Pinda-allergie bij baby's en peuters

Pinda-allergie bij kinderen

Een pinda-allergie is een vervelende en soms zelfs levensgevaarlijke allergie. Ongeveer twee tot vijf procent van de kinderen heeft hier last van. Je kunt er overheen groeien, maar dat gebeurt slechts bij veertig procent van de gevallen. Steeds meer kinderen hebben last van een pinda-allergie. Hoe dit komt staat nog niet vast, maar wel is duidelijk dat deze trend ook voor andere voedselallergieën geldt.

Wat veel mensen niet weten, is dat pinda's geen noten zijn. Het zijn peulvruchten, net zoals bonen, erwten en linzen. Daarom zijn sommige kinderen met een pinda-allergie ook allergisch voor soja(bonen) of andere peulvruchten. Toch komt een pinda-allergie vrij vaak voor in combinatie met een notenallergie. Maar als je kind een notenallergie heeft, is hij dus niet automatisch ook allergisch voor pinda's.

Tip: Dit is een fijn boek voor ouders van kinderen met een ernstige voedselallergie.

Hoe krijg je een pinda-allergie?

Vaak wordt ten onrechte gedacht dat de eerste keer dat een kind pinda's eet, of sporen van pinda's binnenkrijgt, hij hier nog niet allergisch voor kan zijn. Dit is dus niet het geval. Zeventig procent van de kinderen reageert op hun eerste hapje pinda, in meer of mindere mate. Een kind kan namelijk al antistoffen tegen pinda hebben aangemaakt.

Lees ook: Zo herken je een voedselallergie of intolerantie bij je kind

Wanneer krijg je een pinda-allergie?

Kinderen worden niet met een pinda-allergie geboren, maar ontwikkelen die de eerste jaren van hun leven. Vandaar dat op jonge leeftijd pinda's geven een pinda-allergie kan voorkomen. Maar het kan ook zijn dat iemand op volwassen leeftijd een pinda-allergie ontwikkelt. In dat geval is er meestal sprake van een zogenoemde 'secundaire kruisallergie'. Dit komt vooral voor bij oudere kinderen en volwassenen die al een allergie hebben voor pollen. Als kruisreactie krijgen ze daar later een bepaalde voedselallergie bij. In het geval van pinda's treedt dit meestal op als kruisreactie bij een boompollenallergie.

Is een pinda-allergie erfelijk?

Erfelijkheid speelt zeker een rol. Een pinda-allergie op zich is niet erfelijk, maar de aanleg voor een voedselallergie wel. Het gaat hier om aanleg voor allergische klachten in het algemeen, dit wordt atopie genoemd. Kinderen met atopische aanleg hebben een grotere kans op hooikoorts, astma en dus ook voor voedselallergieën. In welke vorm zich dat uit, kan per kind verschillen.

Kinderen die reageren op pinda's hebben ook vaak last van eczeem. Eczeem is echter geen uiting van een allergie, maar is een huidziekte. Kinderen met eczeem worden niet goed beschermd tegen de buitenwereld en maken antistoffen aan tegen voeding die via de huid binnendringt. Zo kan het dat een kind met eczeem door contact met bijvoorbeeld pinda's, eieren en noten via de huid een allergie ontwikkelt. Later kan hij een allergische reactie krijgen als hij voor het eerst een boterham met pindakaas eet. Het eten van pinda's en eieren verergert eczeem niet.

Als jij of je partner een voedselallergie of astma heeft, is er een verhoogde kans dat je kind hier ook aanleg voor heeft. Ook als een broertje of zusje last van astma of een allergie heeft, is de kans groter dat je volgende kind atopische aanleg heeft. Hoe meer familieleden er last van hebben, hoe groter die kans wordt. Overigens krijgt lang niet elk kind met atopische aanleg ook daadwerkelijk last van een (voedsel)allergie.

Symptomen van een pinda-allergie bij kinderen

Een pinda-allergie kan verschillende symptomen veroorzaken. Sommige mensen hebben een milde pinda-allergie en krijgen bij het eten alleen last van (flinke) jeuk. De verschillende symptomen zijn onder te verdelen in huidklachten, zwellingen en vochtophopingen (angio-oedeem) en luchtwegproblemen:

1. 01.

   Huidklachten:
   – Roodheid
   – Heftige jeuk (bijvoorbeeld aan handpalmen en voeten)
   – Galbulten
   – Netelroos
   – Warm gevoel en rode huid
   

2. 02.

