Na de zomer en de kerstvakantie heeft Gerwin Timmerman, mediator, relatietherapeut en oprichter van Samenuiteen, het altijd drukker dan gewoonlijk. 'Logisch, voor die vakantie zit iedereen in de dagelijkse routine. Werken, het gezin, iedereen doet zijn ding. Voor relatiehobbels worden uitwegen verzonnen. Je gaat meer sporten, spreekt vaker af met vrienden of je zet Netflix aan, dan hoef je niet te praten. Maar op vakantie kun je elkaar niet meer ontwijken. Dan komen de frustraties bovendrijven.'
Lees ook: Voor Linda (37) was de zomervakantie de druppel: ze wilde scheiden
Zes jaar te laat
Maar eigenlijk gaat het lang daarvoor al mis. Gemiddeld komen mensen zes jaar te laat hulp zoeken voor hun vastgelopen relatie, zegt Jean Pierre van de Ven, psycholoog en relatietherapeut. 'Mensen laten het vaak jaren versloffen en raken dan ineens in paniek omdat het een rampzalige vakantie is.'
Relatieproblemen heeft iedereen, stelt hij. 'Maar een relatiecrisis is iets anders, dat is wel aanleiding tot paniek. Soms is het dan al te laat en staat het besluit vast: we gaan scheiden. Dan kan ik weinig meer doen.'
Geen halfslachtige pogingen
Wie de liefde toch nog een kans wil geven, moet opnieuw commitment aangaan. 'Als je besluit hulp te zoeken, moet je er ook voor gaan', stelt Timmerman. 'Niet halfslachtig, zo van: 'nou, ik geef het nog een laatste kans, wie weet brengt het wat'. Dat werkt niet.'
Van de Ven plant meestal direct vijf afspraken achter elkaar in. 'Als er daarna nog geen beweging in zit, heeft langer doorgaan geen zin.' Huiswerk maken hoort er zeker bij. 'De zelfwerkzaamheid van oefeningen is erg belangrijk. 20 procent van de therapie gebeurt in de spreekkamer, 80 procent moet je zelf doen.'
Lees ook: Relatietherapeut: 'Uit elkaar tijdens de babytijd? Zo kom je er samen uit'
Schaam je niet
Meer dan de helft van de stellen die in relatietherapie gaan, redt het wel, ziet Timmerman. 40 procent gaat alsnog uit elkaar. 'Ik denk dat als het sociaal gezien wat meer geaccepteerd zou zijn om op een verjaardag te zeggen dat je in relatietherapie bent, dat mensen dan eerder zouden komen.
Het slagingspercentage zou dan zeker 80 procent zijn. Maar er zijn nu mensen die in een andere woonplaats naar een relatietherapeut zoeken, omdat ze zich schamen.'
7 signalen om op te letten als je twijfelt over je relatie
Hoewel ieder stel zijn eigen sores heeft, zijn volgens Timmerman de signalen voor een relatiecrisis grotendeels dezelfde.
1. Minder verbinding
Minder verbinding, minder nabijheid van de ander voelen is een van de meest gehoorde klachten. Timmerman: 'Het gaat daarbij niet om 'ben je nu naast me en doen we iets samen?' maar om 'voel je dichtbij of voel je ver weg?''
2. Gebrek aan communicatie
Veel stellen praten dan nog wel met elkaar, maar vinden elkaar niet meer in wezenlijke dingen. 'Dan is er vooral veel reactiviteit', legt Timmerman uit. 'De een zegt iets en de ander reageert daarop, zonder te luisteren. Meer zinnen starten dan met 'jij' dan met 'ik'. Er worden vooral aannames gedaan in plaats van dingen bij elkaar te toetsen.'
3. Minder seks
Verminderde intimiteit of het al langer uitblijven van seks, kan een teken zijn van emotionele afstand en mogelijke twijfel. Timmerman: 'Als dat doorsuddert, kan seks op een gegeven moment helemaal ophouden. Sommige mensen leven al jaren als broer en zus'.
4. Verschil in persoonlijke groei
Individuele groei kan ook zorgen voor relatietwijfel. De een gaat vooruit, de ander niet, wat kan leiden tot een veranderende dynamiek in de relatie. 'Het kan ook de onderlinge afhankelijkheid beïnvloeden', weet Timmerman. 'Als een partner meer zelfstandig wordt, kan de ander zich minder nodig of minder verbonden voelen, wat kan leiden tot twijfels over de relatie.'
