Speelgoedpistool pedagogisch verantwoord?

Veel ouders worstelen met de vraag of speelgoedpistolen oké zijn om mee te spelen. Ze associëren het vaak met geweld en asociaal gedrag. Is het onschuldig of worden kinderen er (later) agressief van? Kortom: is spelen met een speelgoedpistool pedagogisch verantwoord?

Speelgoedpistool: Voor- en tegenstanders

De meningen over het spelen met speelgoedpistolen en andere nepwapens zijn verdeeld. Er zijn ouders die dit soort speelgoed bewust niet kopen voor hun kind. Want wapens, ook al zijn ze nep, zijn bedoelt om mee te schieten en dat wordt geassocieerd met agressie, moord, dood, oorlog, of asociaal gedrag. Gedrag wat je niet wil stimuleren bij je kind en waar je hem voor wil beschermen.

Er zijn ook ouders die er geen kwaad in zien. Want hoe leg je een klein kind uit dat wapens voor veel ellende kunnen zorgen? Plus, zo wordt er geredeneerd, in hun eigen jeugd werd er ook gespeeld met ‘wapens’. Je speelde cowboy, indiaantje of politieagent en rende met een klapperpistooltje of zwaard achter je vrienden aan. Er waren boeven die gevangen moesten worden. En dat ging ook niet altijd zachtzinnig. Feit is wel dat kinderseries op tv en games steeds geweldadiger zijn geworden. Als je soms over de schouder van een kind meekijkt op de iPad of desktop, slaat de schrik je om het hart van al het bloed en kogels.

Geen wetenschappelijk bewijs

Volgens kinderpsycholoog Michael Thompson denken veel ouders dat spelen met speelgoedpistolen ervoor zorgt dat kinderen op volwassen leeftijd vaker wapens zullen gebruiken. Volgens Thompson is daar geen wetenschappelijk bewijs voor. Sterker nog: in de praktijk blijkt dat kinderen het verschil tussen virtueel en de werkelijkheid bijzonder goed door hebben.

Verschil jongens meisjes

Bij kinderen tussen de 2 en 3 jaar ontstaat er duidelijk een verschil tussen jongens en meisjes in hun spel. Het gros van de jongens krijgt een voorkeur voor wat agressievere spelletjes, zoals het jagen op monsters. Meisjes spelen vaak liever ‘vadertje en moedertje’ met hun poppen. Uitzonderingen daargelaten natuurlijk.

‘Het is niet duidelijk of dit nu instinctief is of dat ze dit speelgedrag door hun omgeving leren. Wel is aangetoond dat het verschil tussen jongens en meisjes groot is: 60 tot 80 procent van de jongens spelen met ‘agressief’ speelgoed, waaronder speelgoedpistolen. Bij de meisjes ligt dat percentage op 30 procent’, aldus Thompson.

Agressie door speelgoedpistool?

Door te spelen leren kinderen zich sociaal en cognitief te ontwikkelen. Hun fantasie leert hen hoe ze impulsen moeten controleren, symbolisch te denken en dingen vanuit een ander perspectief te zien. Zo kunnen kinderen met spelen leren hun angsten te uiten, maar ook hun ambities te laten zien. Thompson: ‘Met een pistool voel je je machtig en een held.’

Maar volgens de kinderpsycholoog wil dat niet zeggen dat dit spel om agressie draait ‘Het gaat eerder om dominantie, heldendom, en winnen en verliezen. Soms is sprake van agressie en dan moet je als ouder ingrijpen.’

Hoe ga je om met speelgoedpistolen?

Dit zijn de adviezen van Michael Thompson:

1. Let op je woorden

Pas op met kritiek geven op het ruwe spel van een jongen. ‘Als ze 4 of 5 jaar zijn en je geeft kritiek op hun spel dan denken ze vaak “als je het niet leuk vindt hoe ik speel, dan vind je mij niet leuk”. Zolang niemand tijdens het ruwe spelletje gewond raakt, laat het dan toe.’

2. Niet meteen verbieden

Als je iets verbiedt, werkt dat juist soms averechts: kinderen willen het dan juist doen. ‘Zolang je je kind zijn gang laat gaan, dan zal het spelletje uiteindelijk vervelen als blijkt dat het geen gevecht oplevert van een volwassene’, aldus Thompson.

Speelgoedpistool en oudere kinderen

Niet alleen kleine kinderen spelen met speelgoedpistolen, ook grotere kinderen vinden nepwapens interessant. Vooral een speelgoedpistool dat net echt lijkt. De politie in Nederland waarschuwt dat spelen met een speelgoedpistool gevaarlijk kan zijn. Laat ze dat alleen binnenshuis doen, luidt het advies. Het kan op straat gevaarlijke situaties opleveren omdat de politie niet altijd goed kan inschatten of het om een echt of nepwapen gaat. Elke week moet de politie maar liefst 20 tot 30 keer uitrukken voor kinderen met speelgoedwapens. Deze zijn vaak niet illegaal, maar je mag er niet mee over straat lopen als je ouder bent dan 14.