Boos kind: leren wat goed en fout is
Om te leren wat goed en fout is, let een kind vooral op zijn ouders en oudere broers en zussen. Het goede voorbeeld geven is dus belangrijk. Niet alleen zéggen wat de bedoeling is, maar het ook in je eigen gedrag laten zien. Voorleven, noemen ze dat ook wel.
Ouders kunnen soms erg primair reageren als hun kind een ander kind pijn doet. Ze pakken de arm van hun kind en bijten, slaan of knijpen zachtjes terug, om het kind te laten voelen dat dat niet leuk is. Toch is dat niet zo verstandig: je reageert dan met precies het gedrag dat je liever niet wilt zien bij je kind. En je geeft hem geen voorbeeld van gedrag dat wél gewenst is.
Een boos kind uit zijn boosheid ook niet fysiek om jou of een ander te pesten, het hoort bij de fase waar hij in zit. Hij moet nog leren om zijn emoties onder controle te houden, en dat valt vaak niet mee.
Wat je kun je dan wel doen bij een boos kind? Help je kind om woorden te geven aan zijn gevoel, benoem en erken de emoties bij een boos kind. En geef duidelijk aan met welk gedrag je wilt dat hij stopt en waarom. Keer op keer. Zo leef je voor dat praten een oplossing is en dat slaan, schoppen, krabben of bijten niet mag.
Praktische tips bij woedeaanval kind
Hoewel bijten of knijpen vanuit boosheid er op jonge leeftijd bij hoort, is het de taak van de ouders om kinderen te helpen dit gedrag zoveel mogelijk voor te zijn:
-
Merk je dat je kind moe wordt en meer emoties vertoont, ga dan samen iets rustigs doen: een boekje lezen, een filmpje kijken, een spelletje doen.
-
Kinderen moeten hun energie kwijt. Ze hebben veel beweging (buiten) nodig om hun energie kwijt te raken. Als ze die energie niet voldoende kwijtraken, kan er lastig en fysiek gedrag ontstaan.
-
Bereid kinderen voor. Vertel als je samen op stap gaat aan je peuter wat het programma is, zodat hij zich daarop kan instellen. Leg je kind uit wat er gaat gebeuren. Zeker als je naar de kapper, de tandarts of de dokter gaat, geeft dat houvast en voorkomt het onrust en pittige emoties, en bovenal voorkom je zo een boos kind.
-
Hoe meer je emoties van kinderen wegstopt, bijvoorbeeld door een snoepje, scherm of speen te geven, of boos te worden en het af te kappen, hoe groter de kans dat ze er op een ander moment nog heviger uitkomen. Om ontploffingen bij een boos kind te voorkomen, helpt het dus om emoties er te laten zijn: 'huil maar even al je tranen eruit', 'oeh, je bent echt boos, ik zie het, dat is oké, stamp maar even al je boos eruit'.
-
Soms lukt het je kind echt niet meer om samen te spelen met een ander kind of broertje of zusje. Blijven corrigeren heeft dan weinig zin. Doorbreek het geheel, speel even mee of haal ze even uit elkaar.
-
Neem de tijd voor je peuter. Hij heeft geen boodschap aan druk-druk-druk. Gun hem zijn eigen tempo en manier, dat voorkomt veel emoties en weerstand.
-
Gun je kind wanneer mogelijk regie over situaties. Geef keuzes binnen jouw kaders. Als hij het gevoel heeft dat hij iets te zeggen heeft over zijn eigen leven, voelt hij zich minder in het nauw gedreven en minder snel boos.
-
Probeer vooral aandacht te schenken aan positief gedrag van je kind. Wat lukt er wel en gaat er wel goed? Beschrijf dat.
-
Zorg op verschillende manieren voor voldoende contact (een glimlach, even iets zeggen, een knuffel) en momenten met echte aandacht van jou. Dat scheelt een heleboel oplopende emoties!
