Zelf wondzorg toepassen
Voor ouders is het een naar gezicht als hun kind een smak maakt en zich verwondt. Je vóélt het gewoon in je eigen lijf. Zeker als er bloed uit de wond komt, kun je goed schrikken. Voor je kind is het fijn als jij rustig blijft en hem het gevoel geeft dat je hem goed kunt helpen. De meeste snijwonden, schaafwonden en splinterverwondingen kun je namelijk prima zelf behandelen. Zeker als ze oppervlakkig zijn, waarbij dus alleen het bovenste laagje van de huid beschadigd is.
Wondzorg bij een kleine schaafwond of snijwond komt neer op het schoonmaken van de wond. Dit doe je door hem te spoelen met water uit de kraan. Het lichaam van je kind is vervolgens goed in staat om eventuele ziektekiemen binnen 24 uur te vernietigen. We vertellen hieronder per soort wond wat je het beste kunt doen, én wanneer je voor wondzorg naar de huisarts moet.
Lees ook: Meer rust met mindful ouderschap
Wondzorg bij schaafwond
Kinderen kunnen tijdens het (buiten) spelen zomaar een schaafwond oplopen. In zo'n schaafwond zit vaak zand, aarde, grind of textiel van de kleren. Bij een schaafwond is meestal alleen de bovenste laag van de huid beschadigd. Je ziet bloedvlekjes die eruitzien als rode puntjes, dat zijn kapotte haarvaatjes. Het is belangrijk dat je schaafwonden goed schoonmaakt. Zo gaat wondzorg bij een schaafwond:
Spoel de wond schoon met lauw leidingwater. Ontsmetten is meestal niet nodig, alleen als de schaafwond vuil is. Uit onderzoek blijkt dat ontsmetting de genezing van de wond kan vertragen.
Dep of wrijf de schaafwond zo nodig met een zachte washand schoon.
Schaafwonden hoef je niet te verbinden, behalve als er steeds kleding tegenaan schuurt. Gebruik in dat geval een niet-verklevend verband, anders 'groeit' het verband vast aan het korstje en trek je de wond steeds open bij het verwisselen van het verband. Ook is dat voor je kind erg pijnlijk.
Ga bij grote (of diepe) schaafwonden naar de huisarts of huisartsenpost voor de juiste wondzorg.
Wondzorg bij voorwerp in de huid
Haal alleen oppervlakkig zittende voorwerpen, zoals glas, grind of splinters uit de huid.
Haal een splinter alleen uit de huid als er een puntje uitsteekt dat je kunt vastpakken met een pincet.
Pak de splinter zo dicht mogelijk bij de huid vast met het pincet en verwijder hem in de lengterichting.
Ontsmet de huid na het verwijderen van de splinter.
Kun je de splinter niet makkelijk verwijderen, ga dan naar de huisarts of huisartsenpost.
Met een pincet kun je ook oppervlakkig vuil zoals grindsteentjes verwijderen. Laat bij twijfel altijd even de huisarts naar de wond kijken.
Ga ook naar de huisarts als je kind een vishaakje in zijn huid heeft gekregen of als zijn huid tussen een rits is gekomen.
Wondzorg bij snijwond
Al hou je scherpe voorwerpen uit de buurt van je kind, het kan in een onbewaakt moment gebeuren dat hij zich snijdt aan een mes, schaar, naald, spijker of papier. Een snijwond is meestal scherp, diep en duidelijk begrensd. Soms komt er veel bloed uit. Afhankelijk van de grootte en diepte van de wond kunnen de randen openstaan, dat wordt ook wel een gapende wond genoemd. Zo pas je wondzorg toe bij een snijwond:
Hou de snijwond onder zacht stromend leidingwater om hem schoon te spoelen.
Is er geen schoon water, maak een kleine snijwond dan schoon met een huidontsmettingsmiddel, zoals Betadine jodium. Gebruik nooit ether of ontsmettingsalcohol: dat is schadelijk voor de cellen, geeft een brandend gevoel en vertraagt de wondgenezing. Je kunt het wel gebruiken om de gave huid rond de wond te reinigen of te ontvetten, zodat een pleister beter plakt.
Dek de wond af met een wondpleister of steriel kompres met kleefpleister.
Bij een snijwond groter dan één centimeter kan de wond gaan openstaan en is het bloeden minder makkelijk te stoppen; gebruik bij de wondzorg dan hechtstrips om de wondranden bij elkaar te brengen.
Laat een diep-zittend voorwerp in de snijwond zitten. Als je het verwijdert, kan het omliggende weefsel beschadigd raken, waardoor de wond harder gaat bloeden. Ga hiermee naar de huisarts.
Stopt het bloeden niet of staat de snijwond lelijk open? Ga dan naar de huisarts of huisartsenpost. De huisarts kan bepalen of er meer beschadigd is dan alleen de huid, en wat de beste wondzorg is: hechten, plakken of nieten. Dit kan tot zes uur na de verwonding, dus hoe eerder, hoe beter.
Pleister plakken bij je kind
Knip de pleister op maat en (mocht het nodig zijn) in de juiste vorm.
Let op: plak een pleister nooit rondom de vinger van je kind. De vinger kan zo afknellen.
