Wat is een nierstuwing?
De medische term voor nierstuwing is hydronefrose ('hydro' betekent water, 'nefrose' verwijst naar een aandoening van de nieren). Bij een nierstuwing zwellen de nieren op. Meestal ontstaat de zwelling doordat de urinewegen geblokkeerd raken, waardoor de urine niet kan doorstromen. De urine hoopt zich daardoor op in de nier en de druk die dat geeft, zorgt voor (hevige) pijn in de linker- of rechterzij, buik of onderrug.
Hoe ontstaat nierstuwing?
Als je niet zwanger bent, wordt een nierstuwing meestal veroorzaakt door nierstenen. Je nieren filteren afvalstoffen uit je bloed, die met je urine worden afgevoerd uit je lichaam. De urine verzamelt zich eerst in het nierbekken, een soort trechter onderin je nier. Dan loopt het via de urineleiders naar de blaas en als je blaas vol is, plas je de urine uit via je plasbuis.
Als afvalstoffen niet goed oplossen in de urine, kunnen er kleine steentjes of kristallen ontstaan. Dat zijn nierstenen. Meestal plas je die uit, maar soms blijft een niersteen steken in de urineleider. De urine kan dan niet weg en hoopt zich op. Zo ontstaat er een nierstuwing.
Een nierstuwing wordt niet altijd veroorzaakt door nierstenen, maar kan ook ontstaan door druk van buitenaf op de urineleiders.
Nierstuwing tijdens de zwangerschap
Tijdens de zwangerschap is er altijd wat stuwing van beide nieren, met name rechts. Deze stuwing geeft niet altijd klachten, maar soms wel. De pijn is dan te vergelijken met een niersteenaanval. Deze stuwing komt door hormoonveranderingen in combinatie met druk van de baarmoeder op de urineleiders.
Het zwangerschapshormoon progesteron zorgt ervoor dat de urineleiders ontspannen. Die lopen van de nieren naar de blaas, langs de baarmoeder. Doordat de urineleiders ontspannen en uitzetten en de baarmoeder groeit, kan de baarmoeder op de urineleiders gaan drukken. Dit kan een nierstuwing tot gevolg hebben. Nierstuwing door druk van de baarmoeder komt vooral voor in de laatste maanden van de zwangerschap.
Symptomen van nierstuwing tijdens de zwangerschap
Hoe herken je nierstuwing tijdens je zwangerschap en waar heb je pijn? Pijn in je zij kan een teken zijn van een nierstuwing. Doordat de baarmoeder wat gedraaid in het bekken zit, ontstaat de druk vaak bij de rechternier. Je voelt de pijn dan ook in je rechterzij als je zwanger bent.
Een nierstuwing kan ook aan beide kanten tegelijk voorkomen. De pijn kan hevig zijn, met telkens ondraaglijke pijnaanvallen in je zij. Het kan ook bij vage pijn blijven. Andere symptomen van nierstuwing zijn misselijkheid en overgeven.
Is nierstuwing tijdens de zwangerschap gevaarlijk?
Doordat bij een nierstuwing de urine niet goed kan doorstromen, maar in de urinewegen achterblijft, kunnen bacteriën zich hierin makkelijker vermenigvuldigen. Daardoor heb je meer kans op urineweginfecties tijdens de zwangerschap, zoals een blaasontsteking of nierbekkenontsteking. Als je langdurig last van nierstuwing hebt, wordt het risico op blijvende schade aan je nieren (nierfalen) groter. Het is daarom belangrijk dat je op tijd met je klachten naar de huisarts gaat.
Nierstuwing tijdens de zwangerschap: diagnose
Bij een nierstuwing zijn de nieren soms zo vergroot, dat ze aan de buitenkant voelbaar zijn. Een nierstuwing kan ook worden vastgesteld met een echo. Daarnaast wil de arts onderzoeken of je een urineweginfectie hebt en of je nieren nog goed werken. Dit kan door middel van bloedonderzoek en urineonderzoek.
Wat te doen bij nierstuwing tijdens de zwangerschap?
Tijdens de zwangerschap kan de pijn van de nierstuwing worden behandeld met pijnstillers, zoals paracetamol. Als je ook een urineweginfectie hebt, krijg je daarnaast antibiotica. Het advies is om veel water en thee te drinken en te minderen met zout. Uitdroging zorgt namelijk voor extra belasting op de nieren waardoor je nog meer pijn kunt krijgen en de urineweginfectie kan verergeren.
Lees ook: Wat je wilt weten over medicijnen tijdens de zwangerschap
Gaat nierstuwing vanzelf over?
Na de geboorte van je baby gaat de nierstuwing vanzelf over, doordat je baarmoeder weer klein wordt en niet meer op de urineleiders drukt. Ook verdwijnen de zwangerschapshormonen uit je lichaam. Als de nierstuwing alleen bij de ene nier zit, kan het helpen om op je andere zij te liggen.
Pijn in je zij als je zwanger bent: bel de huisarts
Plotselinge, hevige pijn in je zij, zeker tijdens de zwangerschap, is altijd een reden om de huisarts te bellen. Behalve een nierstuwing kan de oorzaak ook een nierbekkenontsteking zijn. Die kan ontstaan doordat bacteriën in je urinewegen terechtkomen en daar groeien.
Een nierbekkenontsteking kan erg gevaarlijk zijn, zowel voor jou als je ongeboren baby. Het is daarom belangrijk dat dit snel wordt herkend en behandeld met antibiotica. Bij een nierbekkenontsteking krijg je ook koorts en je kunt symptomen hebben van een blaasontsteking. Een blaasontsteking, nierbekkenontsteking en nierstuwing kunnen tijdens de zwangerschap samengaan.
Nierfalen en zwangerschapsvergiftiging
Een verminderde nierfunctie kan een symptoom zijn van pre-eclampsie, ook wel bekend als zwangerschapsvergiftiging. Wat gebeurt er als je zwangerschapsvergiftiging hebt?
Meestal is je bloeddruk te hoog en/of zitten er eiwitten in je urine, doordat je nieren minder goed werken. Dit zijn ernstige complicaties, waarvoor je in het ziekenhuis behandeld moet worden. Doordat er risico's zijn voor moeder en kind, en de symptomen pas overgaan als de baby is geboren, kan een kunstmatige inleiding van de bevalling of een keizersnede nodig zijn.
Bronnen: Nierstichting, Thuisarts.nl, Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde
