Ik heb drie zonen en twee dochters, gekregen in verschillende fasen van mijn leven en in verschillende relaties. De jongste is nu 2 jaar, de oudste is 18. Elke keer ging ik het proces van zwanger zijn en bevallen vol goede moed aan en probeerde ik een paar maanden na de bevalling mijn gewone leven op te pakken. Of dat nou studeren was of werken, mijn conditie op peil houden of uitgaan met vrienden. Elke keer probeerde ik, in andere woorden, weer mezelf te worden. Maar dat bleek niet zo makkelijk.
In de maanden na elke bevalling was het een enorme worsteling om weer gezond en gelukkig te worden. Om me prettig te voelen in mijn lichaam. Om genoeg energie te hebben voor het leven, om werkelijk zin te hebben in werk of in hobby's, of gewoon om de algehele balans terug te vinden. Dat had niets met de baby's te maken; ik hou zielsveel van mijn kinderen en ik ben sowieso dol op baby's en babyverzorging. Het had echt alleen maar met mezelf te maken.
Meer lezen over: Ontzwangeren: herstel na de bevalling
Naïef geweest
De eerste vier keer gaf ik allerlei dingen de schuld zoals mijn partner, mijn conditie, mijn werk, mijn leeftijd (eerst: te jong, en daarna: te oud), mijn financiële situatie, verhuizingen, de andere kinderen, enzovoort. De laatste keer, bij mijn vijfde baby, verwachtte ik dat ik het nu wel onder controle zou hebben. Ik wist wat me te wachten stond en mijn omstandigheden waren goed: ik had een stabiele relatie, ik was gezond, ik had gesport tot ver in de zwangerschap, ik had werk zonder al te veel stress.
Weer bleek ik naïef te zijn geweest want voor de vijfde keer volgde er een behoorlijk donkere periode met veel mentale en fysieke pijn. Misschien kan ik nu nét weer zeggen: ik voel me af en toe mezelf – en we zijn om precies te zijn twee jaar en vier maanden verder.
De grootste hormonale veranderingen
Natuurlijk duurt het niet voor iedereen, en niet na elke zwangerschap, zo lang. Maar door het onderzoek dat ik heb gedaan voor mijn boek, kwam ik erachter dat het bijna onmogelijk is om je meteen – of na een paar weken – weer helemaal goed te voelen. Een baby krijgen is gewoon a hell of a job.
Bijvoorbeeld: tijdens een zwangerschap en post-partumperiode vinden de grootste hormonale veranderingen plaats die een mens meemaakt in een heel leven. En: volgens de meest recente Trimbos-cijfers ervaart maar liefst een kwart van alle vrouwen in het jaar na de bevalling depressieve gevoelens of angsten. En dit percentage is zeven maanden ná een bevalling nog hoger dan direct na de bevalling.
Je hersenen veranderen zelfs blijvend door het krijgen van een kind, daarnaast is er een stukje van de hippocampus (ook een onderdeel van de hersenen) dat maar liefst twee jaar nodig heeft om tot zijn oorspronkelijke staat terug te keren, en dat is het stukje dat verband houdt met je concentratievermogen. Bekkenbodemspieren hebben ruim anderhalf jaar nodig, in een gezond lichaam, om te herstellen.
Lees ook: Puberteit heftig? De verandering van vrouw naar moeder is net zo ingrijpend
Een of andere crisis
De veranderingen vinden niet alleen intern plaats, leerde ik ook. De relatietherapeut die ik interview, vertelt dat het gemiddeld anderhalf jaar duurt voordat mensen in hun relatie weer de balans terugvinden. Uit onderzoek blijkt dat bijna 80 procent van de stellen door één of andere crisis gaat na een baby.
De familieopsteller vertelt dat veel mensen problemen krijgen met hun ouders of familieleden na een bevalling; omdat ze ineens goed zien welke trauma's of familiepatronen ze liever niet aan hun kind willen doorgeven.
Lees ook: Intergenerationeel trauma: 'Ik wilde het trauma van mijn moeder niet doorgeven aan mijn kinderen'
Hogere werkdruk
Ook uit onderzoek: de helft van de vrouwen vindt het lastig om weer aan het werk te gaan na een verlof. Dat komt onder andere door de fysieke of mentale klachten waarmee vrouwen nog rondlopen; maar ook door de hogere werkdruk of het nog niet zo snel vinden van de balans tussen thuis en werk.
De artsen, verloskundigen, therapeuten en wetenschappers die ik spreek in het boek geven tips, die nuttig zijn voor de nieuwe moeder zelf, maar ook voor zorgverleners, familieleden en werkgevers. Hieronder een kleine tip van de sluier waar je zelf misschien iets aan hebt.
Niet te streng
Neem de tijd om te herstellen. Niet dagen of weken, maar maanden of jaren. Het proces is veel groter dan je denkt, en het duurt langer om jezelf terug te vinden dan we hardop zeggen. Niet dat je niets kunt: werken, sporten, uitgaan is allemaal prima. Maar wees mild naar jezelf toe. Een vriendin van mij die het boek al heeft gelezen en zelf ook kinderen heeft, zei: 'Had ik dit maar eerder geweten, dan was ik minder streng voor mezelf geweest.'
Eén van de gynaecologen in mijn boek zegt: 'Een bevalling moet niet alleen goed afgerond worden, maar daarna ook nog verwerkt worden, dat vergeten we vaak'. Dit kan op verschillende manieren: bijvoorbeeld door een post-partumbehandeling in te plannen, door een verhaal erover te schrijven, een ritueel te bedenken of met een verloskundig coach of psycholoog erover te praten.
Lees ook: Waarom het belangrijk is een realistische verwachting van de bevalling te hebben
Veel is op te lossen
Ga met klachten die ontstaan tijdens of na een bevalling vooral naar een bekkenfysiotherapeut, of naar een therapeut of andere hulpverlener. Je kunt ook beginnen bij je eigen huisarts. Blijf niet rondlopen met ongemakken of pijn omdat je denkt dat het er nu eenmaal bij hoort of omdat je bang bent dat je je aanstelt. Veel dingen zijn op te lossen. Er komen gelukkig steeds meer artsen en therapeuten die gespecialiseerd zijn in post-partumklachten. Net als de baby verdien jij als moeder goede zorg en een gezond lichaam.
Slaap bij. Een slaapschuld die je opbouwt na het krijgen van een baby, kan taai zijn en die moet langzaam worden afbetaald. Uit een Duits onderzoek blijkt dat je na drie maanden het vermoeidst bent, en dat de moeheid bij sommige nieuwe ouders tot zes jaar aanhoudt. Extra dutjes doen of een oppas regelen voor een nacht is dus niet alleen in het begin nuttig.
Plus: denk vooral niet dat je de enige bent.
Een nieuw leven is verschenen bij uitgeverij Balans (€ 22,99).
