Wat staat er in een ouderschapsplan?

Ouderschapsplan bij scheiding

Het is verplicht om bij een scheiding waarbij minderjarige kinderen betrokken zijn, een ouderschapsplan te maken. Zo wil de overheid ouders bewust maken van hun verantwoordelijkheid voor kinderen, ook na een scheiding. Zonder een ouderschapsplan neemt de rechter een verzoek tot echtscheiding niet in behandeling, tenzij er een goede reden is waarom het plan ontbreekt. Beide ouders moeten het ouderschapsplan ondertekenen. Wil je ex-partner niet meewerken en weigert hij te ondertekenen, dan kun je zelf een eenzijdig ouderschapsplan opstellen. Je zult dan wel moeten vermelden waarom het niet gelukt is om samen tot een ouderschapsplan te komen.

Het maken van een ouderschapsplan is ook verplicht als je uit elkaar gaat en niet getrouwd was, maar wel samenwoonde en gezamenlijk gezag had over jullie kinderen. Hetzelfde geldt voor geregistreerd partnerschap.

In een ouderschapsplan staan alle afspraken die je samen maakt over de verdeling van de zorg- en opvoedtaken, de verdeling van de kosten die je voor je kind maakt en hoe je elkaar als ouders informeert over belangrijke zaken.

Lees ook: Scheiden, wat nu? Dit moet je allemaal regelen

Wat staat er in een ouderschapsplan?

Het is wettelijk verplicht om de volgende punten op te nemen in een ouderschapsplan:

• Hoe jullie de zorg- en opvoedtaken verdelen (zorgregeling), of hoe jullie de omgang met de kinderen regelen (omgangsregeling).

• Hoe jullie elkaar informeren over de kinderen en over alle belangrijke beslissingen in de opvoeding van de kinderen, en hoe en hoe vaak jullie contact met elkaar hebben.

• Hoe jullie samen in de toekomst belangrijke beslissingen gaan maken, bijvoorbeeld over de schoolkeuze.

• Welke afspraken jullie maken over de verdeling van de kosten van de kinderen (kinderalimentatie).

• Hoe jullie de kinderen hebben betrokken bij het maken van dit ouderschapsplan.

Daarnaast kun je allerlei andere dingen in het plan opnemen die je belangrijk vindt voor de kinderen. Zoals bepaalde regels (bedtijd, huiswerk), opvattingen over straffen of wat te doen als jij en de andere ouder het niet eens zijn. Ook is het handig om iets af te spreken over ouderavonden en schoolvakanties, het contact met de beide families, het introduceren van een nieuwe partner of welke normen en waarden jullie de kinderen willen meegeven.

Het vastleggen van concrete, gedetailleerde beslissingen over dagelijkse dingen (kleding, sport, kapper, piercings) lijkt vooraf misschien overdreven. Maar het kan na een scheiding veel ellende voorkomen. Uit de praktijk blijkt dat geen of vage afspraken maken vaak tot misverstanden en conflicten leidt.

Lees ook: Alimentatie, hoe zit dat en waar heb je recht op?

Kinderen betrekken

Voor een praktisch uitvoerbaar ouderschapsplan is het belangrijk om naar je kinderen te luisteren en hun wensen mee te nemen. Het is zelfs wettelijk verplicht om de kinderen hierbij te betrekken. In het echtscheidingsverzoek moet daarom ook staan hoe jullie de kinderen hebben betrokken bij het opstellen van het ouderschapsplan.

Kinderen zijn al heel jong goed in staat om hun belangen duidelijk te maken. Wel moeten ze te horen krijgen dat met hun mening rekening wordt gehouden, maar dat jullie beslissen. Zo voorkom je dat je kind het gevoel heeft tussen beide ouders te moeten kiezen.

Alle kinderen boven de twaalf jaar ontvangen een oproep van de rechtbank om te worden gehoord door de rechter. Zij mogen hun mening geven, maar ze mogen niet beslissen bij wie ze gaan wonen. Kinderen zijn niet verplicht om naar het gesprek met de rechter te gaan. Ze kunnen beslissen om niet te gaan of een brief te schrijven.

TIP: Kan mijn kind een scheiding verwerken? Let op deze signalen, dat zijn alarmbellen.

Voorbeeld ouderschapsplan

Online kun je verschillende voorbeelden van ouderschapsplannen vinden, maar een standaard ouderschapsplan bestaat niet. Iedere situatie is immers anders. Het gaat erom dat het plan maatwerk is en dus goed past bij beide ouders en hun kinderen. Bij het opstellen kun je kijken hoe de situatie was tijdens het huwelijk en wat in de toekomst het beste voor jullie en jullie kinderen zal werken.

Hoe jullie de zorg en kosten verdelen, is helemaal aan jullie. Misschien wil je graag een gelijke verdeling van de zorg (co-ouderschap), maar is dat in de praktijk niet haalbaar. Bijvoorbeeld omdat je niet meer bij elkaar in de buurt woont. Dan kan een andere verdeling van de zorg voor de kinderen een beter alternatief zijn. Je mag je eigen afspraken en oplossingen bedenken.

Lees hier alles over de financiële en juridische kant van co-ouderschap.

Hulp bij ouderschapsplan

Je kunt het ouderschapsplan zelf opstellen, maar dat is vaak makkelijker gezegd dan gedaan. Hoeveel kinderalimentatie is bijvoorbeeld normaal in jullie geval? Als jullie niet goed weten hoe je bepaalde situaties moet oplossen, of als jullie echt niet uit een goede verdeling en afspraken komen, is het verstandig om hulp te vragen bij het opstellen van het ouderschapsplan. Je kunt hiervoor een gezamenlijke bekende vragen, maar jullie kunnen ook hulp inschakelen van een mediator of een advocaat. In dat geval betalen beide ouders in principe de helft van de kosten.

Ouderschapsplan aanpassen aan nieuwe situatie

Zoals gezegd is een ouderschapsplan maatwerk, en daardoor kan het in de loop der jaren nodig zijn om aanpassingen te doen. Bijvoorbeeld omdat de situatie verandert doordat een van beide ouders verhuist, zonder werk komt te zitten of om een andere reden minder kan bijdragen aan de zorg of de kosten voor de kinderen. Maar ook de situatie van de kinderen kan veranderen; misschien besluit een kind later dat hij toch liever bij de andere ouder wil wonen.

In dat soort gevallen kun je het ouderschapsplan aanpassen. Dat gebeurt heel vaak, de meeste ouderschapsplannen worden een aantal keer aangepast. Het is verstandig om samen met je ex-partner af te spreken dat je het plan op een aantal vaste momenten evalueert. Staan jullie er nog hetzelfde in? Welke afspraken kloppen niet meer? Zijn er inmiddels nieuwe afspraken gemaakt die eraan toegevoegd moeten worden? Probeer hier altijd goed over te blijven communiceren met je ex-partner.

Bron: Rijksoverheid