Extreem en langdurig vermoeid zijn, je opgebrand voelen door de stress van het ouderschap, het gevoel hebben dat je faalt en niet meer kunnen genieten van je kind: een paar belangrijke symptomen die kenmerkend zijn voor de parental burn-out.
Volgens een recente studie heeft ongeveer 2 procent van de Nederlandse ouders een parental burn-out, in België is dat 8 procent. 'Dit is nog maar het topje van de ijsberg', denkt orthopedagoog Loes Waanders, die in april het boek De ontspannen ouder uitbrengt.
Volgens de expert liggen de werkelijke cijfers van de parental burn-out hoger omdat veel ouders het een taboe vinden en er niet over praten. 'Ouders schamen zich vooral omdat ze het gevoel hebben dat ze falen omdat ze het ouderschap niet aan kunnen of denken dat ze ervan zouden moeten genieten terwijl dat niet (meer) lukt.'
Lees ook: Nora had een parental burn-out: 'Het constante zorgen, altijd aanstaan. Dat vond ik zó stressvol'
Niet zomaar een hype
De term parental burn-out bestaat al een tijdje, maar lijkt de laatste tijd steeds meer aandacht te krijgen omdat meer en meer ouders in zo'n burn-out komen te zitten.
Het verschil met een 'normale' burn-out is dat de parental burn-out gericht is op het ouderschap. 'Het gaat om de uitputting en dat opgebrande gevoel die je ervaart in je rol als ouder.'
Emotionele afstand
'Eelke ouder is weleens moe en dat is logisch. Maar als het je na een paar nachten goed bijslapen of een langere vakantie niet meer lukt om je beter te voelen, dan kan er sprake zijn van een parental burn-out.'
Ook depersonalisatie (het gevoel hebben dat je jezelf kwijt bent) en emotionele afstand tot je kind ervaren, zijn belangrijke symptomen van de parental burn-out.
Perfectionisme
Bij Waanders meldde zich onlangs nog een vader die vertelde dat hij 'niks meer kan hebben' en geen plezier meer beleeft aan het ouderschap.
Hoewel de parental burn-out dus bij zowel vaders als moeders kan voorkomen, ziet de expert dat het vooral moeders zijn die er last van krijgen. 'Zij dragen over het algemeen meer last. Niet alleen de zorg voor de kinderen maar ook mentaal. Vandaar dat er vaak ook wordt gesproken van de mommy burn-out.'
Ouders die van nature perfectionistisch zijn, moeilijk grenzen kunnen stellen en niet goed om kunnen gaan met stress, zijn sneller geneigd een parental burn-out te krijgen. Waanders: 'Maar wat ook meespeelt is de steun die ouders wel of niet krijgen van anderen.'
Steunsysteem
Het hebben van een vangnet is volgens Waanders voor ouders belangrijk om een parental burn-out te voorkomen. Uit een studie die is uitgevoerd in 42 landen blijkt dat parental burn-outs vaker voorkomen in westerse landen met een veelal individuele samenleving. In andere landen wordt de opvoeding van de kinderen meer door grote groepen zoals de hele familie gedaan.
'Het hebben van een fijn en breed netwerk is dus heel waardevol', legt orthopedagoog uit. 'Als ouders weinig vrienden, familie of andere mensen om zich heen hebben, dan komen alle lasten op hun schouders te liggen en dan trekken ze het op een gegeven moment niet meer.'
Hulp vragen staat bovenaan dit lijstje: 10 goede voornemens die elke aanstaande ouder zou moeten hebben
Deel je gevoelens
Ervaar je klachten, dan is het belangrijk om met de mensen om je heen te (blijven) praten over je zorgen en gevoelens, tipt Loes Waanders. 'Door dingen te delen, zorg je niet alleen voor verbinding. Het lucht op en voorkomt dat je je eenzaam voelt.'
Ken jezelf
Volgens Waanders zijn er talloze (opvoed)tips die je het leven als ouder makkelijker kunnen maken. Allemaal leuk en waardevol, maar waar het volgens de pedagoog vooral om draait: ken jezelf of leer jezelf goed kennen als je een kind hebt.
'Het is goed om te weten wie je bent en tegen welke problemen je aanloopt. Ben je bijvoorbeeld perfectionistisch of een pleaser, zorg dat je daar zicht op krijgt zodat je sneller kunt voorkomen dat je er als ouder zo veel last van krijgt dat je het niet meer trekt.'
Maar ook, zo besluit Waanders: 'Stap als ouder af van het idee dat alles perfect moet. Leg de lat niet onhaalbaar hoog, want dan word je teleurgesteld. En soms heb je ook gewoon even tijd voor jezelf nodig om bij te tanken. Schenk éérst je eigen glas vol voordat je je kind bijschenkt.'
