Lang niet alle zwangerschappen duren de gebruikelijke negen maanden: in Nederland komen zo'n zeshonderd baby's al na zo'n vijf maanden ter wereld. Zij wegen maar zo'n 600 gram en zijn vaak niet groter dan een mensenhand.
Ze zijn nog absoluut niet klaar, zegt technisch geneeskundige Myrthe van der Ven (TU Eindhoven): 'Hun organen zijn nog niet rijp. De longen zijn bijvoorbeeld nog niet ver genoeg ontwikkeld om zuurstof op te kunnen nemen. Maar ook het afweersysteem is nog niet goed ontwikkeld.'
Lees ook: Wat staat je te wachten als je baby veel te vroeg wordt geboren?
Externe invloeden
Dankzij de couveuse kunnen te vroeg geboren baby's die kwetsbare eerste levensfase overleven, maar dat lukt niet bij iedereen. 'Vier op de tien baby's overlijdt alsnog. En van hen die overleven is ongeveer twee derde blijvend gehandicapt', zegt Van der Ven.
Dat komt omdat in een couveuse veel meer externe invloeden zijn dan in een baarmoeder. 'Al die slangetjes die aan zo'n kindje vastzitten, geven bijvoorbeeld ontstekingsrisico's. Ook de beademing via een slangetje in de keel zorgt ervoor dat de longetjes aan luchtdruk worden blootgesteld, waar ze nog niet goed tegen kunnen.'
Lees ook: Je baby in de couveuse: wat moet je weten?
Bad met kunstmatig vruchtwater
Van der Ven werkt daarom aan een alternatief dat veel minder nadelen heeft: een doorzichtige doos waarin de baby niet op een bedje, maar met navelstreng en al in een bad van kunstmatig vruchtwater ligt. 'Met een kunstbaarmoeder kunnen we baby's die al na 24 weken geboren worden, een aantal weken verder krijgen.
Dan hebben ze een betere start voor de rest van hun leven.' Dat kan heel veel schelen: 'Na 28 weken stijgt de overlevingskans tot boven de 90 procent.'
Door een sluis
Essentieel voor een kunstbaarmoeder is dat de baby kan worden overgeplaatst uit het warme lichaam van de moeder zonder in aanraking te komen met de koude buitenlucht. 'Anders gaat een baby meteen ademhalen. En dat is juist wat we willen voorkomen. De longen mogen nog niet geactiveerd worden.'
Een soort sluis die tijdens een keizersnede wordt geplaatst, moet dat voorkomen. Daarna moet de navelstreng worden doorgeknipt en snel worden aangesloten op de kunstplacenta van de kunstbaarmoeder. Zo kan de baby alsnog zuurstof en voedingsstoffen krijgen.
Die naadloze overgang tussen baarmoeder en kunstbaarmoeder is nu nog een uitdaging, zegt Van der Ven. 'Het is nog niemand gelukt. Er is nog veel onderzoek nodig voor we dat goed onder de knie hebben. Pas daarna kunnen we gaan kijken naar hoe we dat bij echte mensen kunnen doen. In Amerika en Australië wordt soortgelijk onderzoek gedaan, maar het kan nog wel tien jaar duren voordat de techniek beschikbaar is.'