Laat dezelfde pleister niet langer dan een dag zitten.
Is de pleister vies, vervang hem dan.
Tips hoe je een pleister het beste weer kunt verwijderen
Pleister verwijderen? Kinderen vinden dat vaak vervelend. Met baby- of slaolie kun je 'm makkelijker van de huid halen en voelt hij er bijna niks van. Of met lauwwarm water en voeg hier twee theelepels tafelzout aan toe. Vervolgens kun je de pleister weken in het water. Verwijder na ongeveer een halve minuut de pleister voorzichtig.
Lees ook: 9 briljante hacks die het ouderschap makkelijker maken
Waar moet je opletten bij het plakken van een pleister?
Doe de pleister niet te strak. Dan stikt het en knelt bijvoorbeeld een vinger af. Dus de juiste maat pleister aanbrengen. Je kan ze altijd in de juiste vorm knippen. Belangrijk is ook te voorkomen dat de pleister aan de wond plakt. Daarvoor moet de wond moet niet te nat zijn en zorg dat de wondkompres goed op de wond zit.
Welke pleisters plakken het beste?
Het beste zou zijn een speciale kleeflaag. Deze kleeflaag is gemaakt van een combinatie van natuurlijke en synthetische materialen die zorgen voor een sterke hechting op de huid. Bovendien is de kleeflaag ademend en waterafstotend, waardoor de pleister langdurig op zijn plaats blijft zitten.
Wond aan de lucht genezen beter?
Veel mensen denken dat het beter is een wond(je) te laten genezen aan de lucht. Medisch onderzoek wijst uit dat dit niet zo is. Bij een verse wond is voorkomen van infecties het belangrijkste dus altijd eerst een pleister. Zodra de wond dicht is dan is droge lucht goed waarbij alleen de kans op wrijving groter is.
Door een pleister blijft de wond vochtig en dat is nodig om de huid te vernieuwen. Nieuwe cellen om nieuw huidweefsel te maken vormen zich het beste in een vochtige omgeving. Een pleister zorgt er daarom voor dat een wond sneller geneest en kan littekens en een korstje voorkomen.
Wondzorg bij bijt-, scheur- of krabwond
De meeste kinderen zijn gek op dieren, maar kunnen ze uit enthousiasme onverwacht of net iets te hardhandig aaien. In een reflex kunnen dieren dan bijten of krabben. Dat levert vaak rafelige/slordige wonden op. Het kan zelfs zijn dat er een stuk huid is afgescheurd. De huid om de wond ziet er meestal rood en gezwollen uit. In dit geval ziet de wondzorg er zo uit:
Haal eerst het dier weg, omdat het in paniek kan zijn en onvoorspelbaar kan reageren.
Maak de wond schoon met leidingwater.
Bel direct de huisarts of huisartsenpost in verband met infectiegevaar en eventuele vaccinatie tegen tetanus en/of hondsdolheid.
Een grote wond of een wond met afgescheurd weefsel moet in het ziekenhuis door een chirurg worden behandeld.
Is je kind door een kat gekrabd of gebeten, wees de dagen daarna dan extra alert. Het kan zijn dat er een zwelling ontstaat van de lymfeklieren bij de wond, of in de hals, lies of oksel van je kind. Ook kan hij koorts krijgen en hangerig zijn. Dit kan wijzen op de kattenkrabziekte. Neem in dat geval contact op met de huisarts.
Wanneer naar de huisarts?
Wanneer moet je voor wondzorg naar de dokter? Grotere wonden, diepe wonden, vuile wonden (bijvoorbeeld door bijten of krabben) en wonden die blijven bloeden, moeten door een huisarts of in het ziekenhuis worden behandeld, nadat je zelf eerste hulp hebt verleend. Bij dit soort wonden is het belangrijk dat ze binnen zes uur gehecht, geplakt of geniet worden. Door bacteriegroei en het afsterven van cellen van de wondranden kan dat daarna niet netjes meer gebeuren, waardoor je kind er een lelijk litteken aan kan overhouden.
Tetanus
De meeste kinderen zijn op jonge leeftijd al via het rijksvaccinatieprogramma tegen tetanus ingeënt (DKTP). Bij een volledige inenting (laatste prik op negenjarige leeftijd) is een kind beschermd tot hij negentien jaar is. Heeft je kind langer dan tien jaar geleden deze vaccinatie gehad? Neem dan bij een bijt-, scheur- of krabwond contact op met de huisarts.
Infectie
Een wond kan soms rood en dik worden en (meer) pijn gaan doen. Dit kan betekenen dat ziektekiemen zich vermenigvuldigd hebben. Het afweersysteem van het lichaam van je kind reageert op deze infectie door extra witte bloedlichaampjes aan te maken, die de ziektekiemen proberen te vernietigen. Je kind kan daardoor verhoging/koorts krijgen.
Doe bij een open, geïnfecteerde wond twee dagen een nat verband op de plek. Ook een optie: week de wond twee tot drie keer per dag 15 minuten in water. Spoel ook bij het verwisselen van het verband de wond met schoon water. Verdwijnen de verschijnselen niet snel? Of ontstaat er een rode streep op de huid? Ga dan naar de huisarts of huisartsenpost.
