Er ligt een heel grote taak bij ouders, zegt Mirjam van Veen (46). Zij is kinderarts in het Juliana Kinderziekenhuis in Den Haag, ze werkt mee aan wetenschappelijke onderzoeken en draait wekelijks diensten op de spoedeisende hulp (SEH) van het ziekenhuis.
Daar ziet ze geregeld kinderen met koorts binnenkomen. In verreweg de meeste gevallen is er sprake van een virusinfectie en kan het kind gewoon thuis uitzieken. Maar soms blijkt het kind een ernstige infectie te hebben. En het komt ook voor dat ouders zich pas heel laat melden.
Lees ook: Alles over koorts bij je kind
Digitale tool
Hoe weten ouders nou of ze wel of niet met hun koortsige kind naar de huisarts of spoedpost moeten komen? Om die vraag te kunnen beantwoorden, begon Van Veen aan een wetenschappelijk onderzoek. Ze ontwikkelde met haar team en in samenwerking met het Erasmus MC een e-healthtool, een digitaal informatiesysteem.
Zo kunnen ouders op de spoedeisende hulp vragen beantwoorden over hun kind. Bijvoorbeeld: drinkt hij nog goed, is het kind alert, welke kleur heeft het kind? 'Een ouder is geen dokter', weet Van Veen, zelf moeder van twee kinderen van 7 en 9 jaar oud. 'We merken dat ouders het heel moeilijk vinden om te bepalen wanneer ze aan de bel moeten trekken. Dat is ook lastig, zeker bij heel jonge kinderen.'
Wanneer is het alarmerend?
Belangrijk is, zegt de kinderarts, om te weten dat hoge koorts best vaak voor kan komen. 'Hoge koorts is een functie van het lichaam om te reageren op een infectie. Het is een normaal signaal. Alarmerend is het als een kind niet meer plast, benauwd is of moeite heeft met ademhalen en zich anders gedraagt dan normaal. En dat weten ouders het beste, zij kennen hun kind. Ik zie de kinderen vaak maar kort.'
Het onderzoek van het Juliana Kinderziekenhuis is bijna klaar voor de volgende stap. De e-healthtool, het online hulpmiddel, is bijna klaar om ingezet te worden. 'We willen het nu daadwerkelijk gaan gebruiken en dan aan ouders vragen wat ze ervan vinden en het verder verbeteren.'
Zelfverzekerder
Het doel is tweeledig. Enerzijds hopen de artsen dat ouders niet onnodig naar de spoedeisende hulp komen. 'Het kan op de SEH echt heel erg druk zijn, kinderen moeten dan ook lang wachten. Wij willen ons natuurlijk graag richten op de ernstig zieke kinderen.'
Aan de andere kant moet het gebruik van de online vragenlijst ouders helpen. 'We verwachten dat ouders er zelfverzekerder van worden, als ze weten wanneer ze moeten komen. Dat is prettig voor ouder én kind. Ouders moeten zich ook zelfverzekerd voelen om níét te komen.'
Ook niet onbelangrijk: Overstappen van zorgverzekering in 2025: handige tips
Zilveren penning en 10.000 euro
Onder meer voor dit onderzoek is Mirjam van Veen onlangs bekroond met de zilveren penning van de Elisabeth Von Freyburg Stichting. Naast de eer levert haar dat ook een bedrag op van 10.000 euro. In het juryrapport wordt Van Veen bejubeld vanwege 'haar vermogen om wetenschap en praktijk te verbinden'. Ook staat er dat zij uitzonderlijke wetenschappelijke bijdragen heeft geleverd. 'Haar pionierswerk maakt zorg toegankelijker en efficiënter, met impact op zowel de korte als lange termijn', oordeelt de stichting.
Duidelijk is dat Van Veen liever op de werkvloer is of in de onderzoeksresultaten duikt, dan dat zij in de schijnwerpers staat. Bescheiden neemt ze de felicitaties van haar collega's in het ziekenhuis in ontvangst, als ze de penning toont. 'Het was een hele verrassing om deze prijs te krijgen', vertelt ze. 'Ik ging naar Amersfoort voor de uitreiking, ik wist dat ik was voorgedragen. Toen ik er aankwam, zat mijn man er, met de kinderen en mijn ouders. Ik ben door de raad van bestuur van het ziekenhuis voorgedragen. Dat ik de penning heb gekregen is een eer, absoluut. Ik ben er heel trots op en zie het als erkenning voor het werk dat ik doe.'
