Wat is streptokokken A?
Streptokokken A, ook wel groep A-streptokok genoemd, is een bacterie die bij kinderen en volwassenen voorkomt. Andere namen voor de bacterie zijn: GAS of roodvonkbacterie. De bacterie kan verschillende infecties bij je kind veroorzaken, maar gelukkig zijn de meeste niet ernstig.
Zie ook: Streptokokken B: gevaarlijk voor pasgeboren baby's
Streptokokken A: symptomen
De kans is groot dat je het helemaal niet merkt als je kind een streptokokken A bacterie heeft. Veel kinderen en volwassenen dragen de bacterie bij zich, zonder er ziek van te worden. Als je kind er wel ziek van wordt, kan hij bijvoorbeeld last krijgen van:
-
Amandelontsteking
Hoewel deze ziekten natuurlijk vervelend zijn, gaan ze vanzelf weer over.
Lees meer: Kinderziektes met rode vlekken: hoe herken je ze?
Hoe krijg je streptokokken A?
De streptokokken A-bacterie bevindt zich doorgaans in de neus of keel van je kind, maar kan ook elders op de huid voorkomen. Je kunt streptokokken A oplopen als iemand met de bacterie niest en het virus via druppeltjes in de lucht bij je terechtkomt. Ook kan de bacterie bij aanraking via de huid overspringen.
Hoe gevaarlijk is streptokokken A-bacterie?
Over het algemeen hebben kinderen een prima weerstand en zullen ze van een streptokokken A infectie dus niet erg ziek worden. Maar als ze net iets anders onder de leden hebben gehad, zoals een luchtweginfectie, kan een infectie met streptokokken A heftiger verlopen.
Als de bacterie in de bloedbaan terechtkomt, kan bijvoorbeeld een infectie optreden van het onderhuidse weefsel, hersenvliezen, gewrichten of de longen. Je kind wordt dan ernstig ziek en krijgt last van bijvoorbeeld hoge koorts en verwardheid. In heel uitzonderlijke gevallen kan je kind aan de gevolgen van de infectie met streptokokken A overlijden. Gelukkig komt dit in Nederland maar heel zelden voor.
Streptokokken A: vleesetende bacterie
In zeer zeldzame gevallen dringt de bacterie dieper door in het lichaam en komt het in de bloedbaan terecht. In medische termen wordt er dan gesproken van een invasieve GAS-infectie. Kinderen kunnen hiervan in korte tijd ernstig ziek worden. De bacterie kan zich razendsnel verspreiden door het lichaam en zo bijvoorbeeld bloedvergiftiging veroorzaken, maar ook hersenvliesontsteking, botontsteking of longontsteking. Ook kunnen spieren en huid afsterven.
Je kind moet in deze gevallen zo snel mogelijk in het ziekenhuis worden opgenomen. Een invasieve groep-A-streptokok wordt in de volksmond ook wel de 'vleesetende bacterie' genoemd. Het is niet zo dat de bacterie echt 'vlees' opeet, maar de infectie verloopt zo hevig dat het weefsel zo veel schade heeft dat het afsterft. Gelukkig komt het maar zelden voor dat de bacterie de bloedbaan binnendringt.
Symptomen vleesetende bacterie
Een infectie met een vleesetende bacterie kan beginnen bij een kleine beschadiging van de huid. Zodra de bacterie in de huid zit, kan hij een infectie veroorzaken. De wond wordt rood, warm en doet veel pijn. Soms zie je ook blaren gevuld met vocht. Bij een dieper liggende infectie is de huid soms minder rood en is pijn de eerste klacht. De bacterie verspreidt zich snel en als hij niet op tijd herkend wordt kan de huid daarna paars, bruin en zwart verkleuren.
Symptomen hersenvliesontsteking
Klachten van een hersenvliesontsteking door streptokokken zijn onder meer verwardheid, nekpijn of een stijve nek en bij baby's veel huilen of kreunen. Andere symptomen zijn: koorts, verwardheid, pijn bij het ademhalen en opgezette klieren in de hals. Zodra duidelijk is dat het om de invasieve GAS-bacterie gaat, zal een behandeling met antibiotica worden gestart. De kans is groot dat je kind wordt opgenomen op de intensive care.
Lees ook: Kinderartsen roepen ouders op extra alert te zijn vanwege gevaarlijke bacterie
Wanneer ga je naar de huisarts?
Omdat streptokokken A veel verschillende klachten kan geven, is er geen algemeen advies over of je naar de huisarts moet of niet. Een goede graadmeter is: hoeveel last heeft je kind ervan? Heeft je kind hoge koorts, is hij suf, niet aanwezig of plast hij veel minder? Neem dan contact op met de huisarts. Ook als je kind gedurende de dagen steeds zieker wordt, is het slim om te bellen. De ene dag kan een infectie met streptokokken A nog mild verlopen, terwijl het de volgende dag ernstig is. Bij twijfel kun je dus altijd beter contact met de huisarts opnemen, want het is belangrijk er op tijd bij te zijn.
