Als je gaat scheiden, doe je dat het liefst zo soepel mogelijk. Zeker als er kinderen in het spel zijn. Het is daarom belangrijk om te weten wat de mogelijkheden zijn en waar je op moet letten. Op het internet is veel goede informatie te vinden over scheiden. Bijvoorbeeld bij de overheid, de echtscheidingswijzer of op het informatieplatform Verder. Deze sites helpen je om feitelijk op een rijtje te zetten wat er moet gebeuren de komende tijd. Maar misschien zie je door de bomen het bos niet meer. En dat is niet zo gek. Daarom zetten we graag alles voor je op een rij.
Wat moet je regelen?
Om een huwelijk formeel te ontbinden, moeten jullie stukken naar de rechtbank. Hetzelfde geldt voor een geregistreerd partnerschap met minderjarige kinderen. Advocaten, mediators en coaches (zie hierna) helpen jullie om alle afspraken op een juridisch sluitende manier vast te leggen en bij de rechtbank in te dienen.
Zijn jullie samenwonend? Als jullie een samenlevingscontract hebben, moet dit worden ontbonden (wellicht bij jullie notaris). Desgewenst kun je ervoor kiezen om jullie vaststellingsovereenkomst -met jullie nieuwe afspraken- hier te deponeren.
Wat moet je regelen als je gaat scheiden met kinderen?
Voor de kinderen zijn jullie verplicht om een ouderschapsplan op te stellen. Hierin moet minimaal staan welke afspraken jullie maken over de verdeling van de zorg- en opvoedingstaken, de kosten van de verzorging en opvoeding van jullie kinderen en de manier waarop je elkaar als ouders informeert en raadpleegt over de kinderen. Vaak is het een uitgebreid document, waarin ook afspraken worden gemaakt over de opvoedingsstijl, het nemen van beslissingen, contact met de familie, enzovoort. Op internet kun je ook veel informatie over het ouderschapsplan vinden, bijvoorbeeld op de website van de Rijksoverheid.
Tip: Dit mag je niet vergeten in je ouderschapsplan
Scheiden = afspraken maken
Een echtscheiding regelen betekent voornamelijk: afspraken maken. Hoe gaan jullie het doen met de kinderen? Hoe wordt het geregeld met de alimentatie? Hoe verdeel je de bezittingen en de schulden? Wat te doen met het pensioen? En met het (koop)huis? Al die afspraken worden vastgelegd in het echtscheidingsconvenant, dat uiteindelijk met het echtscheidingsverzoek wordt ingediend bij de rechter. Vaak is het handig om eerst tijdelijke afspraken te maken voor de periode waarin je nog met elkaar in gesprek bent over het convenant.
Alimentatie berekenen
Ga je scheiden, dan kun je te maken krijgen met kinder- en partneralimentatie. Hoeveel alimentatie je krijgt of moet betalen, hangt af van drie factoren: het gezinsinkomen, de behoefte van de kinderen en de draagkracht van de ouders. In dit artikel lees je hoe je de hoogte van de alimentatie berekent. Waarschijnlijk kan jullie advocaat of mediator dit ook voor jullie doen, volgens het rekenmodel van de rechtbank.
Nadat jullie samenlevingscontract of geregistreerd partnerschap is ontbonden, of de rechtbank jullie scheiding heeft uitgesproken, berichten jullie de gemeente. Zij verwerken jullie nieuwe status en adres in de burgerlijke stand. Vanaf dat moment zijn jullie formeel 'alleenstaand'.
Tijdelijke afspraken
Al die afspraken staan natuurlijk niet van de ene dag op de andere op papier. In de maanden (en soms langer) dat jullie hiermee bezig zijn, kan er al veel veranderen. Gespecialiseerde advocaten, mediators en coaches zijn zich hiervan bewust en bespreken ook het tijdelijk regelen van praktische zaken als huisvesting, doorbetaling van belangrijke kosten en de verdeling van de zorg en het onderkomen van de kinderen gedurende deze periode.
Wanneer vertel je het aan de kinderen?
Ook zal hier de vraag aan bod komen, wanneer en op welke manier jullie je kinderen het best kunnen informeren. Het is heel belangrijk om dit op een juiste manier te doen. In de basis wordt dit bepaald door de leeftijd van de kinderen en de mate waarin jullie al duidelijkheid kunnen geven over hoe hun situatie gaat veranderen.
Het is heel belangrijk dat jullie de kinderen zelf vertellen dat jullie gaan scheiden. Wanneer de kinderen het van anderen horen, is dat heel vervelend. Vertel het ze samen, zodat de kinderen zien dat jullie als ouders nog wel een eenheid vormen. We noemen dit het paraplugesprek. Laat ze voelen dat ze bij jullie allebei terecht kunnen!
Lees ook: Scheiden: dit zeg je tegen je kind
Ook je ouders, familie en vrienden moeten worden ingelicht. Hier geldt dat het goed is om te bespreken hoe jullie dit doen: gezamenlijk of ieder voor zich (en wie informeert dan wie)? Voorkom dat mensen onnodig het gevoel krijgen dat ze partij moeten kiezen.
En nog belangrijker: voorkom dat jullie kinderen iets van anderen te horen krijgen, dat ze echt van jullie als ouders hadden moeten horen!
Onderschat het niet!
Onderschat niet wat er allemaal geregeld moet worden: Hoe gaan jullie het doen met de kinderen? Hoe wordt het geregeld met de alimentatie? Hoe verdeel je de bezittingen en de schulden? Wat te doen met het pensioen? En met het (koop)huis?