Boos kind: je boosheid op een andere manier uiten
Een boos kind dat is niet heel erg gek, want elk kind zo nu en dan boos, dat hoort erbij en het heel gezond als je kind boos is. Zo help je je kind om zijn woede op een andere manier te uiten, dus zonder een ander pijn te doen en wel als boos kind zijn of haar frustraties te uiten:
-
Blijf zelf rustig en help je kind. Hij is niet boos voor zijn lol of om jou te pesten. Hij heeft jouw hulp nodig om als boos kind tot rust te komen.
-
Verwoord en erken de emotie, die mag er zijn. Corrigeer eventueel wel zijn gedrag: 'Je bent boos, ik zie het, dat is oké. Stoppen met slaan, slaan doet pijn. Ik hou je handen vast, ik laat je niemand pijn doen.'
-
Probeer je kind eens aan te moedigen om heel hard op de grond te gaan stampen. Ga naast hem staan en stamp om het hardst. Wie weet vergeet hij te slaan, schoppen of Krassen op een blaadje of springen op de trampoline zijn ook goede manieren om boosheid kwijt te raken.
-
Soms is het genoeg als je een emotie van je kind benoemt ('Je bent boos…') en erkent ('Het is ook jammer dat je geen koekje meer mag van mama'). Dat je begrijpt hoe hij zich voelt, kan hem al ontzettend helpen. Leg vervolgens de reden kort uit: 'We gaan zo eten, dus het is nu genoeg.'
-
Ga niet mee in de buien van je kind en zorg dat je niet in een machtsstrijd verzeild raakt. Moedig je kind aan om te zéggen dat hij boos is, zodat je samen naar een oplossing of een uitlaatklep zoekt. Leer je kind onder woorden brengen wat hem dwarszit door het eerst zelf te verwoorden. Doe je dat elke keer, dan leert hij het uiteindelijk zelf.
We verwachten erg veel van jonge kinderen als het gaat om het beheersen van hun emoties. Vaak vragen we té veel. Volwassenen vinden het vaak al lastig om hun emoties te beheersen, laat staan een jong kind dat erdoor wordt overmand en het nog moet leren. Laat staan de emoties als boos kind, er is nog zoveel te leren.
Hoe los je boosheid op bij een kind dat nog niet praat?
Maar hoe los je de boosheid bij een kind op die nog niet kan praten? De volgende uitgangspunten kunnen je hierbij helpen:
- 01.
Aanwezigheid en betrokkenheid: soms hoef je er alleen maar 'te zijn' om de boosheid op te lossen.
- 02.
De ander heeft altijd gelijk; als het om zijn/haar gevoelens/gedachten gaat. Dus de boosheid van je kindje mag er helemaal zijn. Dingen zeggen als 'nou daar hoef je niet zo boos om te worden' leiden niet tot verbinding.
- 03.
Mentaliseren kun je leren; kun je snappen waarom je kindje zo boos is? Dingen vanuit zijn/haar perspectief bekijken? Benoem dit.
- 04.
Verdragen is pijnlijk; als je kindje boos is, doet dit áltijd iets met jou. Jezelf leren reguleren zodat je kan optreden als een kalme ouder is van essentieel belang in het aanleren van emotieregulatie. Practice what you preach.
Voordat je de stappen gaat toepassen is het van belang dat je het concept van co-reguleren beseft: je kindje rustig krijgen door zelf rust uit te stralen. Ga op ooghoogte zitten, open je armen, nodig daarmee je kindje uit om bij je te komen. Komt het niet, voelt dit misschien als afwijzing bij jezelf 'dan niet'. Merk dit op en leg dit naast je neer. Je kindje is aan het leren. Je hoeft niets te zeggen, mag wel. Erkennende zinnetjes zijn bijvoorbeeld 'wat maakt dit jou boos, ik zie het. Kom maar lieverd. Ik ben er voor je'.
Er zijn een aantal stappen die je daarin kan nemen. Het is niet van stap 1, 2, 3 etc. Je kan daar spelenderwijs mee omgaan.