   Angio-oedeem:
   – Vochtophopingen onder de huid
   – Zwellingen onder de ogen of in de wangen
   – Zwellingen op de lippen of tong
   – Moeilijk praten of slikken door zwellingen rondom/in de mond
   – Vochtophopingen in de keel en luchtpijp kunnen de ademhaling beperken
   

3. 03.

   Luchtwegklachten:
   – Jeuk in de mond
   – Hoesten
   – Niezen, loopneus of tranende ogen
   – Slijmvorming
   – Jeuk in de keel
   – Benauwdheid
   – Piepende ademhaling
   – Astma
   

Reageert het lichaam in korte tijd (binnen enkele minuten tot een uur) heel heftig, dan spreek je van een anafylaxie. Er ontstaan benauwdheidsklachten en de bloeddruk daalt waardoor je kind bleek kan worden, flauw kan vallen of flink kan overgeven. Dit kan levensgevaarlijk zijn. Gelukkig komt een shock bij kinderen niet vaak voor. Kinderen worden vaker benauwd, krijgen last van ademhalingsproblemen en een dichte keel. Er moet dan ook meteen 112 gebeld worden als je kind tekenen van anafylaxie vertoont, omdat er snel en goed gehandeld moet worden.

Wat zijn de risico's van pinda-allergie?

Hoe groot de risico's van een pinda-allergie zijn, hangt af van de hevigheid van de allergie. In het meest ernstige geval - als er een gevaarlijke allergische reactie plaatsvindt en die niet op tijd herkend en behandeld wordt – kan een pinda-allergie zelfs dodelijk zijn. Het is dus belangrijk een allergische reactie snel te herkennen en te behandelen. Meestal beginnen allergische reacties mild, met jeuk in de mond, maar worden ze steeds heftiger in een aantal minuten.

Een allergische reactie kan worden gestopt met een adrenalinepen. Door het toedienen van adrenaline stopt de reactie bij de meeste kinderen snel. Hoe langer je wacht, hoe zieker je kind wordt. Soms is het nodig een tweede adrenalinepen te geven, omdat de werking van adrenaline na een half uur weer afneemt. Zoek altijd medische hulp na het zetten van de pen.

Hoe hevig de allergische reactie bij jouw kind is, is moeilijk te voorspellen. Als er een pinda-allergie is vastgesteld, kan deze met de jaren erger worden. Andere kinderen groeien juist over hun allergie heen. De hevigheid van de reactie kan ook afhangen van de hoeveelheid pinda's die je kind heeft gegeten. In het geval van een hevige allergie kan een minimale hoeveelheid al zorgen voor een anafylactische reactie: een kruimel is dan al riskant. Daarom zijn ook producten die 'sporen van pinda's' kunnen bevatten gevaarlijk.

Helpt medicatie bij pinda-allergie?

Je kind hoeft niet dagelijks medicijnen te slikken als hij allergisch is voor pinda. Belangrijk is dat je voorkomt dat je kind (producten met) pinda's binnenkrijgt. Bij een pinda-allergie zal de huisarts waarschijnlijk antihistamine-tabletten voorschrijven. Zorg dat je deze altijd bij je hebt, of geef ze aan je kind mee als hij op pad gaat. Ook zal de huisarts waarschijnlijk een adrenalinepen voorschrijven, die je kunt gebruiken bij een anafylactische reactie.

Pinda-allergie vaststellen

Als je denkt dat je kind een pinda- of andere voedselallergie heeft, dan kan dat op drie manieren worden vastgesteld: via een bloedtest, een huidpriktest of een voedselprovocatietest.

Een arts zal eerst je verhaal en klachten aanhoren. Op basis daarvan beslist hij of er een bloed- of huidpriktest gedaan moet worden. Bij allergieonderzoek wordt gekeken of er antistoffen voor pinda aanwezig zijn. Antistoffen zijn nodig om een allergische reactie te kunnen krijgen. Veel mensen hebben echter een beetje antistoffen in hun lichaam, die niets betekenen. Zij eten gewoon pinda.

Om te weten of de antistoffen actief worden, kan het nodig zijn om een voedselprovocatietest te doen. Je kind krijgt dan onder begeleiding van artsen en verpleegkundigen pinda's te eten in het ziekenhuis. Dit wordt de provocatie genoemd. Als de klachten optreden, is dat een teken dat je kind inderdaad allergisch is. Als er veel antistoffen voor pinda bij je kind gevonden worden, is het verstandig deze provocatie in het ziekenhuis te doen en niet zelf thuis.

