Een nacht zonder elkaar. Eliza (29) kan het zich niet voorstellen. Sinds haar bevalling slaapt haar dochter Ivy (4) bij haar in bed. Eerst tussen Eliza en haar vriend Mark in, maar inmiddels slaapt Ivy liever aan de kant van haar moeder. 'Het klinkt misschien gek, maar ik heb er helemaal geen moeite mee', zegt Eliza.
'Ik vind het juist fijn, lekker tussen de mensen slapen van wie ik het meest houd. Van andere moeders hoor ik weleens dat slapen een drama is, maar dat hebben wij thuis niet. Na een boekje lezen, ga ik altijd naast Ivy liggen, totdat ze slaapt. En als Mark en ik dan later zelf naar bed gaan, kruipen we gewoon naast haar.'
Lees ook: Bodine (24) en haar partner slapen apart: 'Hij slaapt bij de oudste en ik bij de jongste'
Cultureel bepaald
Volgens slaapexpert, GZ-psycholoog en somnoloog Arina de Vries van psychologiepraktijk SlaapLekker is de keuze om samen te slapen cultureel bepaald. 'In veel Aziatische en Afrikaanse landen is het heel normaal om samen met je kind te slapen, maar in onze westerse cultuur wordt het vaak als ongebruikelijk gezien.
Dit komt deels door de manier waarop we in de westerse wereld wonen: vaak in grotere huizen, met aparte slaapkamers voor iedereen. In andere culturen waar de woningruimte beperkter is, slaap je dichter bij elkaar. Dit maakt de keuze om samen te slapen in sommige delen van de wereld helemaal niet bijzonder.'
Twijfels
Dat het samen slapen met je kind niet door iedereen als gebruikelijk wordt gezien, ervaart ook Eliza. 'Mensen in mijn omgeving waarschuwen me vaak dat Ivy nooit in haar eigen bed en kamer zal gaan slapen. Ze zeggen dat ze nu 's nachts al helemaal aan ons en ons bed gewend is en daardoor nooit zelfstandig zal worden. Iets waar ik soms ook over twijfel. Sta ik Ivy's ontwikkeling niet in de weg door nog steeds samen met haar te slapen?'
Veiligheid voorop
De Vries legt uit dat er geen eenvoudig antwoord op deze vraag is. 'Er is geen bewijs dat samen slapen schadelijk is voor de ontwikkeling van een kind, zolang het maar veilig gebeurt. Het kan jongere kinderen een gevoel van veiligheid en geborgenheid geven.
Ook kan het voor ouders fijn zijn om de nabijheid van hun kind te ervaren. Tegelijkertijd zien we wel dat zowel ouders als kinderen vaker wakker worden in de nacht als ze samen slapen. Niks is dus goed of fout, maar de veiligheid staat voorop.'
Lees ook: Je baby veilig laten slapen: waar moet je op letten?
Voorwaarden
Maar hoe doe je dat dan: samen veilig slapen? 'Zorg ervoor dat het matras niet te zacht is en dat de kussens geen verstikkingsgevaar kunnen opleveren. Vermijd als ouder ook risicofactoren zoals roken, alcohol of slaapmedicatie. Verder is het handig als het bed groot genoeg is, zodat een kind voldoende ruimte heeft om te bewegen, zonder risico's van vallen.
Bij jonge kinderen onder de 2 jaar kun je een co-sleeper gebruiken, liever niet bij de ouders in bed. Als aan al deze voorwaarden is voldaan, dan is het geen probleem om samen met je kind te slapen.'
Terug naar eigen bed
Ook Jennifer (30) heeft een tijdje samen met haar zoon Max (5) in haar bed geslapen. Inmiddels hebben zij en haar man Elijah dit afgebouwd. 'Max was eigenlijk altijd een goede slaper. Totdat hij naar de basisschool ging en opeens last kreeg van nachtmerries. Dan stond hij midden in de nacht overstuur naast ons bed. Om hem een veilig gevoel te geven, lieten we hem bij ons slapen.
Maar op een gegeven moment wilde hij dit elke nacht. Dit hebben we twee maanden volgehouden en uiteindelijk besloten we dat het klaar was. Elijah en ik sliepen gewoon niet meer lekker met een beweeglijke kleuter tussen ons in.'
Lees ook: Bedtijden voor kinderen: handig slaapschema
Consequent blijven
Beslissen dat samen slapen niet meer gebeurt, is één ding, maar het ook echt doorvoeren, is een tweede. 'In eerste instantie wilde Max absoluut niet meer in zijn eigen bed slapen. Elke avond was het een heel gedoe als het bedtijd was. Toch hielden we vol. We hingen extra nachtlampjes op in zijn kamer en bleven naast zijn bed zitten totdat hij in slaap viel.
Na een paar weken ging het eindelijk beter. Nu komt Max soms 's nachts nog bij ons liggen, wat we dan prima vinden. Maar achteraf denk ik wel: zijn we toen niet te streng voor hem geweest? Misschien had hij ons gewoon heel erg nodig.'
Veilig gevoel
De Vries begrijpt de twijfels van Jennifer. 'Het is niet altijd makkelijk om de juiste keuze te maken. Maar in dit geval hebben Jennifer en Elijah het goed gedaan. Ze hebben gekeken waar Max zich veilig bij voelde en creëerden langzaamaan steeds meer afstand.
Dat Max nu weer lekker in zijn eigen bed slaapt, zegt al genoeg. Hij voelt zich veilig genoeg om dat te kunnen. Wat ook kan helpen, is dat je als ouder laat zien dat je vertrouwen hebt in je kind. Zeg bijvoorbeeld iets als: 'Jij kunt heel goed in je eigen bed slapen, dat weet ik zeker'. Dat helpt je kind om zich zelfverzekerder te voelen.'
Lees ook: Zo boost je het zelfvertrouwen van je kind
Onderliggende redenen
De Vries benadrukt dat het ook goed kan zijn om naar eventuele onderliggende redenen te kijken. 'Waarom wil je kind niet in zijn eigen bed slapen? Soms heeft het te maken met angst, maar het kunnen ook emotionele behoeftes zijn die niet worden vervuld. Denk bijvoorbeeld aan een gebrek aan emotionele nabijheid of onzekerheid door recente veranderingen in het gezin, zoals een verhuizing, een scheiding of het verlies van een dierbare.
Als ouders kun je samen met je kind onderzoeken waar deze angst of behoefte vandaan komt. Als je merkt dat de angst van je kind te maken heeft met onbewuste gevoelens, bijvoorbeeld van verdriet of onzekerheid, kan het helpen om erover te praten of samen de oorzaak van die gevoelens aan te pakken.'
Puberteit
Een maximale leeftijd waarop een kind bij zijn ouder(s) zou mogen slapen, is er volgens De Vries niet. Wel adviseert ze het samen slapen rond de puberteit te stoppen of in ieder geval af te bouwen. 'Bij kinderen rond de 4 jaar is het prima om samen te slapen, zolang het de nachtrust van de ouders niet verstoort. Maar rond de puberteit wordt het wel een ander verhaal. Dit is namelijk een periode waarin kinderen hun eigen identiteit gaan ontwikkelen en dan is een eigen bed wel fijn.'
