Kind 11 jaar oud

Puber alert! Je kind van 11 jaar zit in zijn laatste basisschooljaar. De voorbereiding op de nieuwe middelbareschoolfase ga je samen in. En, ehm, succes met alle hormonen.

In samenwerking met expert

José Sagasser

Pedagoog

Jouw puber van 11 jaar in het kort
Goede argumenten. Zo slungelig. Goede klassensfeer. Eigen verantwoordelijkheid. Conflicten.

1. Verstandelijk

Het is een goed idee om samen middelbare scholen te bezoeken. Jij kijkt misschien naar de ideologie, leerlingbegeleiding, het percentage slagers/zakkers en het beleid bij spijbelen/roken/alcohol/drugs. Je kind wil juist weten of zijn vrienden erheen gaan, of er aan muziek, theater of sport wordt gedaan, hoe streng ze zijn en of er een frisdrank-automaat is.

Hij zal steeds volwassener argumenten aandragen voor zijn mening. Dat gebeurt nu in allerlei situaties en soms haalt hij daarmee jouw argumenten onderuit. Zijn woordenschat wordt steeds groter. Daar zitten veel Engelse termen bij, doordat hij Engels op school krijgt en veel naar televisie, onlinevideo’s en songteksten luistert.

Tip: zet regelmatig de BBC of National Geographic op zonder ondertiteling. Hou ook kleine gesprekjes in het Engels, zodat hij kan oefenen. Lees ook ons artikel over de voordelen van tweetalig onderwijs.

2. Cognitieve ontwikkeling

De leergebieden van vorig jaar worden uitgebreid. Je kind van 11 jaar kan steeds beter:

• omgaan met breuken, procenten, verhoudingen en kommagetallen.
• omgaan met een rekenmachine.
• inhouden en oppervlakten berekenen.
• schalen lezen.
• rekenen met snelheden en geldkoersen.
• kan rekenen met getallen tot een miljoen en op een gegeven moment zelfs daarboven.
• kan schattend rekenen (afronden, schatten van sommen met kommagetallen).

Lees ook: Dit leert je kind ook in groep 7

3. Lichamelijke/motorische ontwikkeling

Hormonale veranderingen kunnen bij sommige meisjes borsten, schaamhaar en zelfs menstruatie veroorzaken. Enkele jongens krijgen al de baard in de keel. De meeste elf- (en twaalf)jarigen zijn slungelig. Ze zwieren meer met hun heupen en zwaaien met armen en benen. Ze voelen zich soms superstoer en tot alles in staat. Als je kind de trap afstuift, lijkt het of er een orkaan naar beneden komt. Soms staan er voetafdrukken halverwege de muur. Ze kunnen de gekste toeren uithalen, voor de lol en om zichzelf te testen.

Tip: Door die langere armen en benen kunnen kinderen niet goed inschatten hoeveel ruimte ze innemen. Daardoor gooien ze glazen om, struikelen en botsen ze overal tegenaan. Lach ze niet uit en word niet boos. Je kind kan er echt niets aan doen en het gaat vanzelf weer beter. Maar als hij zich uitgelachen voelt, kan hij gespannen worden en juist meer dingen omgooien.

4. Sociaal-emotionele ontwikkeling

Het laatste schooljaar kan de klas heel hecht worden, omdat de leerlingen beseffen dat ze straks elk hun eigen weg gaan. Soms worden ze zelfs weemoedig. In andere klassen wordt heftig gepest en kunnen kinderen niet wachten tot ze van school mogen. Maar meestal is de sfeer wel goed.

Elfjarigen (en vooral twaalfjarigen) voelen zich nu zo groot, dat ze ook voor jongeren willen zorgen. Er zijn scholen met ‘tutorprojecten’ waarbij de groteren een jonger kind onder hun hoede krijgen. Een bovenbouwer kan ook gemakkelijker zeggen: ‘Hé joh, doe niet zo flauw!’ Ze zien in dat ook volwassenen niet altijd eerlijk zijn. Ze zijn soms echt verontwaardigd als de meester iemand ‘voortrekt’. Wat hun eigen aandeel in dit geheel is vinden ze nog lastig te zien.

Tip: afscheid van school wordt makkelijker met een tastbare herinnering, bijvoorbeeld een schoolkrant met foto’s van een schooldag en verhaaltjes van leerlingen en leerkrachten.

5. Persoonlijkheid/gedrag

‘Ik wil een sleutel en een krantenwijk.’ Je kind wil de boel nu wel zelf regelen. Zo’n sleutel kan een manier zijn om hem verantwoordelijkheid te leren. Je toont daarmee ook dat je er vertrouwen in hebt dat hij zoiets waardevols kan bewaken. Bovendien kan hij nu alleen in huis zijn. Durf je dat aan? Bespreek de regels als je een sleutel geeft en laat je kind twee weken ‘proefdraaien’. Sta er niet van te kijken als die sleutel een keer kwijtraakt.

Wat die krantenwijk betreft: onder de dertien jaar mag dit niet. Er is een wet op kinderarbeid die dat verbiedt.

