Als een baby te vroeg wordt geboren moet die soms gereanimeerd worden. Dan wordt de navelstreng gauw afgeklemd en doorgeknipt en de baby meegenomen voor behandeling. Neonatologen van Nederlandse ziekenhuizen komen na onderzoek tot de conclusie dat het beter is om dat niet te doen, en de baby te behandelen met de navelstreng nog intact. Hun onderzoeksresultaten worden in januari 2025 gepubliceerd in medisch tijdschrift The Lancet.
Ademhalingsproblemen
Arjan te Pas, kinderarts-neonatoloog aan het LUMC en een van de onderzoekers, legt uit: 'Gezonde pasgeborenen beginnen meteen te huilen, komen goed op gang en worden bij de moeder gelegd. Pas daarna wordt de navelstreng doorgeknipt.
Te vroeg geboren baby's hebben vaak ademhalingsproblemen. Om snel en adequaat zorg te leveren werd de navelstreng na dertig tot zestig seconden afgeklemd en doorgeknipt. Wat wij nu doen, is deze volgorde omdraaien: eerst stabiliseren en daarna pas de navelstreng afklemmen.
In de baarmoeder zorgt de placenta voor zuurstofuitwisseling, maar na de geboorte moeten de longen dat overnemen. Het is daarom essentieel dat deze overgang soepel verloopt.'
Lees ook: Alles over de navelstreng
Effect op de bloedsomloop
Het onderzoek van Te Pas en zijn collega's toont aan dat het niet meteen afklemmen van de navelstreng een positieve invloed heeft op de gezondheid van zowel de baby als de ouders, over dat laatste verderop meer. 'Zo stroomt er nog bloed van de placenta naar de baby, wat heel gunstig is. Bovendien zagen we dat dit ook een positief effect heeft op de bloedsomloop van de baby.'
Hij benadrukt dat direct 'afnavelen' voordat de baby begint te ademen, juist nadelige gevolgen kan hebben. 'Als een baby nog niet goed ademhaalt en je knipt de navelstreng door, kan dat de bloedsomloop verstoren. We zorgen er nu eerst voor dat de baby stabiel is en goed op gang komt, pas daarna wordt de navelstreng afgeklemd.'
Lees ook: Alles over vroeggeboorte en een (extreem) premature baby
Speciale reanimatietafel
De nieuwe methode bleek niet eenvoudig, omdat een speciale reanimatietafel nodig is om de baby op te vangen terwijl de navelstreng intact blijft. 'Die tafel moet niet alleen alle benodigde zorg kunnen bieden, zoals bij een gewone opvang, maar ook dicht genoeg bij de moeder en het geboortekanaal staan. Bij te vroeg geboren baby's kan de navelstreng vaak kort zijn. Daarom hebben we in Leiden de Concord-tafel ontwikkeld.'
Vooral succes bij premature jongens
Deze reanimatietafel is in alle neonatologiecentra in Nederland geprobeerd. Te Pas: 'We zagen de overlevingskans iets stijgen, met name bij jongetjes. Dit resultaat is interessant, omdat jongetjes vaak meer moeite hebben met de overgang na de geboorte.'
'Bij jongens gaat de aanpassing aan het leven buiten de baarmoeder moeizamer', legt hij uit. 'Dat geldt zelfs voor baby's die op tijd geboren worden, maar zeker bij te vroeg geborenen. Hun zuurstofgehalte is vaak lager en ze hebben meer moeite om hun bloedsomloop en ademhaling goed op gang te krijgen.'
Te Pas benadrukt dat het voordeel niet alleen voor jongens geldt: 'We zien een duidelijk signaal bij jongens, maar dat sluit niet uit dat anderen geen voordeel hebben. Daarnaast waren er minder bloedtransfusies nodig en kwamen er minder infecties voor, wat allerlei andere voordelen opleverde.'
Lees ook: Vroeggeboorte baby na 30 weken
Ouders minder angstig
Tijdens het onderzoek werd ook aan de ouders gevraagd hoe zij de nieuwe aanpak ervoeren. 'Ouders gaven aan dat ze zich minder angstig voelden, meer tevreden waren en dat het hen een gevoel van veiligheid gaf.'
Hoewel hij als wetenschapper vooral gericht is op harde uitkomsten zoals overleving en complicaties, was er een moment dat zijn perspectief veranderde. 'Bij mijn eerste Concord-opvang vielen de schellen me van de ogen. Ik dacht: dit is hoe het hoort. De baby blijft dicht bij de moeder.'
Toekomst
In Leiden is deze methode inmiddels standaardzorg. Ook in Rotterdam wordt het binnenkort toegepast, en andere centra onderzoeken momenteel of zij deze methode gaan invoeren. 'We zijn ook bezig om na te denken of, bijvoorbeeld, voldragen pasgeborenen die met zuurstoftekort geboren worden, ook baat zouden kunnen hebben bij opvang via de navelstreng.'
Deze manier van behandelen is er nu ook al voor baby's met hartafwijkingen. Er wordt ook een studie uitgevoerd in Rotterdam waarin kinderen met een gat in het middenrif, die normaal gesproken direct na de geboorte behandeld moeten worden, nu via de navelstreng met de Concord worden opgevangen.
Bron: The Lancet
