Naar de basisschool: tips voor thuis

Basisschool kiezen

Misschien kijk je er al een tijdje naar uit of moet je er nog niet aan denken, maar vroeg of laat gaat je kind naar school. Voordat het zover is, aan jou de schone taak om een school te kiezen. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Want hoe bepaal je welke school het beste is voor je kind? En voor jou? Waar moet je op letten en hoe weet je nou of je kind zich er prettig zal voelen of niet? Ook belangrijk om te weten: is er een wachtlijst?

Kortom: allemaal dingen om over na te denken (én te regelen) voordat je kind naar school gaat. Maar als het werk eenmaal gedaan is, kun je je samen gaan voorbereiden op de grote dag.

Voorbereiden op de basisschool

Je kind voorbereiden op school is goed om te doen, maar overdrijf het niet. Daarmee maak je het te groot en kan je kind juist tegen school op gaan zien. Houd het dus vooral luchtig.

Het is belangrijk dat je kind er een goed gevoel bij heeft dat hij naar de basisschool gaat. Maak het daarom leuk: koop bijvoorbeeld samen de schoolspullen die hij straks nodig heeft en ga kort van tevoren een keertje kijken als de kleuters buiten spelen. Het is voor je kind al een stuk minder spannend als hij de school al een beetje kent en zijn juf of meester heeft gezien.

Lees ook: Zo kies je de juiste Buitenschoolse Opvang (BSO) voor jouw kind

Wennen op de basisschool

Als je kind 3 jaar en 10 maanden is, mag hij komen wennen op de basisschool. Daar zijn wel regels aan verbonden. Wennen vóór de vierde verjaardag mag maximaal 5 hele dagen. Scholen kunnen deze dagen ook verdelen in 10 halve dagen. Sommige scholen bieden minder of geen wendagen aan. Basisscholen zijn dat namelijk niet verplicht. En jij bent ook niet verplicht om je kind te laten wennen.

Wanneer eerste schooldag?

Wanneer je kind echt naar school mag, verschilt per basisschool. Er zijn scholen die nieuwe leerlingen op de eerste schooldag van de maand laten beginnen. Op andere scholen mag je kind 2 weken voor zijn vierde verjaardag beginnen met halve dagen, en op weer andere scholen kan je kind pas na zijn verjaardag terecht. Als je kind vlak voor of in een schoolvakantie jarig is, gaat het vaak net even anders. Meestal is het dan handiger om je kind pas na de vakantie te laten starten.

Checklist basisschool

Naast de mentale voorbereiding spelen ook praktische zaken een rol. De checklist met praktische eisen waaraan je kind moet voldoen voordat hij naar school kan:

1. Kan je kind zichzelf aan- en uitkleden?
   Op sommige scholen is het een must dat je kind dit al kan. Een juf heeft geen tijd om alle kleuters uit de klas aan te kleden. Natuurlijk hoeven kinderen die net op school zitten nog geen rits dicht te kunnen doen of veters te strikken, maar een jas of schoenen aantrekken zou moeten lukken.

2. Is je kind zindelijk?
   Soms komt het voor dat je kind nog niet zindelijk is met 4 jaar. Scholen gaan daar verschillend mee om. Op de meeste scholen is een incidenteel ongelukje niet erg. Vaak hebben ze reservekleren. En helpen bij het billen afvegen kan ook nog. Als je kind echt nog niet zindelijk is, overleg dit dan voordat hij naar school gaat met de juf of meester.

3. Is je kind klaar met het middagslaapje?
   De een is daar met 2,5 jaar al mee klaar, de ander slaapt op 4-jarige leeftijd graag nog een uur. Vooral in het begin is school indrukwekkend en vermoeiend. Kijk goed naar je kind en houd in de gaten of hij het volhoudt. Je kunt in overleg met de leerkracht afspreken om je kind af en toe een middag thuis te laten, zodat hij lekker een middagslaapje kan doen.

4. Kan je kind zonder lievelingsknuffel?
   Hoe zit het met beer, konijn of aap? Moet die echt thuisblijven? Dat verschilt per school. Niet op elke school mogen kinderen een knuffel meenemen. Soms mag een knuffel in het begin mee en wordt het afgebouwd, dan blijft de knuffel bijvoorbeeld na een tijdje in de tas op de gang en daarna thuis.

Wat heb je nodig als je kind naar de basisschool gaat?

Als je 4-jarige voor het eerst naar school gaat, heeft hij natuurlijk ook schoolspullen nodig. Wij zetten hier onder op een rij wat je kind nodig heeft in groep 1 en 2. Je kunt ook altijd nog aan de leraar op school vragen.

