Een hoogsensitief kind: wat kun je als ouder doen?

Minder filters

Uit MRI’s blijkt dat hoogsensitieve kinderen informatie moeilijker kunnen scheiden in ‘belangrijk’ en ‘onbelangrijk’. Ze lijken alles in zich op te nemen en hebben daarom oog voor detail (wat voor hen geen details zijn, omdat ze lastiger onderscheid maken tussen belangrijk en minder belangrijk). Ze gebruiken ook zichtbaar meer hersengebieden bij het uitvoeren van taakjes. Deze zogenoemde ‘diepgaande verwerking’ maakt ze extra gevoelig. Ze hebben kortom minder filters waardoor ze de wereld en emoties van anderen waarnemen.

Kenmerken hoogsensitief kind

Heb je een vermoeden dat je kind hoogsensitief is? Dit zijn signalen die op hoogsensitiviteit kunnen wijzen:

• Een grote opmerkingsgave: je kind ziet details, hoort zachte geluiden, kan erg schrikken van harde geluiden, heeft een fijne neus en een goed ontwikkelde tastzin.
• Een groot empathisch vermogen: hij voelt de emoties en de spanningen van anderen haarfijn aan.
• Een rijke innerlijke belevingswereld: hij beleeft zijn eigen ervaringen en emoties op een intense manier.
• Intuïtief: hij denkt en handelt op basis van innerlijk weten.
• Stressgevoeligheid: teruglopende prestaties als er een andere leerkracht is, die je kind niet gewend is, of als hij onder druk staat vanwege een toets of vanwege tijd.
• Neiging tot perfectionisme: het kind stelt hoge eisen aan zichzelf, wat kan leiden tot faalangst. Hoe herken je faalangst bij je kind?
• Behoefte aan structuur en ordening: hij heeft moeite met veranderingen.
• Filosofisch: hij stelt veel en vaak diepzinnige vragen.
• Individualistisch: hij heeft een voorkeur voor rustige activiteiten, waarbij hij alleen is of met maar één ander kind.
• Een hoogsensitief kind kan een diepe verbondenheid voelen met andere kinderen, dieren en de natuur. Dit kan zich uiten in (overmatige) zorgzaamheid.
• Hij kan opzien tegen evenementen en de voorbereidingen daarop, zoals schoolreisjes, het bezoek van Sinterklaas en grootschalige bijeenkomsten.

Doe de test: is mijn kind hooggevoelig?

Psychotherapeute Elain Aron doet al sinds 1991 onderzoek naar hoogsensitiviteit en heeft de term geïntroduceerd in de psychologie. Ze schreef er een boek over ‘Het Hoog Sensitieve kind’ waar een test instaat. Het is een vragenlijst speciaal gemaakt voor ouders die vermoeden dat hun kind hooggevoelig is. 

Voordat je de test invult is het goed om te beseffen dat hooggevoeligheid geen stoornis of ziekte is zoals ADHD of autisme, maar een karaktereigenschap. De uitslag geeft je dus inzicht in de mate van hooggevoelige kenmerken van je kind. Het is geen diagnose. 

Belangrijk: vul de vragen in met in je achterhoofd hoe je kind zich de afgelopen jaar of jaren heeft gedragen. Dus niet hoe hij zich de afgelopen week of maand gedraagt. Klik hier voor de test. 

Erkenning hoogsensitiviteit belangrijk

Hoogsensitiviteit is dus géén stoornis maar een eigenschap. De reactie van de omgeving maakt of het een probleem wordt of niet. Dat het twee kanten op kan, wordt ook wel differentiële susceptibiliteit genoemd. Oftewel simpel gezegd, de rol van de omgeving is cruciaal. Uit onderzoek blijkt dat hoogsensitieve mensen die hier in hun jeugd erkenning voor hebben gekregen, nauwelijks problemen ervaren. Ze weten min of meer hoe ze ermee om moeten gaan. Sterker nog, als kinderen hierin worden gezien en erkend kunnen ze er juist door floreren. 