Van te vroeg geboren baby's tot pubers
Ja, de dagen zijn soms best lang, geeft Van Veen toe. Zij combineert haar baan als arts met die van onderzoeker. Twee dagen in de week is ze op de kinderpoli te vinden en dan draait ze ook nog haar diensten op de spoedeisende hulp. 'Ik vind het belangrijk om thuis ook echt thuis te zijn, met mijn kinderen. Ik probeer dus zo efficiënt mogelijk te werken. Het Juliana Kinderziekenhuis is een heel prettige plek, met fijne collega's. Dat geeft ook veel energie, net als de contacten met patiënten en hun ouders.'
De Haagse rondde in 2014 haar opleiding tot kinderarts af en werkt sinds 2021 in het JKZ, onderdeel van het Haga Ziekenhuis in haar woonplaats. Dat ze kinderarts is geworden, was voor haar geen uitgemaakte zaak. 'Ik vind het menselijk lichaam interessant, ik vind het interessant hoe ziektebeelden zich uiten, hoe mensen omgaan met klachten en ziek zijn. Ik vond tijdens mijn opleiding heel veel dingen leuk, zoals het vak van huisarts of gynaecoloog. Maar juist de breedte van het vak van kindergeneeskunde sprak me aan. Ik werk met alle leeftijden, van te vroeg geboren baby's tot pubers.'
Nieuwe infectieziekten
Belangrijk in al die gevallen: de ouders. 'Ik vind het leuk om ouders te begeleiden bij de zorgen voor hun kind. Om te bespreken wat ze in welke gevallen kunnen doen. De ouder kent het kind heel goed en heeft een ontzettende belangrijke rol als het gaat om een gezond leven en het naar school gaan, bijvoorbeeld. En hoewel we heel veel kunnen, is voorkomen toch beter dan genezen.'
Wie denkt dat er nu rustiger tijden aankomen, komt bedrogen uit. Van Veen is ondertussen ook druk met nieuwe onderzoeken. Eén ervan draait om het eerder signaleren van nieuwe infectieziektes bij kinderen, of een plotselinge sterke toename ervan.
Sneller afhandelen
Dit komt voort uit een ontdekking, kort na de coronapandemie, dat er ineens veel kinderen werden opgenomen met een infectie door invasieve groep A-streptokokken. 'Een bacterie die ervoor zorgt dat kinderen heel erg ziek worden en soms zelfs op de intensive care belanden. De resultaten van dit onderzoek worden begin volgend jaar gepubliceerd. We werken hiervoor samen met andere ziekenhuizen.
Toen we het pas ontdekten, duurde het even voor we het georganiseerd hadden. We werken nu aan een project om bij een volgende infectie de regeldingen sneller te kunnen afhandelen. Zodat we de infecties sneller in kaart kunnen brengen.'
Ziekenhuis ligt vol met kinderen met RS
Begin dit jaar waren er veel zorgen over de vele kinderen met kinkhoest die in het ziekenhuis werden opgenomen. Die piek is nu afgezwakt, maar inmiddels is het RS-seizoen weer in volle gang. Veel ziektes zijn te voorkomen, onder meer door vaccinaties. Ook voor RS, een verkoudheidsvirus, komt een vaccinatie.
Die wordt over een jaar opgenomen in het Rijksvaccinatieprogramma, weet Van Veen. 'We weten veel infecties te voorkomen, het is heel belangrijk dat we dat doen. Daarvoor is het belangrijk dat ouders goede toegang hebben tot de juiste informatie, over hoe vaccinaties werken en waarom ze belangrijk zijn.'
Lees ook: 10 dingen die je moet weten over het RS-virus
Kwetsbaar in de winter
Alleen maar vertellen over vaccineren, werkt niet meer in deze tijd, zegt de kinderarts. 'We moeten het echt uitleggen en er met elkaar over praten. Ook moeten we aangeven waar op internet de juiste informatie te vinden is en ook welke informatie níét klopt.'
Hoewel de piek in kinkhoestbesmettingen voorbij is, leunt Van Veen niet gerust achterover. 'Onze vaccinatiegraad is niet verbeterd, dat blijft wel een grote zorg. Er zijn nog veel kinderen die kwetsbaar zijn in de wintermaanden, als covid en RS rondgaan. Het Juliana Kinderziekenhuis ligt nu vol met kindjes met RS.'
Minder kinderen in het ziekenhuis
Preventie vindt de Haagse dan ook een belangrijk thema. 'We moeten zorgen dat de zaken in de stad buiten het ziekenhuis goed geregeld zijn, dat kinderen gezond kunnen eten, bij een sportvereniging terechtkunnen, dat er hulp is voor ouders als ze die nodig hebben, dat kinderen in veiligheid opgroeien en dat de vaccinatiegraad stijgt.
De zorg in Nederland wordt alleen maar duurder en het houdt ook gewoon ergens op. Als er minder kinderen in het ziekenhuis belanden, hebben wij meer tijd voor de kinderen die er wel liggen.'