• Schooltas
  Onmisbaar: de schooltas. Er zijn verschillende modellen, maar een rugtas is voor kinderen meestal het handigst. Zie je door de bomen het bos niet meer? Je kunt je kind ook gewoon eentje laten kiezen uit deze 10 geweldige rugtassen.

• Broodtrommel en drinkbeker
  Je kleuter heeft op de basisschool een fruit- en lunchpauze. Hij heeft dan dus een broodtrommel, een fruittrommeltje en een of twee drinkbekers nodig. Er zijn allerlei soorten broodtrommels. Let voor het aanschaffen goed op welke trommel je kleuter zelf makkelijk open en dicht kan doen. Ook zijn er speciale fruitdoosjes voor een banaan, peer of appel. Tip: deze 5 drinkbekers van roestvrij staal lekken niet.

• Gymschoenen
  Kleuters in groep 1 en/of 2 gymmen vaak in hun ondergoed. Sportkleding heeft je kleuter dan ook nog niet nodig, maar gymschoenen wel. Kies het liefst voor gymschoenen met klittenband. De juf heeft geen tijd om alle kinderen te helpen met hun gymschoenen, maar een schoen aantrekken met klittenband of een handig elastisch bandje lukt je kleuter vast. Hier vind je meer tips over het uitkiezen van gymschoenen.

Tip! Plan een middagje winkelen met je kleuter in, of kijk online en beslis samen welke rugzak, broodtrommel en beker er worden gekocht. Zet op alle spullen duidelijk zijn naam zodat hij ze niet al na de eerste dag kwijtraakt.

Nog meer tips over wat je kind naar school moet meebrengen, lees je hier.

Afscheid nemen

Voor kinderen die al gewend zijn om een paar dagen per week naar de kinderopvang te gaan, is het makkelijker om straks 5 dagen van huis te zijn dan voor kinderen die 4 jaar lang bij hun ouders thuis zijn geweest. Heeft je kind moeite met afscheid nemen? Oefen dan van tevoren. Breng je kind een keer een middag bij opa en oma of regel een speelafspraak bij een vriendje. Ook voor jezelf kan dat prettig zijn.

Lees ook: De eerste schooldag van je kind, hoe gaat dat precies?

Tips voor als je kind naar de basisschool gaat

• Speelafspraken. Kinderen zijn recht voor z'n raap. En dat pakt bij het maken van speelafspraken niet altijd goed uit. Je zult niet de eerste zijn die zijn kind na school huilend aantreft omdat een speeldate niet doorgaat. 'Die wil niet met mij afspreken' of 'We hadden afgesproken en nu gaat hij ineens met die ander mee naar huis'. Het is voor 4-jarigen ook best lastig, soms begrijpen ze het hele concept van een speelafspraak niet. Het is verstandig om je kind daarin een beetje te helpen. Een app-groep met ouders uit de klas van je kind kan wat speelafspraken betreft wonderen doen. Lees ook: Tips voor speelafspraakjes: zo pak je dat aan

• Is jouw kind een treuzelkont met eten? Dan is het verstandig om te oefenen met sneller eten. Want tijdens het 10-uurtje is er niet veel tijd voor het tussendoortje. Help je kind door bijvoorbeeld een voorverpakte ontbijtkoek al open te maken, een banaan alvast een stukje open te snijden en een fruitknijper een beetje los te draaien. Dit scheelt je kind tijd.
  Na de lunch spelen de kinderen vaak nog even buiten. Het zou sneu zijn als jouw kind dan nog als enige aan tafel overblijft omdat hij zo langzaam eet. Schrokken is niet nodig, maar een beetje tempo erin krijgen, is handig.

• Zo'n eerste periode naar school is voor je kleuter hartstikke vermoeiend. Het zou zomaar kunnen dat hij 's middags spontaan in slaap valt op de bank. Een dutje is niet erg, maar als je kind te lang slaapt, kom je 's avonds in de knel met naar bed gaan. Probeer je kind wakker te houden na schooltijd en plan niet te veel activiteiten in die eerste weken. Breng hem langzaamaan in een vast ritme en breng hem lekker vroeg naar bed.

• Je kleuter krijgt veel nieuwe indrukken op de basisschool. Soms wordt het hem misschien iets te veel. Dan is het fijn als hij troost kan zoeken bij iets vertrouwds. Bijvoorbeeld zijn knuffel (stop die in de rugzak, want hij mag waarschijnlijk niet mee de klas in).

• Ben je gewend dat de dag van je kind werd geëvalueerd met een peuterjuf of een crècheleidster? Op school gaat dat er anders aan toe. De juf of meester heeft helaas geen tijd om je elke dag op de hoogte te houden en je kind zal misschien ook weinig loslaten. Als je je kind deze vragen stelt, kom je vast meer te weten over hoe zijn dag is verlopen.

