als ze bijvoorbeeld stopt met de pil of zwanger raakt, dat klachten erger kunnen maken. Als een vrouw geen idee heeft wat de verandering in haar stemming veroorzaakt, heeft ze vaak de neiging om het bij zichzelf te zoeken. Terwijl: als ze weet dat de hormonen invloed kunnen hebben op haar stemming, kan ze er vaak veel beter mee dealen."
Hormonen zorgen ook voor zelfvertrouwen, energie en zin in seks
Ontdekte je ook positieve effecten?
,,Het verhoogde estradiol en testosteron in de vruchtbare fase zorgt ervoor dat vrouwen zich heel erg goed voelen. Ze zijn energiek en blaken van zelfvertrouwen, flirten graag en hebben zin in seks. Ze willen gezien en erkend worden. Gaaf toch, dat hormonen dat óók doen?
En ook de pil heeft voor een groep vrouwen positieve effecten op hun gemoed. Zij voelen zich door het slikken van de pil stabieler en zijn blij met de bijwerking die hun pieken en dalen afvlakt."
Hoe zou een vrouw die stopt met het slikken van de pil zich kunnen voorbereiden op de hormonale veranderingen?
,,Houd vanaf het moment dat je stopt met anticonceptie je cyclus bij en leer hem goed kennen. Noteer per dag hoe je je voelt, wat voor veranderingen je opmerkt. Ben je energiek? Voel je stress? Als je dat een maand of drie doet, heb je een goed beeld. Als je weet hoe je je voelt in de verschillende fases van je cyclus, kun je daar rekening mee houden en milder zijn voor jezelf. Je cyclus gaat over zoveel meer dan vruchtbaarheid alleen."
We hebben het nu vooral over hormonen tijdens de maandelijkse cyclus. Wat is hun rol tijdens de zwangerschap?
,,Als een vrouw in verwachting is, stijgt het aantal hormonen gigantisch. Estadiolwaarden zijn driehonderd (!) keer hoger, progesteron twintig keer hoger. Ze ondersteunen de ontwikkeling van het kind en zorgen voor een succesvolle zwangerschap.
Daarnaast boetseren hormonen de hersenen van de moeder op zo'n manier dat delen die met zorg te maken hebben optimaal werken. Dit zorgt voor een soepele transitie naar het moederschap, doordat ze bijvoorbeeld goed kan reageren op signalen van haar kind."
Lees ook: Zwangerschapshormonen: wat doen ze met je?
En na de bevalling?
,,Vijf dagen na de bevalling zijn de hormoonwaarden weer op het oude niveau. Dat je daar negen maanden voor nodig zou hebben, is een volkswijsheid die gewoon niet waar is. Toch houden veel vrouwen daaraan vast.
Dat wil trouwens niet zeggen dat iedere vrouw zich goed voelt, integendeel. Het is langzaam aan het verschuiven, maar het beeld dat moeders na de bevalling op een roze wolk zitten, overheerst nog altijd. Terwijl het heel normaal is om dubbele gevoelens te ervaren en niet alleen maar blij te zijn. Jaarlijks raken zelfs 23.000 vrouwen in Nederland na hun bevalling in een depressie."
Hoe ga je het beste om met al die hormoonschommelingen?
,,Als je van jezelf weet dat je heftig reageert op hormonale veranderingen tijdens je cyclus, dan is de kans groot dat je sterk reageert in de peripartum periode (periode rond de bevalling). Maar er bestaat geen draaiboek dat je handvatten kan geven. Wat je hormonen precies met je doen, blijft altijd een verrassing. Praat erover met je omgeving en huisarts als je erdoor overvallen wordt."
Hormonen en vrouwen is verschenen bij De Arbeiderspers (22,99 euro).
/a6d758328459459fad0c05c01a69a891/image.jpg)
/dd696e6d4f904914a8bf83bda0868263/image.jpg)
/754bd8c9a96d425dab5bae95ddf102e1/image.jpg)
/8d47999ed8eb4504a0d22b6c3f053632/image.jpg)
/ee523b250aa145a8aadf60ebfaac61d8/image.jpg)
