Moeders die niet meer voor hun kind kunnen zorgen, kunnen naar een vondelingenkamer. Verpleegkundigen bieden hulp, maar in het uiterste geval kan de moeder ook anoniem haar baby afstaan.
Wat is een vondelingenkamer?
De kamers zijn een initiatief van stichting De Beschermde Wieg, die wil voorkomen dat vrouwen die ongewenst zwanger zijn uit nood hun pasgeboren kind achterlaten op een onveilige plek, soms met fatale gevolgen.
'De zwangerschap is bijvoorbeeld een taboe binnen de religieuze familie, of kwam voort uit verkrachting', zegt medeoprichter en directeur Kitty Nusteling. 'Soms zijn het stellen die hulp zoeken, bijvoorbeeld omdat ze niet de financiële middelen hebben om voor een baby te zorgen.'
In de vondelingenkamer staat een ledikantje, een tafel en een stoel. Als de moeder binnenstapt in de kamer heeft ze twee opties: ze kan door middel van een knop contact zoeken met een hulpverlener of de baby meteen achterlaten en weggaan. Als de moeder de vondelingenkamer verlaat, gaat de deur automatisch achter haar op slot.
Lees ook: Ongewenst zwanger, wat nu?
Anoniem
In het ledikant ligt een envelop met daarin twee unieke puzzelstukjes: één stukje voor de baby en één voor de moeder. Daarmee kan ze later eventueel aantonen dat zij de moeder is.
Via een stil alarm en een camera op het ledikantje, zien hulpverleners dat er een baby ligt. De moeder wordt niet in beeld gebracht, om de anonimiteit te waarborgen.
Locaties vondelingenkamers
Stichting Beschermde Wieg richtte in 2014 de eerste vondelingenkamer op. Inmiddels zijn er dertien, in Middelburg, Goes, Papendrecht, Rotterdam, Dordrecht, Den Haag, Groningen, Oudenbosch, Zwolle, Heerlen en Amsterdam.
De stichting heeft een noodlijn en biedt begeleiding aan moeders tijdens en na de zwangerschap. Nusteling: 'Afgelopen jaar hebben we 1500 vrouwen geholpen. Verreweg de meeste moeders die in eerste instantie afstand wilden doen van hun baby, bleven er uiteindelijk toch voor zorgen.'
Aantal vondelingen
Nutseling: 'In 2023 deden 17 vrouwen die we begeleidden afstand van hun kind, twee keer gebeurde dat via een vondelingenkamer. Het is nog niet voorgekomen dat een moeder dit anoniem deed.'
Sinds de oprichting van de vondelingenkamers neemt het aantal vondelingen en babylijkjes af, blijkt uit cijfers van onderzoeksinstituut Nidaa. 'Voor onze oprichting werden jaarlijks vier tot zes vondelingen op een onveilige plek gevonden. Nu is dat er ongeveer één per jaar', zegt Nutseling.
Is te vondeling leggen strafbaar?
Het is bij wet verboden om een kind te vondeling te leggen. Het principe van een vondelingenkamer was daarom omstreden, ook in de politiek. Vijf jaar geleden heeft de minister besloten vondelingenkamers te gedogen, zodat baby's een erger lot wordt bespaard. Sindsdien is er meer animo voor het aanbieden van kamers voor vondelingen.
De Beschermde Wieg biedt ondersteuning aan vrouwen die ongewenst zwanger zijn. Ze zijn te bereiken op 0800-6005 (gratis en anoniem) voor meer informatie, dag en nacht bereikbaar.