Als een kind een allergische reactie krijgt tijdens een voedselprovocatietest, is het niet zo dat deze allergie levenslang aanwezig zal blijven. Het is verstandig om de paar jaar opnieuw de antistoffen te bepalen of opnieuw een provocatie te doen voor het geval het kind er over heen groeit.

Per kind is het verschillend op welke dosis pinda hij reageert. Sommige kinderen reageren op een hele lage dosis pinda en mogen dus helemaal geen 'sporen van' pinda eten. Andere kinderen reageren pas op één of twee pinda's. Dit wordt de 'drempelwaarde' genoemd. Tijdens een provocatietest hoor je op welke 'drempelwaarde' je kind reageert. Dat kan handig zijn om te weten: moet je alle sporen gaan vermijden of niet?

Tips bij een pinda-allergie:

• Vraag via je arts of bij de Stichting Voedselallergie een lijst op met veilige voedingsmiddelen. Deze lijsten worden per allergeen bijgehouden en regelmatig geüpdatet. Zorg dat je de nieuwste versie uitprint.

• Zorg dat je altijd antihistamine-tabletten in huis hebt of bij je hebt als je ergens naartoe gaat.

• Heeft je kind noodmedicatie nodig, zoals een adrenalinepen? Zorg dat deze op vaste plekken liggen die koel zijn en niet te warm kunnen worden. Bijvoorbeeld: in de la, in de keuken, in je tas of jaszak. Maar nog belangrijker: zorg dat je kind altijd een exemplaar bij zich draagt.

• Geef ook altijd een adrenalinepen mee als je kind naar school gaat of bij een vriendje speelt. Als je kind nog niet oud genoeg is, geef de pen dan aan de leerkracht of de ouders van het vriendje mee. Leg uit hoe ze de pen moeten gebruiken.

Er bestaan speciale armbandjes en kettingen met een medaillon waarop staat dat je kind een pinda-allergie heeft. Deze kunnen handig zijn voor hulpverleners, zodat ze direct weten wat er aan de hand is als je kind in een anafylaxie heeft gehad.

Vertel mensen over de pinda-allergie van je kind

Naast het volgen van een pindavrij dieet en het checken van de verpakkingen, is het verstandig om familieleden, vrienden, leraren en begeleiders van de kinderopvang in te lichten. Als je kind oud genoeg is, is het belangrijk dat hij zelf goed op de hoogte is van zijn allergie, de risico's en wat hij moet doen als het misgaat. Ook is het verstandig om dit in de klas te bespreken, zodat klasgenoten ervan afweten. Een aantal tips:

• Leg de leraar uit wat de gevaren zijn en welke klachten er ontstaan als je kind toch pinda's heeft gegeten.

• Geef uitleg over het gebruik van de medicijnen en/of adrenalinepen. Zorg ook dat er altijd medicijnen op school aanwezig zijn.

• Zorg dat de leraar alle nodige informatie op papier heeft, zoals jouw telefoonnummer en dat van de huisarts.

• Wordt er getrakteerd? Zorg dat er een voorraad (houdbare) alternatieve snacks op school ligt, zodat je kind toch iets lekkers krijgt. Voor het geval hij de traktatie niet mag.

• Vertel tegen vriendjes van je kind dat zij hun lunch of tussendoortjes niet met je kind mogen delen.

• Gaat je kind ergens spelen? Licht dan de ouders van het vriendje in over zijn allergie.

Is er een medicijn of vaccin dat een pinda-allergie geneest?

Heeft je kind een pinda-allergie, dan bestaat er een kans van veertig procent dat hij er overheen groeit. In de meeste gevallen blijven kinderen dus hun leven lang last hebben van deze allergie. Helaas is er nog geen medicijn dat een pinda-allergie geneest. Wetenschappers doen veel onderzoek naar pinda- en notenallergie en proberen een vaccin te ontwikkelen waardoor de allergie milder zou moeten worden. Tot nu toe zonder succes.

Wel of geen pinda's aan een baby geven?

Tegenwoordig wordt er aangeraden om je baby al na een paar maanden kennis te laten maken met pinda's. En dat terwijl een aantal jaar geleden nog het tegenovergestelde werd beweerd: toen moest je pinda's tot één of twee jaar juist vermijden. Inmiddels is uit onderzoek gebleken dat dat averechts werkt. De kans op een pinda-allergie wordt juist groter door het vermijden ervan. Daarom raadt de Nederlandse vereniging voor Kindergeneeskunde aan om je baby vanaf vier maanden al te laten wennen aan pinda's.

Bronnen: Voedingscentrum, Voedselallergie