5. Een andere toekomst
Toekomstplannen zijn van wezenlijk belang voor elke relatie. Ze zorgen ervoor dat de relatie nieuwe voeding krijgt en als het ware steeds opnieuw wordt gecreëerd. Timmerman: 'Ik had een leuk stel dat al ruim 35 jaar bij elkaar was. Na hun pensioen kwamen ze erachter dat ze helemaal geen gemeenschappelijke hobby's hadden. Ze besloten uit elkaar te gaan met de belofte om elkaar te verzorgen als er één hulpbehoevend zou worden. Liefde was er namelijk nog wel.'
6. Onbestemd gevoel
Voor sommige partners is er niet een eenduidige factor te noemen waardoor de twijfel is ontstaan. Iemand loopt al langer met een onbestemd gevoel, voelt zich leeg of juist onrustig. Zelfs als het ogenschijnlijk nog van een leien dakje gaat in de relatie.
Het is belangrijk om te beseffen dat deze gevoelens complex zijn en dus niet per se direct gerelateerd aan de relatie, benadrukt Timmerman. ''Ik ben niet meer gelukkig met jou', hoor ik wel eens. Maar dan blijkt het bij de persoon zelf te zitten en luidt de conclusie: ik ben niet gelukkig. Dan kun je wel weggaan bij iemand, maar kom je erachter dat je nog steeds niet gelukkig bent. Dus dat vergt veel nader onderzoek.'
7. Verliefd op een ander
Openstaan voor de aandacht van een ander ligt op de loer bij relatiestress. Een affaire is vaak tijdelijk een ontsnapping en lijkt daardoor een oplossing voor je twijfels, je voelt je weer gezien. 'Het kan een trigger zijn om de problemen met elkaar te bespreken, op te lossen en de relatie te verbeteren', ziet Timmerman.
'Maar het kan ook het einde van je relatie inluiden, omdat de één zijn verliefdheid wil volgen of de ander juist erg in de angst of woede schiet. Vaak is er ook al langer gelogen. Daardoor is het vertrouwen geschaad en dat maakt het herstellen van een relatie bij ontrouw heel lastig. Vertrouwen komt te voet en gaat te paard. Cliché, maar waar.'
Liever nog even blijven
1. Geen paniek
Raak niet in paniek als je relatiestress hebt, maar zorg dat je in actie komt en op zoek gaat naar een oplossing. Neem je verantwoordelijkheid en spreek elkaar erop aan.
2. Vertrouw op jezelf
Durf te voelen dat je in een rotsituatie zit, ga dat niet uit de weg maar geef dat toe. Dan laat je het bijbehorende gevoel toe en zet je iets in beweging.
3. Niks verandert vanzelf
Het heeft geen zin om te wachten tot je partner verandert, want dat zal nooit gebeuren. Mensen die hun partner proberen te veranderen maken zichzelf en de ander daarmee gek. Denk ook niet: het komt wel weer goed, want niks verandert vanzelf. Dus kijk wat je kunt accepteren en waarmee je absoluut niet kunt leven. Iedereen heeft recht op zijn onvolkomenheden.
4. Wissel van positie
Baal je van de ander? Bedenk ook eens hoe het andersom zou voelen. Stel je voor dat je partner jou zou willen veranderen en steeds aangeeft dat je iets niet goed doet. Pas dan besef je hoe belangrijk het is om helemaal jezelf te kunnen zijn.
5. Spiegel elkaar
Zeg eens tegen de ander wat je fijn vond de afgelopen week. Bijvoorbeeld dat de ander de kinderen wegbracht, zodat jij even tijd had om te douchen. De ander luistert alleen maar en vat na afloop het gezegde in eigen woorden samen. Zo kun je uitdiepen wat belangrijk is voor jou.
Beter om te scheiden
1. Als je merkt dat er steeds 'muurtjes' zijn. De ander maakt geen contact, kijkt je nooit aan en reageert niet als je iets zegt.
2. Als er (meermaals) sprake is van fysiek (slaan) of emotioneel (schelden) geweld.
3. Je wordt regelmatig vernederd, gemanipuleerd of geïntimideerd door je partner.
4. Jouw partner liegt veelvuldig of houdt bewust relevante informatie achter.
5. De ander heeft een verslaving (drank, drugs, gokken, gamen, seks).
6. Je partner is vaker vreemdgegaan, zonder dat jullie daar samen goede afspraken over hadden.
Neem rustig de tijd en doe de zelftest op samenuiteen.nl/scheiden-of-blijven