Is streptokokken A besmettelijk?
Ja, deze bacterie is besmettelijk. Veel kinderen en volwassenen dragen Groep A-streptokokken bij zich in de neus- of keelholte of op de huid. Als ze hoesten, niezen of praten, of door contact met wonden, kan de bacterie worden overgedragen. De bacterie kan ook op speelgoed, bestek, servies en eten terechtkomen en zo bij je kind belanden.
Hoe vaak komen ziekten door streptokokken A voor?
Infecties met groep-A-streptokokken komen vaak voor in Nederland. Keelontsteking komt vooral voor tijdens de winter. Huidinfecties zie je meer in de zomer. Sinds het voorjaar van 2022 neemt het aantal meldingen van ernstige GAS-infecties toe, vooral bij kinderen onder de vijf jaar, meldde onder meer de NOS. Waarschijnlijk speelt de corona periode hierbij een rol. Jonge kinderen hebben toen minder weerstand opgebouwd waardoor ze vatbaarder zijn.
Streptokokken na waterpokken
Heeft je kind de waterpokken gehad, dan heeft het hierna meer kans om een streptokokkeninfectie op te lopen. Krijgt je kind nadat het waterpokken heeft gehad koorts, zie je een rode plek op de huid die zich uitbreidt of wordt je kind zieker, ga dan naar de huisarts. Je kind heeft mogelijk antibiotica nodig om het verloop van de ziekte milder te maken.
Behandeling streptokokken A
Meestal hoeft een infectie met streptokokken A niet te worden behandeld. Roodvonk gaat bijvoorbeeld meestal vanzelf over, net als krentenbaard. In ernstiger gevallen is antibiotica of zelfs een ziekenhuisopname nodig. Gelukkig komt dit laatste in Nederland maar heel weinig voor.
Besmetting met streptokokken A voorkomen
Hoe graag je het waarschijnlijk ook zou willen, een besmetting met streptokokken A is lastig te voorkomen. De bacterie komt erg veel voor. Er zijn wel een paar dingen die je kunt doen om de kans op streptokokken A te verminderen.
-
Was je handen en die van je kind goed met zeep. In elk geval voordat je eten of flesvoeding klaarmaakt, als je naar het toilet bent geweest en na het verschonen.
-
Gebruik als je verkouden bent papieren zakdoeken, die je weggooit nadat je ze 1 keer hebt gebruikt.
-
Je hoeft niet bij iedereen die hoest of niest uit de buurt te blijven. Wel is het verstandig om mensen die hoesten of niezen uit de buurt te houden van pasgeboren baby's.
Mag je kind naar het kinderdagverblijf of naar school?
Als je kind een keelontsteking heeft door de streptokokken A bacterie, mag hij als hij zich goed genoeg voelt gewoon naar het kinderdagverblijf of naar school. Hetzelfde geldt voor krentenbaard en roodvonk. Breng wel de medewerkers of leraar of meester op de hoogte. Het kan zijn dat er op de opvang of school van je kind andere afspraken gelden. Ook willen ze misschien in overleg met de GGD andere ouders informeren, zodat ze goed op kunnen letten op krentenbaardsymptomen bij hun kind.
Invasieve GAS-bacterie en kinderdagverblijf of school
Is je kind besmet door de invasieve GAS-bacterie? Dan zal hij vrijwel zeker worden opgenomen in het ziekenhuis. Daarna zal hij thuis nog aan moeten sterken. Als je kind uit zichzelf weer gaat spelen, drinken en eten, kun je ervan uit gaan dat hij voldoende is hersteld en mag hij weer naar school of naar de opvang.
Lees ook: In deze situaties moet je je kind thuishouden of ophalen van de opvang
Streptokokken A en zwangerschap
Voor pas bevallen vrouwen vormt de GAS bacterie een risico. Bij hen kan het kraamvrouwenkoorts veroorzaken. De bacterie kan rondom de bevalling in de vagina terechtkomen via de handen van medisch personeel, via besmette voorwerpen of omdat de vrouw hem zelf al bij zich droeg. Omdat de baarmoedermond open is na de bevalling, kan de bacterie zo de baarmoeder bereiken. Het baarmoederslijmvlies en de wond die achterblijft op de plek waar de placenta zat, kunnen zo geïnfecteerd raken en gaan ontsteken.
Symptomen van kraamvrouwenkoorts zijn (hoge) koorts, (lage) buikpijn, veel dorst, sterk ruikende vaginale afscheiding, hoofdpijn en moeilijk kunnen plassen of pijn bij het plassen. Ben je net bevallen en heb je last van deze klachten, neem dan contact op met je verloskundige of huisarts.
Lees hier welke kinderziektes nog meer gevaarlijk zijn tijdens de zwangerschap
Streptokokken A vaccinatie
Onderzoekers werken er wel aan, maar een vaccin tegen een infectie met streptokokken A vanuit het Rijksvaccinatieprogramma is er momenteel nog niet.
Lees ook:
