Anneloes Reinders en haar verloofde Pieter van der Ark maken gebruik van deze regeling en laten de achternaam van hun dochter Nina (3,5) aanpassen naar een dubbele. Anneloes: ,,Nina is een kind van ons beiden, daarnaast hebben we een gelijk aandeel in het ouderschap. Ik vind het logisch dat ze onze beide achternamen draagt."
Het idee om dochter Nina een dubbele achternaam te geven ontstond pas relatief kortgeleden. ,,Toen ik zwanger was, kozen we ervoor om onze dochter Pieters naam te geven. We hadden al zoveel keuzes te maken, het onderwerp 'achternaam' stond niet bovenaan ons prioriteitenlijstje."
Lees ook: Een dubbele achternaam voor je kind: kan dat?
Ze gaven hun dochter Pieters achternaam en dat was lange tijd oké. Tot ze eind vorig jaar naar het journaal keken en hoorden over de nieuwe wet. ,,Meteen waren we het erover eens dat we daar gebruik van wilden maken. Waarom zou Nina alleen haar vaders naam dragen, ze is toch een kind van ons beiden?"
Alle drie dezelfde achternamen
Ook Noëlle en Christiaan Doolaard - Le Pair gaven hun dochter Vive (10 maanden) een gecombineerde achternaam. Het was een wens die de twee al hadden voordat Noëlle zwanger was. Noëlle: ,,Toen we trouwden, kozen we er bewust voor om elkaars achternaam aan te nemen. We vonden het gek om het anders te doen, dit voelt voor ons gelijkwaardig. En als er een kindje zou komen, zou zij dezelfde naam dragen."
Op het moment dat Vive werd geboren, bestond de optie voor een samengestelde achternaam nog niet. Dankzij de overgangsregeling is haar naam begin dit jaar gewijzigd in 'Doolaard Le Pair' - dezelfde naam als die van haar ouders, maar dan zónder streepje.
Dat Noëlle een mooie Franse achternaam heeft, speelde zeker mee in de beslissing. ,,Ik wilde mijn naam behouden, bovendien ben ik de enige binnen mijn gezin die de naam kan doorgeven. Dat wilde ik graag doen." Als Vive later zelf trouwt en de naam van haar partner wil toevoegen aan haar achternaam, moet ze een van de namen van haar ouders laten vallen.
Tekst loopt door onder de foto van Christiaan, Noëlle en baby Vive.
Lees ook: Kwart aanstaande ouders heeft discussie over babynaam
Vaders naam is de norm
Toch is een dubbele achternaam verre van de norm. Noëlle kent slechts één koppel dat dezelfde keuze maakte. ,,Leeftijdsgenoten vinden het vaak tof, sommige mensen vinden het overdreven. Toen we Vives naam lieten aanpassen kregen we aan de balie bij de gemeente Dordrecht zo'n reactie van: 'Nou, dat wordt wel een heel lange naam zeg'."
Lees ook: Wat zijn de regels voor naamgeving?
Ook Anneloes kent maar één koppel dat voor een dubbele achternaam voor hun kind(eren) koos. Omdat de wet nog maar kort van kracht is en er nog geen overzicht is van cijfers, blijft het lastig om te zeggen hoeveel kinderen een samengestelde achternaam dragen. Een rondvraag* langs verschillende gemeenten laat zien dat de meeste ouders hun kind nog steeds één achternaam geven. En dat is meestal de naam van de vader.
In Zwolle bijvoorbeeld kregen in het eerste kwartaal van 2024 vijf baby's een samengestelde achternaam en werd er 85 keer gebruikgemaakt van de overgangsregeling. In Maastricht werden in diezelfde periode 38 baby's geboren met een dubbele achternaam en kregen 68 kinderen alsnog een extra naam. In Breda kregen 54 baby's twee achternamen en werd er 140 keer gebruikgemaakt van de overgangsregeling.
Aanpassen van achternaam kost geld
,,Dat een kind standaard de achternaam van de vader krijgt, is een voorbeeld van hoe de maatschappij nog steeds is ingericht op de man", zegt Anneloes erover. ,,Vrienden die er een aantal jaren geleden bewust voor kozen om hun kind de achternaam van de moeder te geven, hebben daarna tot drie keer toe contact moeten zoeken met de gemeente om dit verwerkt te krijgen, omdat ze dachten dat er een fout was gemaakt. Dat is toch bizar?"
Ouders die hun kind een dubbele achternaam geven bij de geboorte, betalen daar niet voor. Het aanpassen van de achternaam van kinderen die tussen 2016 en 2024 zijn geboren kost 75 euro voor het eerste kind en 50 euro voor het daarop volgende. Daarbovenop komen nog de kosten voor een eventueel nieuw paspoort. Reinders vindt dat niet acceptabel. ,,Ik snap dat ouders het om die reden laten schieten." Toch hoopt ze dat wie het wil én kan betalen, dit ook doet. ,,Ik vind het kiezen voor een dubbele achternaam een mooie bijdrage aan meer gelijkwaardigheid."
Verwachten jullie binnenkort een kind en willen jullie de achternamen van beide ouders doorgeven? Dan is het aan te raden om zo'n dubbele naam al voor de geboorte vast te leggen bij de gemeente, omdat de moeder ook aanwezig moet zijn en dat doorgaans niet lukt zo vlak na de bevalling. Wie gebruik wil maken van de overgangsregeling, kan dat tot januari 2025 doen door een aanvraag te doen bij de gemeente waar hij woont.
Verantwoording
*Omdat lang niet alle gemeenten cijfers konden aanleveren en de gegevens niet centraal worden verzameld, hebben we slechts de cijfers van enkele gemeenten vermeld. Ook weten we dat er in Utrecht dit jaar tot nu toe ruim 500 afspraken werden gemaakt om gebruik te maken van de overgangsregeling. Hoeveel Utrechtse kinderen daadwerkelijk een samengestelde achternaam kregen, is op dit moment (nog) niet bekend.
Kiezen voor een dubbele achternaam kan sinds kort
Sinds de invoering van de Burgerlijke Stand in Nederland (1811) kregen kinderen bij hun geboorte automatisch de achternaam van de vader. Pas in 1998 konden ouders ook kiezen voor de achternaam van de moeder.
Inmiddels kunnen ouders hun kind(eren) ook de achternaam van beide ouders geven. De volgorde van die twee namen bepalen ze zelf en - in tegenstelling tot hoe dat gaat met partners die trouwen en elkaars naam aannemen - staat tussen beide namen geen streepje.
Ouders van kinderen die na 2016 geboren zijn, kunnen zich melden bij de gemeente om de achternaam van de andere ouder toe te voegen aan de naam die ze hun kroost bij de geboorte gaven. Voor hen is er de overgangsregeling, waar ze tot 31 december 2024 gebruik van kunnen maken.