Zie je iets over het hoofd, dan kan dat vervelende financiële consequenties hebben. Bovendien moet je het bij een internetscheiding echt samen doen, wat lastig is als de sfeer niet meer goed is en je elkaar bijvoorbeeld veel verwijten maakt. Dit kan de verstandhouding nog verder verslechteren. In veel gevallen is er dan alsnog een advocaat of mediator nodig.
Wie schakel je in?
Bij een scheiding kun je verschillende professionals inschakelen, zoals een advocaat, mediator of een coach, afhankelijk van de manier waarop je de scheiding wilt regelen. Zij helpen jullie om het proces zo respectvol, duidelijk en goed georganiseerd mogelijk te laten verlopen. Dit zijn de drie mogelijkheden:
- 1
Twee advocaten
Een echtscheiding wordt uitgesproken door de rechter. Voordat het zover is, heb je een advocaat of een scheidingsmediator nodig. Een advocaat is er alleen voor jou óf voor je partner en behartigt dus de belangen van één partij. Een gespecialiseerd familierechtadvocaat is opgeleid om in overleg met de andere advocaat een oplossing te vinden, en te proberen om de scheiding zo harmonieus mogelijk af te wikkelen. Wanneer dat niet mogelijk blijkt te zijn, zal de advocaat voorstellen om de punten waar jullie niet uitkomen aan de rechter voorleggen. - 2
Mediation
Een mediator is er voor jullie samen en helpt jullie om er samen uit te komen. Daarbij zijn scheidingsmediators opgeleid om jullie te begeleiden in de onderlinge communicatie, juist ook bij conflicten. Sommige mediators richten zich specifiek op de juridische en financiële/materiële kant van de scheiding; andere besteden (extra) aandacht aan de emotionele kant en de onderlinge verstandhouding en communicatie ná de scheiding.
Let op: mediator is geen beschermd beroep! In (echt)scheiding gespecialiseerde advocaten en mediators vind je bijvoorbeeld op de website van:
- het ADR-register (Alternative Dispute Resolution);
- het MfN-register (de Mediatorsfederatie Nederland);
- de Vereniging van Familie- en erfrecht Advocaten Scheidingsmediators. - 3
Overlegscheiding
Een derde mogelijkheid om je scheiding te regelen, is via een overlegscheiding. Het belangrijkste kenmerk daarvan is dat de scheiding, net als bij mediation, in overleg – dus zonder rechtszaak – wordt geregeld. Je hebt wel allebei je eigen advocaat die je helpt. Dit is een gespecialiseerd familierechtadvocaat, die is opgeleid om op deze manier te werken. Verder is er altijd een coach bij die het proces begeleidt en zorgt dat er aandacht en ruimte is voor de emoties die nu eenmaal bij een scheiding horen. Meer informatie over deze vorm van scheiden vind je op de website Overlegscheiden. - 4
Internetscheiding
Is je financiële situatie niet zo goed, dan is een internetscheiding de goedkoopste oplossing. Gemiddeld ben je dan zo'n 700 euro kwijt. Een internetscheiding regel je samen op internet, aan de hand van standaardformulieren. De Raad voor Rechtsbijstand heeft een online platform waar je je scheiding online en onder begeleiding van professionals kunt regelen. Er zijn ook veel aanbieders van goedkope online echtscheidingen op de markt, maar de kwaliteit daarvan is niet altijd goed.
Wat kost een scheiding?
De kosten van een scheiding verschillen per situatie en hangen af van de advocaat, mediator, rechterlijke procedure en eventuele rechtsbijstand. Gemiddeld liggen ze tussen de 2000 en 5000 euro, of minder bij een internetscheiding.
Een handige vuistregel is vaak een derde tot de helft van wat jullie bruiloft heeft gekost.
Officiële scheiding
Als jij en je partner samen overal afspraken over hebben gemaakt, is de scheiding bij de rechtbank alleen maar een schriftelijke formaliteit. Jullie advocaat dient een gemeenschappelijk verzoekschrift in, waarin de echtscheiding wordt aangevraagd. Ook wordt aan de rechter gevraagd om de afspraken uit het convenant in de beschikking op te nemen. De rechter checkt of het ouderschapsplan aan de wettelijke eisen voldoet en de rechtbank nodigt kinderen die 12 jaar of ouder zijn uit om te vertellen wat ze van het ouderschapsplan vinden. Dat kan in een gesprek met de rechter, maar ze mogen ook een brief sturen.
Jullie zijn pas officieel gescheiden als de uitspraak van de rechter is ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand. Dit duurt ongeveer 6 tot 10 weken.
Lees ook: Hoe help ik mijn kind de scheiding te verwerken?
Psycholoog of coach
Omdat een (echt)scheiding een emotionele en stressvolle tijd is, kan het goed zijn om daarnaast ook nog individueel hulp te krijgen, van een eigen psycholoog of coach. Hij of zij kan je begeleiden op het emotionele vlak, bijvoorbeeld wanneer dit niet aan bod komt in jullie scheidingstraject.
Scheiden is een rouwproces en vaak is er verschil in tempo van verwerking tussen de ex-partners. Voor een goed verloop van de scheiding is het belangrijk om elkaars tempo te respecteren.
Bronnen: Rijksoverheid, Rechtwijzer, Vereniging FAS
