Voor Daan (12) en Joep (10) uit Doorn zit hun eerste schermvrije vakantiedag erop. En gelijk ook voor twee vriendjes van Daan. 'Die kwamen logeren, maar mochten vanochtend natuurlijk ook niet op hun scherm', zegt moeder Lonneke Mulder.
Even leek het erop dat de vriendjes voortijdig zouden afhaken, maar toen puntje bij paaltje kwam, bleven ze toch op hun logeeradres. 'Ze zijn boodschappen gaan doen en pannenkoeken gaan bakken. Ze hadden de grootste lol.'
Lees ook: Kindertherapeut: 'Dit is gezonde beeldschermtijd per leeftijd'
Geld als beloning
Zes weken lang doen Daan en Joep hun telefoons, Nintendo Switch, tablets en tv in de ban. Althans, bijna helemaal. Daan mag dagelijks tien minuten zijn WhatsApp gebruiken en bellen om contact te houden met vriendjes. En in overleg kunnen ze af en toe 's avonds met hun ouders tv-kijken.
Het gezin tekende een contract: geen schermen in de zomervakantie. Als beloning krijgen de twee zoons aan het einde van de rit een geldbedrag. 'Over het bedrag hebben we onderhandeld. Sommigen zullen het belachelijk hoog vinden. Voor ons past het bij wat ze bijvoorbeeld aan zakgeld krijgen', aldus Lonneke.
Over de hoogte van het bedrag laat ze zich verder niet uit. 'Dan is er straks alleen maar daar discussie over, in plaats van over hoe andere ouders tijdens een vakantie met schermpjes omgaan.'
Lees ook: Zomerse doeboeken (per leeftijd) om mee te nemen op vakantie
Altijd discussie
Het experiment van dit gezin begon vorig jaar zomer. Toen al stelden deze vader en moeder voor om de kinderen te belonen als ze hun schermen twee weken niet zouden aanraken. 'Als ze klaar zijn met gamen, zijn ze chagrijnig. En er is altijd discussie om ze eraf te krijgen. Dan willen ze nog even dit doen, nog even die appen en nog even dat afmaken', legt Lonneke uit.
De ouders waren er klaar mee om continu politieagent te spelen. En om te merken dat hun kinderen niet wisten wat ze moesten doen zodra hun scherm uitging. 'We hebben altijd al regels hoor. Ze mogen normaliter tussen 17.00 en 18.00 uur gamen. Maar dan komen ze om 15.00 uur al vragen hoe laat het is en vanaf 16.00 uur gaan ze zitten wachten.'
Lekker tekenen
En dus ontstond het idee: wat als de jongens een beloning krijgen als ze geen scherm gebruiken? De 10-jarige Joep was daar wel voor te porren. De jongen heeft nog geen telefoonabonnement en gebruikt het schermpje vooral om videogames te spelen of YouTube te kijken. 'Hij ging in die weken lekker zitten tekenen, speelde spelletjes. Voor hem was het geen probleem om geen telefoon te hebben én hij verdiende er iets mee', vertelt Lonneke over de proef van vorig jaar.
Broer Daan (12) dacht daar anders over. Hij wilde gewoon met zijn vrienden kunnen WhatsAppen en besloot het aanbod af te slaan.
Lees ook: Werkt straffen en belonen in de opvoeding?
Onderhandelen
In de aanloop naar deze zomer dacht hij daar tóch anders over. De jongens kwamen nu zelf met het voorstel om hun telefoons in te leveren in ruil voor een zakcentje. 'We zijn met ze gaan onderhandelen over de voorwaarden. Daar leren ze ook weer van. En we vinden het belangrijk dat ze met geld leren omgaan. Wij vinden het niet raar om het zo te doen.'
Het gezin legde de afspraken officieel vast in een contract:
Lonneke deelde haar verhaal op LinkedIn en kreeg nogal uiteenlopende reacties. Terwijl sommige ouders het idee inspirerend vinden, noemen andere het belachelijk en een gebrek aan opvoeding. Dat mag, zegt Lonneke, 'maar het is heus niet zo dat we alles met geld afkopen'. 'We hebben heel duidelijke regels in huis.'
Onbruikbaar gemaakt
De telefoon van Joep ligt inmiddels op een geheime plek. 'Daar vroeg hij zelf om.' En Daan kan dus gewoon bellen en af en toe op WhatsApp. De andere apps zijn met schermtijd vergrendeld en onbruikbaar gemaakt. 'De jongens hebben zich voorgenomen om elke ochtend een uitgebreid ontbijt te maken. En ze doen graag spelletjes, kunnen makkelijk het bos in om de hond uit te laten. Ik hoop dat ze vanzelf met creatieve ideeën komen.'
Lees ook: Smartphone en socials uitstellen: zo houd je het haalbaar
Zelf gaan de ouders deze zomer overigens ook twee weken op digitale detox. 'Ik heb mijn telefoon nodig voor mijn werk. Maar tijdens de vakantie kan ik hem prima wegleggen.' Over zes weken gaat ze LinkedIn weer op om te posten over de schermloze zomer.
