Kinderen en social media: 10 tips

Getty Images/Westend61

Leestijd 5 minuten

29 maart 2022, 12:16

Er komt een dag dat je kind een eigen account wil op TikTok, Instagram, Twitter, Snapchat of andere social media. Mag hij een andere leeftijd opgeven als hij eigenlijk te jong is? Of met zijn eigen naam op social media? Kindertherapeut en mediapedagoog Frederike Lems legt uit wat slim is qua digitaal opvoeden.

(Medisch) beoordeeld door:

Frederike Lems

Mediapedagoog

Lees verder onder de advertentie

Kinderen en social media

Via social media wordt heel wat gedeeld. Denk niet alleen aan TikTok, Instagram en YouTube, maar ook aan virtuele (speel)werelden, zoals Minecraft. Voor zowel volwassenen als kinderen is het allemaal heel aantrekkelijk. Daar zijn verschillende redenen voor, maar voor kinderen betekent het vooral: plezier en ontspanning, vaak met andere kinderen. Met social media blijft je kind op de hoogte van wat vrienden en idolen doen en wat hen bezighoudt.

Tips: zo maak je kinderen mediawijs

Imago

Kinderen delen voornamelijk lieve, mooie, schattige, grappige of creatieve berichten met elkaar. Ze kunnen vrienden een hart onder de riem steken in een kort berichtje op Insta of een filmpje maken en delen op TikTok, in de hoop dat het veel likes oplevert. Zo bouwen ze aan hun imago.

Lees verder onder de advertentie

Er zijn ook geregeld negatieve berichten over social media en kinderen in het nieuws. Denk aan ongewenste contacten, digitaal pesten, privacy en commercie. Goed om te weten dus hoe je je kind kunt helpen bij het omgaan met social media. Daarom:

10 tips voor het veilig gebruik van social media:

Voor veel sociale platforms moet je kind officieel 13 jaar zijn om een account te kunnen aanmaken. Tussen 13 en 16 jaar is gebruik alleen wettelijk toegestaan als ouders toestemming hebben gegeven. Toch hebben miljoenen kinderen jonger dan 13 jaar al een account. Maak een afweging: heb je begrip voor het feit dat 'bijna iedereen in de klas' een account heeft of houden jullie toch die leeftijdsgrens aan? Het nadeel van liegen over je leeftijd is dat je bij problemen minder uitgebreid beschermd wordt door de wet. Als je ervoor kiest wel al een account voor hem aan te maken, laat je kind dan weten dat dit een uitzondering is en dat het eigenlijk pas mag als hij 13 is.
Heeft je kind interesse in een bepaald sociaal platform, kijk dan eerst zelf wat het is. Goede sites voor kinderen bieden een pagina met informatie voor ouders en/of informatie over veiligheid. Benader het gebruik van social media positief. Over het algemeen delen kinderen vooral lieve en leuke boodschappen met elkaar.
Begin samen. Maak samen een account aan en bespreek alles wat je tegenkomt. Onderzoek samen, praat erover en vraag door, maar beslis uiteindelijk zelf. Bespreek bijvoorbeeld de privacy-instellingen. Welke informatie toont je kind aan wie? Praat ook over het toevoegen van vrienden en wat hij hierbij wel en niet moet doen: laat alleen mensen toe die je goed kent.
Leer je kind zuinig te zijn op zichzelf. Leg uit dat als je een foto op internet plaatst, je nooit zeker weet wie de foto ziet en wat diegene ermee zal doen. Maak dat concreet door je kind zichzelf bij elke foto te laten afvragen: is het oké als ik die foto zou terugzien op een digibord in de centrale ruimte op school?
Leg uit dat het makkelijker is om onaardig of brutaal te zijn via tekst dan in het echt. Spreek daarom af dat je kind zich bij elk bericht afvraagt: zou ik dit ook zo zeggen als ik deze persoon in de ogen keek? Bovendien lonen vriendelijke berichten: die zijn veel populairder dan berichten waarin mensen zeuren of bot zijn.
Gaat het om een sociaal netwerk? Word dan zelf ook lid en vrienden met je kind. Zo kun je meelezen wat hij post en welke reacties daarop komen.
Bespreek portret- en auteursrecht. Een ingewikkeld systeem, maar er zijn kinderen die van de rechter een flink bedrag moesten betalen aan de maker. In groep 6 maken kinderen al werkstukken via internet, terwijl ze vaak niet op de hoogte zijn van deze rechten. Bij jonge kinderen kun je voorstellen om hun werkstuk niet te publiceren, dus niet te plaatsen op een openbare plek. Is je kind ouder en/of start hij met een sociaal medium, dan kun je hem meer uitleggen. Als je kind bijvoorbeeld een foto wil plaatsen (publiceren) waar ook iemand anders herkenbaar op staat, moet hij eigenlijk eerst toestemming vragen aan die persoon. Daarnaast moet je kind uitkijken met het publiceren van foto's die hij op internet heeft gevonden, er rust namelijk bijna altijd auteursrecht op.
Leer je kind reclame te herkennen en te doorzien. Bespreek wat wel en niet reclame is op de site. Mag je kind daar wel of niet op klikken? Het zijn vaak webshops, dus in feite gaat je kind winkelen.
Maak afspraken over online spellen die je via social media aangeboden worden. Sommige spellen maken misbruik van het onbegrip van kinderen. Het is lang niet altijd duidelijk of iets geld kost of niet. Spreek af dat je kind jou erbij haalt als hij in zo'n situatie terechtkomt. Met veel spellen kan je kind zich lang gratis vermaken. Mocht er een situatie ontstaan waarbij je kind geld wil uitgeven, dan kun je natuurlijk besluiten dat dat niet mag. Veel kinderen zijn ook trots op hoog behaalde levels zonder geld uit te geven. Aan de andere kant: wat is het verschil tussen het kopen van een game in een speelgoedwinkel en betalen voor een toevoeging aan een online spel? Als je besluit dat je kind geld mag uitgeven, spreek dan af dat hij jou erbij haalt, zodat je zelf de betaalprocedure doorloopt. En misschien is het een goed idee dat hij (een deel van) het spel van zijn zakgeld betaalt.
Vraag regelmatig aan je kind hoe het gaat en wat zijn ervaringen zijn op social media. Probeer alles samen uit te zoeken en je kennis met hem te delen. Ook kun je op basis van de ervaringen van je kind besluiten om bepaalde regels aan te passen, omdat hij ouder wordt bijvoorbeeld.