Dingen die je kan doen/zeggen: Maak hierin onderscheid tussen het vuurmoment waarop je kindje nog bovenop zijn spanningsberg zit. En het moment erna. Als hij/zij namelijk nog razend is, dan hebben oefeningen en kletsen geen zin. Het brein staat in overlevingsstand en het taalgebied ligt daar ver vandaan. Je wilt dus vooral iets DOEN en iets VOELEN. Bijvoorbeeld weglopen, knuffelen (of juist niet), stampvoeten, scheuren, warm koud sensaties als even water drinken, wegduiken onder dekens, etc.
Kleine kinderen kijken af. Dingen zeggen als 'als je boos bent, moet je rustig blijven en weglopen' heeft veel minder effect dan daadwerkelijk zelf te laten zien hoe jíj omgaat met boosheid en frustratie. Doe het samen.
Als ouder omgaan met woedeaanval kind
Ondertussen kun jij als ouder het volgende doen:
- 01.
Gevoel van boosheid/onrecht valideren: jij voelt je zo, en dat is ok. Jij mag dit voelen. Allereerst van belang dat jij als ouder uitstraalt: jouw boosheid mag er zijn. Je vindt iets oneerlijk en dat begrijp ik. Ik snap dat je graag 'met de blokken zou spelen', 'dit eten niet zo lekker vindt', 'nog niet uit bad wil'. Je benoemt dus de reden, de wens, behoefte van je kindje. Ook als je kindje nog niet kan praten.
- 02.
Liefdevolle grenzen stellen
Als de boosheid onveilig is voor jou of je kindje dan zet je daarin kort en bondig een grens: 'slaan mag niet.' Als een kind wat ouder is, kun je meer taal gebruiken. - 03.
Luister
Hoewel je kindje nog niet met begrijpelijke woorden kan praten, heeft jouw kindje jou vast veel te vertellen over wat er allemaal oneerlijk is, zoals door middel van schreeuwen, huilen, boos kijken, vuistjes maken, fladderen, etc. Luister reflectief: onderbreek je kindje niet. Kijk je kindje aan, hum, geef het een aai, knik.
Is er rust? Zakt je kindje iets van de spanningsberg? Dan is er tijd voor oefenen, woorden en daden.
Butskees methodiek van Marijke Uithol
Met de Butskees-methode® krijg je tools om anders met je kind aan de slag te gaan. Je wordt getraind in het anders reageren op de emoties van je kind. Denk aan het volgende:
- 01.
Leer ademen
Ook kleine kinderen kun je leren ademen. Een leuke instructie is bijvoorbeeld 'ruik aan het bloemetje en blaas de blaadjes weg'. - 02.
Doe voor wat jou helpt.
Stampvoet lekker even mee. Adem diep in en uit. - 03.
Bekrachtigen
In het gedrag wat lastig/moeilijk/vervelend is voor jou, zit ook áltijd iets positiefs. Speur dit op en benoem bijvoorbeeld: 'Wat fijn dat je aan mij kan vertellen dat je dit niet wil.' Je kind geeft zijn/haar eigen grenzen aan en dat is een vaardigheid die je op latere (volwassen) leeftijd natuurlijk ook graag ziet.
/46e81d8270544451bdd809aee1b0c375/image.jpg)
/6b669aa0e53a4f45915516b9fc4f9376/image.jpg)
/e0366905e0a343229f29aa18891e3fe3/image.jpg)
/ab7a70c0af0144308962a8f6a72be7ef/image.jpg)
/f2e2f00de534481cad750bf59a4b892b/image.jpg)
/4dc9f682a743483fb6bb8c94dbd46fcd/image.jpg)
/fb9507163c4a4b76be9ae93d7c7b3149/image.jpg)
/d1effc5254ef49cb8f3aa50e88869bf2/image.jpg)
/94b273bfd30d495d9b4c64a560b03d46/image.jpg)