Als er géén erkenning is voor deze eigenschap, kunnen kinderen er wel last van krijgen. Volgens professor doctor Anna Bosman, hoogleraar aan de Radboud Universiteit in Nijmegen, kunnen hoogsensitieve kinderen zich terugtrekken uit een groep, verlegen worden of situaties gaan mijden die de meeste kinderen juist leuk vinden. Op latere leeftijd is de kans op depressies en fobieën groter. Tips: zo geef je een verlegen kind een steuntje in de rug. 

Wat als je kind hoogsensitief is?

Is jouw kind hoogsensitief dan is het belangrijk om hier rekening mee te houden. Je kunt je kind op de volgende manieren helpen:

1. Begrip hebben
   Wees begripvol en ga niet tekeer tegen je kind. Hierdoor raakt hij nog meer van streek en loop je de kans dat je kind zich voor je afsluit en in zijn eigen wereld gaat leven.
2. Blijf bij je eigen gevoel
   Blijf dicht bij je eigen gevoel en handel daar ook naar. Trek je niets aan van je directe of indirecte leefomgeving. Veel ouders handelen naar uitspraken of goed bedoelde adviezen van hun omgeving, vaak gebaseerd op theoretische kennis. Volg liever je gevoel. Elk kind is anders en heeft dus ook een andere aanpak nodig.
3. Veilige omgeving
   Zorg ervoor dat je kind een veilige plek heeft, waar hij zich kan terugtrekken, waar hij in alle rust kan bijkomen en alle emoties onbeperkt kan uiten. Onderbreek je kind niet als hij zich terugtrekt. Als hij wat rustiger is geworden, is hij in staat om de emoties te verwoorden.
4. Stimuleer en motiveer
   Stimuleer en motiveer je kind om dingen zelf te doen en complimenteer hem als hij vooruitgang boekt. Begeleid je kind als hij iets niet durft. Neem hem bij de hand en doe het eventueel voor. Meer weten? Complimenten geven aan je kind, ben oprecht en overdrijf het niet. 
5. Breng de juf/meester op de hoogte
   Ga een gesprek aan met de leerkrachten van je kind en vraag om begrip en de juiste begeleiding. Tips voor een vlotte communicatie tussen ouders en leerkrachten. 
6. Neem de dag door
   Neem bij het naar bed brengen even de dag door. Vraag naar de leuke en minder leuke dingen die er die dag zijn gebeurd. Zo kun je uitbarstingen door opgekropte frustraties en emoties voor zijn.
7. Meer tijd geven
   Hooggevoelige kinderen hebben meer tijd nodig, omdat ze zoveel informatie in zich opnemen dat het ze meer tijd kost om het allemaal te verwerken. Neem taken niet te snel uit handen, maar deel ze op in haalbare stapjes. Dat is overzichtelijker en meer kans van slagen. En dat is weer goed voor het zelfvertrouwen. 9 tips om het zelfvertrouwen van je kind te boosten. 
8. Masseren
   Als je kind zich niet goed kan ontspannen en daardoor moeilijk in slaap komt, kun je zijn voeten zachtjes masseren voor het slapengaan. Doe dit alleen als hij al helemaal klaar is voor de nacht en het liefst in zijn eigen bed. Zorg dat er alleen een klein lampje brandt, dus geen felle lampen.
9. De drie R’s
   Wie kent ze niet: de drie R’s. Rust, Reinheid en Regelmaat zijn voor hoogsensitieve kinderen extra belangrijk.

Bron: CJG

Hoogsensitieve ouders

Bestel

Vurig sensitief opvoeden

Bestel

Maakt me niet uit wie er begon!

Bestel

Het hoog sensitieve kind

Bestel

Hoogsensitief opvoeden

Bestel

Hoogsensitieve kinderen

Bestel

Gids over hoogsensitieve pubers

Bestel