Vroeggeboorte baby na 30 weken

Wat is vroeggeboorte?

In Nederland worden jaarlijks zo'n 12.000 baby's te vroeg (prematuur) geboren. Dat is ongeveer 7 procent van de baby's. Je spreekt van een vroeggeboorte als een baby wordt geboren tussen 20 weken en 37 weken zwangerschap.

Wordt je baby geboren na een zwangerschapsduur van 30 weken of eerder, dan heet dit extreme vroeggeboorte of extreme prematuriteit. Na 24 weken is er medische zorg voor premature baby's mogelijk en de overlevingskansen nemen per week toe. Meer over extreme vroeggeboorte lees je hier.

Is een vroeggeboorte gevaarlijk voor je baby?

Als een baby te vroeg wordt geboren, brengt dit risico's met zich mee voor zijn gezondheid en ontwikkeling. Hoe groot de risico's zijn en wat ze precies betekenen voor de gezondheid van je baby, hangt erg af van de termijn waarbij de baby wordt geboren. Mogelijke problemen kunnen zijn: moeilijkheden met de ademhaling, spijsvertering, het centraal zenuwstelsel, het afweersysteem en de temperatuurregulatie zijn.

Hoe vroeger een baby is geboren, hoe groter de risico's. Na 28 weken is de overlevingskans van een baby 95 procent. Vanaf 34 weken heeft een te vroeg geboren baby bijna even goede kansen als een baby die tussen 37 en 42 weken is geboren.

Spontane vroeggeboorte: oorzaken

Van alle vroeggeboortes wordt 20 procent kunstmatig opgewekt vanwege een medische oorzaak. Er is dan iets aan de hand met de gezondheid van de moeder of de baby, of allebei, waardoor het veiliger is als de baby geboren wordt. Afhankelijk van de medische reden en de termijn van de zwangerschap gebeurt dit met een keizersnede of een kunstmatige inleiding.

De overige 80 procent van de vroeggeboortes gebeurt spontaan. Meestal kan er geen duidelijke oorzaak voor de vroeggeboorte worden gevonden. Wel zijn er omstandigheden bekend die het risico op een vroeggeboorte kunnen vergroten:

• Als je bij je vorige zwangerschap te vroeg bent bevallen, is er bij een volgende zwangerschap meer risico dat dit opnieuw gebeurt.

• Een verkorte baarmoedermond of een afwijkende vorm van de baarmoeder. Dit kan aangeboren zijn of een gevolg van een operatie.

• Te veel vruchtwater (polyhydramnion). Dit kan een gevolg zijn van bijvoorbeeld zwangerschapsdiabetes.

• Een meerlingzwangerschap.

• Infecties van de baarmoeder, de vliezen, de placenta of ergens anders in het lichaam van de moeder of de baby.

• Problemen met de placenta, zoals een loslatende placenta of een placenta die niet goed werkt.

• Een hoge bloeddruk bij de moeder.

• Bij vrouwen boven de 35 jaar is de kans op een vroeggeboorte groter.

• Gebruik van alcohol of drugs en roken tijdens de zwangerschap verhoogt de kans op een vroeggeboorte.

• Bij zwangerschappen die zijn ontstaan met behulp van IVF of ICSI is er meer kans op een vroeggeboorte. Het is niet helemaal duidelijk of dit komt door de behandeling of door de verminderde vruchtbaarheid.

Voorkomen vroeggeboorte

Helaas zijn vroeggeboortes moeilijk te voorkomen. In sommige gevallen kan worden geprobeerd om de bevalling uit te stellen. Dit hangt af van allerlei factoren, zoals de gezondheid van de moeder en de baby, de duur van de zwangerschap en hoeveel ontsluiting er is. Soms komen de weeën niet meer terug en bevalt een vrouw uiteindelijk pas na 37 weken.