• Niet alleen je kind maakt nieuwe vrienden, ook jouw vriendenkring wordt misschien wel groter. Bij het maken van speelafspraken of bij het helpen in de klas kom je vaak in contact met andere ouders. Handig om tips uit te wisselen met elkaar.

Wanneer voelt mijn kind zich thuis op school?

Het liefst wil je natuurlijk dat je kleuter zingend de klas in gaat. Dat hij met iedereen contact legt en daar net zo vrij is als thuis. Maar hoelang het duurt voordat hij gewend is, verschilt nogal per kind: sommigen hebben maar een paar weken nodig, anderen dik een jaar.

Als je kind een half jaar lang huilend de klas in gaat omdat hij zich niet prettig voelt, moet je daar wat mee doen. Maar een kind dat een half jaar wat stiller is, en moet wennen, is niet zo raar. Als je merkt dat je kind lekker naar school gaat – al is hij daar wat rustiger – en het thuis fijn heeft, is dat een goed teken.

Lees ook: Je kind wil niet naar school: wat kun je doen?

Schoolziek

Je kind zegt dat hij ziek is en écht niet naar school kan. Maar jij weet wel beter. Hij is moe, humeurig en toe aan een beetje rust. Het kan fijn zijn om daar een keer aan toe te geven. Lekker een dagje rondhangen in huis, boekjes lezen en samen spelletjes doen. Zeker als je meer kinderen hebt, kan een dagje één op één met je kind heel fijn zijn. Voor jullie allebei. De meeste kinderen kunnen er na een dag cocoonen weer helemaal tegenaan. Je moet het natuurlijk wel kunnen regelen met je werk.

Tips bij schoolziek kind

• Geef zeker een kind van 4 en 5 jaar per schooljaar een paar 'snipperdagen'. Zo voorkom je dat hij tegen school gaat opzien of misschien zelfs gaat spijbelen.

• Is je kind heel vaak schoolziek? Sluit dan eerst een medische oorzaak uit.

• Is er echt niks aan de hand? Ook geen onderliggende problemen? Kinderen zijn slim en zolang jij ze de ruimte geeft om regelmatig een dagje thuis te blijven, zal hij daar misbruik van blijven maken. Wees duidelijk en consequent.

• Maak duidelijk wanneer je écht te ziek bent om naar school te gaan (bijvoorbeeld bij koorts) en wanneer je wél kunt gaan (als je een verkoudheid hebt).

• Zorg dat 'ziek' thuis blijven niet té leuk is. Wie ziek is ligt in bed en gaat niet de hele dag op de iPad of voor de televisie hangen.

• Luister ook vooral naar je eigen gevoel.

Ineens een spurt

Sommige kinderen maken na een half jaar van stilte ineens een enorme ontwikkeling door. Die staan voluit mee te zingen, of beginnen in de kring wat meer te zeggen. Sommige kinderen voelen zich een beetje bedreigd door de kinderen bij hen in de klas die al anderhalf jaar ouder zijn. Ze voelen zich pas lekker als er weer nieuwe, jongere kinderen aan hun klas worden toegevoegd.

Zeker kinderen die qua temperament wat rustiger zijn en minder haantje-de-voorste, hebben wat meer tijd nodig om te wennen. Die kijken eerst de kat uit de boom.

Lees ook: 10 tips: zo krijg je je kind op tijd op school

Naar de schoolarts

De afdeling Jeugdgezondheidszorg (JGZ) van de GGD regelt voor alle schoolgaande kinderen afspraken voor de schooldokter. Het is de bedoeling dat met de controles problemen voorkomen worden. Daarom geeft de schoolarts of jeugdverpleegkundige advies en voorlichting, zoals over gezonde voeding en veiligheid. Ook let de schoolarts op:

• hoe je kind zich lichamelijk en sociaal-emotioneel ontwikkelt;

• of de fijne en grove motoriek volgens schema verloopt;

• de groei;

• het gehoor door middel van een gehoortest;

• het gezichtsvermogen door middel van een ogentest;

• de houding;

• spraak- en taalontwikkeling.

Controles schoolarts

Je wordt hiervoor per brief uitgenodigd:

• als je kind 5 jaar is en in groep 1 of 2 zit;

• als je kind 10 of 11 jaar is en in groep 7 zit;

• als hij 14 jaar is (tweede klas voortgezet onderwijs).

Heb je tussentijds vragen over de opvoeding of ontwikkeling van je kind, dan kun je natuurlijk ook zelf contact opnemen met de Jeugdgezondheidszorg.

Bronnen: GGD, Rijksoverheid