Tip: zo’n vraag kan betekenen dat je kind meer zakgeld wil. Of misschien wil hij meer uitdaging. Laat hem dan ‘echte’ klussen doen zoals muren schilderen, timmeren of grasmaaien. Daar kun je eventueel een kleine bijdrage voor geven.

Aan het eind van de basisschool, vlak voor de overgang naar het voortgezet onderwijs, wordt veel YouTube, Snapchat en TikTok gekeken, vooral populaire vloggers zijn favoriet. Misschien vlogt je kind zelf ook al? Daar is niks mee, maar leer hem wel dat hij al te persoonlijke dingen beter niet de wereld in kan slingeren, want als het eenmaal live staat kan het niet meer ongedaan gemaakt worden. Lees ook: 10 tips voor als je kind op social media zit

6. Opvoeding: kind 11 jaar oud

In gesprek

Met elf- en twaalfjarigen liggen conflicten voor het oprapen. Ze hangen met chips op de bank, willen de afstandsbediening niet afstaan, laten hun tas in de gang slingeren en hun kamer is een bende. Stiekem roken. Agressieve computerspelletjes spelen. Make-up galore. Als je iets verbiedt, krijg je een grote mond. Wat nu? Stel jezelf drie vragen: wat gaat goed? Wat moet er veranderen? Waarom wil ik een verandering? En ga dan in gesprek op een rustig moment, niet vlak na een ruzie.

Vraag zijn visie, kinderen kunnen je hun kant van het verhaal nu vaak genuanceerd vertellen. Misschien stel jij wel eisen, maar hou je je zelf ook niet aan de regels. Of eis je iets, maar geef je je kind niet de middelen om aan je eisen te voldoen. Bijvoorbeeld: een kind met onvoldoende kastruimte kan zijn spullen niet opbergen.

Lees hier meer over hoe je het beste kan omgaan met typisch pubergedrag.

Loslaten

Als er iets moeilijk is aan het ouderschap, is het wel loslaten. Je hebt inmiddels elf jaar voor je kind gezorgd en het is nodig dat hij zelf dingen gaat doen. Hij moet leren zijn eigen boontjes te doppen. Straks op de middelbare school kun je niet meer mee het klaslokaal in om te kijken wat je kind in z’n laatje heeft.

Dat loslaten hoeft niet cold turkey. Stel je kind op de hoogte van z’n (nieuwe) verantwoordelijkheden. Leg uit dat hij er zelf aan moet denken om z’n kleren in de was te doen of om zijn huiswerk te maken. Is de volgende dag zijn favoriete broek niet gewassen, of heeft-ie een onvoldoende voor topografie? Zijn probleem! Niet leuk, maar hij ontwikkelt zo wel zijn verantwoordelijkheidsgevoel. Hier meer tips: zo leer je een kind verantwoordelijkheid nemen.

Luisteren, met aandacht

Als je kind uit school komt en jou iets vertelt, luister je dan? Luister je echt? Of schenk je ondertussen drinken in, ruim je z’n schooltas op en kijk je met een half oog naar de televisie? Voor kinderen is het ontzettend belangrijk om te worden gehoord en gezien. Dat geeft ze het idee dat ze ertoe doen, dat ze belangrijk zijn. Komt je kind bij je staan met een verhaal: zet de tv/radio uit, leg dat tijdschrift of boek weg, zet het geluid van je mobiele telefoon uit en draai je naar je kind, kijk hem aan en reageer op wat hij zegt. Zo wil je toch zelf ook behandeld worden?

Een eigen leven

De meeste ouders doen in het weekend niets liever dan tijd doorbrengen met het gezin. Met z’n allen ontbijten, iets leuks doen, de kinderen aanmoedigen of coachen bij een sport, wedstrijd of muzikaal optreden. Maar iedereen heeft ook tijd voor zichzelf nodig, jij, je partner én je kinderen. Je elfjarige begrijpt vast wel waarom jij en je partner zin hebben om samen uit eten gaan, of iets leuks gaan doen met een vriend of vriendin. Hij merkt vanzelf dat je na een avond uit of een weekendje weg weer helemaal opgeladen thuiskomt, met allemaal verhalen. Je kind ontdekt op een leuke manier dat de wereld niet alleen om hem draait, maar dat zijn ouders ook een leven hebben.

Lees ook: Alles over van bassisschool tot brugpieper

Dit artikel is tot stand gekomen en goedgekeurd door artsen en andere (medische) deskundigen van het Ouders van Nu expertteam.

Bron: Centrum voor Jeugd en Gezin Leiden, Cognitieve ontwikkeling, Kijk op Ontwikkeling

Hoe ontwikkelt jouw kind zich, jaar na jaar, vanaf het moment dat hij naar de basisschool gaat? Elk kind is anders en ontwikkelt zich op zijn eigen tempo, dat vooropgesteld. En met die belangrijke nuance in gedachten geven wij je een algemeen overzicht van wat je zou kunnen verwachten van je 4-jarige dochter, je 5-jarige zoon, enzovoorts, tot en met je 12-jarige puber.