Als de vliezen zijn gebroken of als er ontsluiting is, maar geen weeën, kan bedrust mogelijk helpen bij het uitstellen van de bevalling. In sommige situaties is medicatie een optie, maar weeënremmers kunnen de zwangerschap hooguit een aantal dagen verlengen. Is de ontsluiting meer dan vijf centimeter, dan is de geboorte waarschijnlijk niet meer uit te stellen. En er zijn ook situaties waarin het veiliger is om de baby geboren te laten worden.

Lees ook: Deze 3 signalen zouden kunnen wijzen op een vroeggeboorte

Vroeggeboorte door sporten en tillen?

Er zijn er geen aanwijzingen dat spontane vroeggeboortes worden veroorzaakt door veel tillen of sporten. Wel kan een val of ongeluk een risico opleveren dat je vroegtijdig weeën krijgt. Niet alle sporten zijn daarom geschikt tijdens de (hele) zwangerschap. En hoewel het misschien niet altijd te vermijden is als je al een dreumes hebt, kun je zwaar tillen tijdens de zwangerschap beter aan een ander overlaten. Maar verantwoorde beweging (met ook voldoende rust) vergroot de kans op een voorspoedige zwangerschap en bevalling juist.

Vroeggeboorte: naar het ziekenhuis

Als je vroegtijdige weeën of vroegtijdig gebroken vliezen hebt (voor 37 weken zwangerschap) of als er andere signalen zijn dat de bevalling gaat beginnen, is dit een medische indicatie en ga je bevallen in het ziekenhuis. Je verloskundige draagt de zorg over aan de gynaecoloog. Daar kan de conditie van de baby tijdens de bevalling voortdurend worden gemonitord en na de geboorte wordt je baby opgenomen op de afdeling neonatologie of de NICU (neonatale intensive care).

Onderzoek bij vroeggeboorte

Als de bevalling te vroeg op gang komt, kunnen er verschillende onderzoeken nodig zijn. Welke dat zijn, hangt af van het aantal weken dat je zwanger bent, of het zin heeft om te proberen de bevalling uit te stellen en of er tijd is voor onderzoek. Dit kunnen onderzoeken bij vroeggeboorte zijn:

• Echo-onderzoek: naar de baby en de hoeveelheid vruchtwater.

• Inwendig onderzoek: om te kijken hoeveel ontsluiting je hebt. Als je vliezen gebroken zijn, wordt er meestal geen inwendig onderzoek gedaan, omdat dit de kans op een infectie vergroot.

• Infectie-onderzoek: je bloed en urine kunnen worden onderzocht op infecties. Ook kan er met een wattenstaafje een kweek worden afgenomen van de baarmoedermond en vagina.

• CTG-onderzoek: om de conditie van de baby en eventuele weeën in de gaten te houden.

• Controle van je bloeddruk, temperatuur en hartslag.

Artsen met verschillende specialismen – onder meer de gynaecoloog en neonatoloog – bekijken de uitkomsten van de onderzoeken en stellen samen een diagnose. Op basis daarvan wordt bepaald welk beleid het beste is voor de bevalling en de opvang van je baby na de geboorte.

Behandeling bij vroeggeboorte

Welke behandeling er nodig is bij een (dreigende) vroeggeboorte, hangt af van de diagnose. Tot 34 weken zwangerschap kan het zinvol zijn om te proberen de bevalling uit te stellen met weeënremmers. Dit lukt vaak maar een paar dagen, maar dit geeft toch de tijd om de longrijping van de baby te versnellen met medicatie, die de moeder via een injectie krijgt toegediend. De longen van een baby zijn rijp bij 32 tot 34 weken zwangerschap.

Als de bevalling niet doorzet, wordt bedrust geadviseerd om de baarmoeder zo min mogelijk te prikkelen. Stoppen de weeën en blijven ze weg, dan kun je soms ook weer naar huis. Als de vliezen zijn gebroken, blijf je in het ziekenhuis tot de baby is geboren.

Bij 20 procent van de vroeggeboortes wordt de baby 'gehaald' door middel van kunstmatige inleiding of een keizersnede. Hier kunnen allerlei medische redenen voor zijn, zoals een zwangerschapsvergiftiging of een dysmature (te kleine) baby door een probleem met de placenta.

