Voor veel ouders kan het ouderschap een eenzame ervaring zijn, zeker in de eerste maanden met een baby. Niet iedereen heeft een groot sociaal vangnet of vrienden in dezelfde fase. Sociale media bieden in die gevallen een laagdrempelige manier om contact te maken met andere ouders.
Sociale media als reddingsboei: hoe ouders elkaar online vinden
'Ik had weinig vrienden die in dezelfde levensfase zaten als ik', vertelt de 35-jarige Gentry. Ze is thuisblijfmoeder van vier kinderen. 'Het ouderschap voelt soms eenzaam. Online vond ik moeders, die net als ik, worstelden met slapeloze nachten en opvoeddilemma's. Via Instagram begon ik een community, eerst voor mezelf, maar uiteindelijk ook voor anderen.'
Hannah (33) heeft als alleenstaande moeder weinig tijd om sociale contacten buiten de deur te onderhouden. Ook zij vond steun online. 'Ik had het gevoel dat instanties mij niet konden helpen, maar via sociale media vond ik moeders die wél begrepen wat ik doormaakte.'
Online gemeenschappen geven ouders de mogelijkheid om hun verhalen te delen en steun te zoeken zonder de angst om veroordeeld te worden door directe familie of vrienden. 'Ik krijg vaak berichtjes van vrouwen die alleen zwanger zijn en zich verloren voelen', vertelt Hannah. 'Ze vinden mij via Instagram of TikTok en vragen om advies. Dat is precies de reden waarom ik ben gaan delen.'
Lees ook: Moeten we opvoeden niet veel meer als gezamenlijke taak zien?
De kracht van herkenning en laagdrempelige steun
Volgens psycholoog en opvoedcoach Valerie Ritchie is deze ontwikkeling logisch. 'Sinds de pandemie is de online community een veel grotere rol gaan spelen', vertelt ze. 'Jongere ouders, vooral twintigers en dertigers, zoeken massaal advies via TikTok, Instagram en YouTube. Ze willen herkenning en erkenning en vinden online gelijkgestemden. Facebookcommunity's en WhatsAppgroepen spelen daar ook een grote rol in.'
De aantrekkingskracht van online steun is de laagdrempeligheid. Waar het vroeger vanzelfsprekend was om raad te vragen aan ouders of buren, voelen veel mensen nu een drempel om hulp te zoeken in hun fysieke omgeving. Sociale media bieden een anonieme manier om vragen te stellen zonder schaamte.
'Een groot voordeel is dat ouders snel informatie kunnen vinden en ervaringen kunnen delen met anderen die precies hetzelfde meemaken', zegt Ritchie. Daarnaast kunnen online platforms een gevoel van verbondenheid creëren, vooral voor ouders die zich geïsoleerd voelen. 'Als stay at home mom mis ik soms een gesprek met een volwassene', vertelt Gentry. 'Online kan ik wél even mijn hart luchten.'
De keerzijde van een digitaal dorp
Maar net zoals bij alles op sociale media, zit er ook een andere kant aan. 'Ik heb gemerkt dat online vriendschappen ook ineens kunnen verdwijnen', vertelt Gentry. 'Soms voelt het alsof je een band hebt opgebouwd, maar uiteindelijk zijn ze te ver weg om in het echte leven af te spreken. Dat kan juist weer voor een gevoel van gemis zorgen.'
Daarnaast brengen sociale media een risico met zich mee: de informatie die gedeeld wordt, is niet altijd betrouwbaar. Iedereen kan opvoedadvies geven, maar niet iedereen heeft de juiste kennis. 'Ik raad ouders aan om kritisch te blijven', zegt Ritchie. 'Vraag jezelf af: van wie komt dit advies en past het bij mij en mijn kind? Die overload aan informatie online kan je namelijk enorm laten twijfelen en onzeker maken', legt Valerie Ritchie uit.
Volgens Ritchie zien veel ouders alleen de perfecte kanten van het ouderschap online. 'Ouders laten vooral zien wat goed gaat. Je ziet de prachtige plaatjes, de perfect gestylede ouders en kinderen, de leuke uitjes, maar niet de bijbehorende driftbuien of de slapeloze nachten. Zo ontstaat een eenzijdig beeld en dat kan ervoor zorgen dat ouders zich onzeker voelen over hun eigen opvoedkeuzes.'
Lees ook: Onzeker door ongevraagd advies? 'Vraag je af waarom het je raakt'
Wanneer is een online village wél waardevol?
Toch hoeven sociale media niet per definitie negatief te zijn. Een digital village kan een waardevolle aanvulling zijn. 'Sociale media kunnen een fijne aanvulling zijn, zolang je ook oog houdt voor de mensen om je heen en niet vergeet dat échte steun soms dichterbij is dan je denkt', legt Ritchie uit.
Gentry zag online ook mooie dingen ontstaan. 'Denk aan de waardevolle gesprekken tijdens de zoveelste nachtvoeding of slapeloze nacht. Dan besef je maar al te goed: ik ben gelukkig niet alleen', vertelt Gentry. Ook voor Hannah is haar online village een mooie oplossing tegen eenzaamheid. 'Ik wil ook tegen elke vrouw die zich alleen voelt zeggen dat ze me altijd een berichtje mag sturen. Want ook al voelt het soms zo, je bent echt niet alleen.'
Hoe zorg je ervoor dat sociale media een positieve invloed hebben?
- Volg alleen accounts die je energie geven. Stop met het volgen van mensen die je een slecht gevoel geven over jezelf of de manier waarop jij opvoedt.
- Wees kritisch op advies. Vraag jezelf af: is dit advies onderbouwd? Past het bij mij en mijn gezin?
- Blijf in contact met de 'echte wereld'. Een online gesprek is waardevol, maar een kop koffie met een vriendin of buurvrouw kan soms nog meer steun bieden.
- Gebruik sociale media bewust. Plan momenten in waarop je online steun zoekt en zorg ervoor dat het je offline leven niet overheerst.
Oplossing voor eenzaamheid?
Volgens Ritchie kan zo'n online village de eenzaamheid misschien verzachten, maar het is geen vervanging voor echte menselijke interactie. 'Online steun kan helpen, zolang het niet doorslaat', zegt ze. 'Soms kan het juist de eenzaamheid versterken als je merkt dat je vooral achter een scherm zit en geen fysieke steun hebt.'
Daarnaast waarschuwt ze voor de valkuil van afhankelijkheid. 'Als je merkt dat je liever je vragen stelt in een online community dan aan je eigen familie of vrienden, dan is het goed om na te denken of je je offline contacten genoeg onderhoudt.'
Lees ook: Dit kun je doen als het ouderschap eenzaam voelt
Blijf ook offline verbonden
De opkomst van het digitale dorp is misschien zo gek nog niet. Zeker in deze tijd waarin traditionele gemeenschappen minder vanzelfsprekend zijn. Sociale media bieden ouders een laagdrempelige manier om steun te vinden, ervaringen te delen en advies te krijgen van gelijkgestemden. Voor velen is het een waardevolle bron van herkenning en verbinding, vooral als fysiek contact met andere ouders beperkt is.
Toch is het belangrijk om kritisch te blijven en een balans te vinden. Voel je je geïsoleerd? Probeer dan ook offline verbindingen te versterken met familie, vrienden of buurtgenoten. En als je merkt dat je onzeker of overweldigd raakt door alle adviezen online, wees dan kritisch op welke informatie je toelaat en vertrouw op je eigen intuïtie.