Een te vroeg geboren baby heeft meestal medische behandeling nodig. Tot 32 weken worden baby's opgenomen op de NICU (neonatale intensive care), na 32 weken kan dit ook in een couveuse op de afdeling neonatologie zijn. Baby's die worden geboren tussen 35 en 37 weken worden randprematuur of late prematuur genoemd. Deze baby's hebben meestal minder medische zorg nodig.

Lees meer: Alles over neonatologie en de NICU

Medische zorg voor je premature baby

En dan is je baby ineens al geboren, veel eerder dan je had verwacht. Dat is moeilijk te bevatten. Na de geboorte kan hij maar heel even bij je op de borst liggen, of misschien moet hij direct mee met de neonatoloog of de kinderarts. Die onderzoekt je baby en regelt de medische hulp die je baby nodig heeft, zoals ademhalingsondersteuning en een infuus met glucose en/of antibiotica.

Vanaf 34 weken kan je baby voorzichtig zelf leren drinken, al zal het tijd kosten voordat dit goed lukt en hij er de energie voor heeft. Omdat het maagdarmkanaal heel voorzichtig moet wennen aan voeding, krijgt hij eerst kleine beetjes via een sonde, bij voorkeur gekolfde borstvoeding. Bij premature baby's werkt de lever vaak nog niet goed genoeg, wat geel zien tot gevolg kan hebben. Je baby moet dan onder een uv-lamp liggen. Welke medische zorg je baby verder nodig heeft, hangt af van de termijn waarbij hij wordt geboren en de oorzaak van de vroeggeboorte.

Hechten met je premature baby

Premature baby's zijn kleiner dan baby's die met 40 weken worden geboren. Omdat ze minder babyvet hebben, kunnen ze er erg fragiel uitzien. De huid kan nog bedekt zijn met een laagje donshaartjes. Hoe klein hij ook is, je baby wil zich aan jou hechten. Hij herkent je stem, je hartslag en je geur en voelt zich veilig bij jou. Jouw aanwezigheid heeft een positieve invloed op zijn gezondheid. Daarom zullen ze je in het ziekenhuis helpen met huid-op-huid-contact, ook wel buidelen of kangoeroeën genoemd. Ook kun je hem laten weten dat je er bent en geborgenheid geven door zachtjes tegen hem te praten, je handen om zijn lijfje te leggen of alleen maar naast zijn bedje te zitten. Het kan ook goed voelen om voor je baby te kolven. In steeds meer ziekenhuizen zijn er inmiddels mogelijkheden waarbij baby's die niet (meer) naar de intensive care hoeven bij hun moeder op de kamer kunnen blijven.

Wanneer mag je met je premature baby naar huis?

Wordt je baby met 30 weken geboren, dan moet hij nog een flink aantal weken in het ziekenhuis blijven. Beval je met 36 weken, dan kunnen jullie misschien al na een paar dagen met je baby naar huis. De artsen houden een aantal punten in de gaten om te bepalen wanneer je baby met jullie mee naar huis kan. Dit zijn de voorwaarden:

• een stabiele hartslag en zuurstofgehalte

• een stabiele temperatuur, die je baby zelf op peil kan houden

• goed zelf kunnen drinken

• je baby moet minimaal 2 kilo wegen

Voordat jullie naar huis gaan, bereidt de verpleging jullie hierop voor. Soms is er thuis nog medische zorg nodig. Je leert dan in het ziekenhuis hoe jullie je baby thuis zelf kunnen verzorgen en in sommige ziekenhuizen kun je hier eerst een nacht op een overgangskamer mee oefenen. Je doet dan alles zelf, maar hulp van de verpleging is vlakbij als je het spannend vindt. Eenmaal thuis kun je hier speciale kraamzorg voor krijgen. Dit heet couveuse nazorg en is erop gericht om ouders na een hectische tijd in het ziekenhuis thuis op weg te helpen en vertrouwen te geven.

Emoties ouders premature baby

Je wilde nog een bevalcursus doen, je verheugde je op een ontspannen zwangerschapsverlof en dan is plotseling alles anders. Na een hectische bevalling zijn er zorgen om je baby of misschien ook om jouw gezondheid, en je wereld bestaat ineens uit het ziekenhuis. Er is nauwelijks tijd om uit te rusten of stil te staan bij wat je overkomt en je emoties gaan van angst naar verdriet naar blijdschap en weer terug.

Misschien vind je het in de hectiek moeilijk om een band met je baby te voelen, of misschien wil je met heel je hart voor hem zorgen, terwijl je dat grotendeels aan ziekenhuispersoneel moet overlaten. Ook de eerste ontmoeting van je baby met zijn broertjes of zusjes of je ouders had je je heel anders voorgesteld. Dit kan verwarrend en eenzaam voelen. Behalve artsen zijn er in het ziekenhuis ook maatschappelijk werkers en geestelijk verzorgers die ouders kunnen helpen om deze heftige periode zo goed mogelijk door te komen.

Thuiskomst met premature baby

Nieuw ouderschap is sowieso ontzettend wennen, maar met een premature baby is dat extra spannend en intensief. Door wat jullie is overkomen, kan het een tijd duren voordat je dag niet meer wordt bepaald door onzekerheid en zorgen om je baby. Ondertussen is je lichaam aan het herstellen van de zwangerschap en de vermoeiende periode in het ziekenhuis. Mensen in de omgeving staan er niet altijd bij stil hoeveel impact een vroeggeboorte op jullie als ouders en de baby zelf heeft. Iedereen is blij dat jullie thuis zijn, en hoe blij je daar zelf ook mee bent, dat betekent niet dat je het leven als nieuw gezin makkelijk oppakt.

Vergeet het woord 'kraamweek' daarom en probeer alle tijd te nemen die nodig is om je draai te vinden en te verwerken wat jullie hebben meegemaakt. Doe het rustig aan met kraamvisite. Het is niet gek als je de eerste weken weinig mensen over de vloer wilt. Ook voor een kwetsbare baby is dit niet altijd het beste. Realiseer je ook dat mensen graag iets voor je willen doen en maak daar gebruik van. Laat vrienden eten en boodschappen brengen en lucht je hart bij iemand die begrijpt wat je doormaakt of die gewoon goed kan luisteren.

Begeleiding thuis na vroeggeboorte

Na een vroeggeboorte kun je in veel gevallen thuis een aantal uur uitgestelde kraamzorg of couveusezorg krijgen door een gespecialiseerde kraamverzorgende. Dit zit niet in het basispakket, maar bij je zorgverzekering kun je navragen waar je recht op hebt. De uitgestelde kraamzorg of couveusezorg regel je bij de kraamzorgorganisatie.

Premature baby's hebben na thuiskomst vaak ook extra begeleiding nodig, bijvoorbeeld van een lactatiekundige, fysiotherapeut en/of logopedist. Vaak gaat dit in samenwerking met het ziekenhuis, of ze helpen je ermee op weg bij jullie ontslag.

PTSS na vroeggeboorte

Sommige ouders krijgen na een stressvolle geboorte last van psychische klachten. Het lukt niet meer om te ontspannen, je schrikt van elk geluid, je voelt je aldoor verdrietig, angstig, somber of juist vlak. Ook kun je last hebben van herbelevingen, nachtmerries en veel angst voelen als je terugdenkt aan de bevalling of het ziekenhuis. Of misschien durf je wel geen foto's meer te bekijken.

Wacht niet met hulp zoeken als je deze klachten hebt. Ze kunnen duiden op een posttraumatische stressstoornis en dat kan bij beide ouders voorkomen na een vroeggeboorte. Hier is geschikte hulp voor, zoals EMDR. Je kunt tijdens de nacontroles bij de neonatoloog of gynaecoloog aangeven dat je behoefte hebt aan deze hulp, of maak een afspraak bij je verloskundige of huisarts.

Bronnen: CBS.nl, UMCG.nl, Isala.nl