Straling tijdens zwangerschap, hoe gevaarlijk is dat?

Is het gevaarlijk om mobiel te bellen wanneer je zwanger bent? Of in een huis te zijn waar wifi aanstaat? Radioloog Floor Klerx-Melis, gespecialiseerd in straling en zwangerschap, geeft antwoord op deze vragen.

Wat is straling eigenlijk?

‘We maken onderscheid tussen ioniserende en niet-ioniserende straling. Ioniserende straling is straling met hoge energie, zoals röntgenstraling en radioactieve straling. Niet-ioniserende straling is laag energetische straling, denk aan micro- of radiogolven. Deze straling wordt uitgezonden door apparaten die we thuis gebruiken, zoals de magnetron, een mobieltje en de wifi-router waarmee je draadloos kunt internetten.’

Is straling tijdens zwangerschap schadelijk?

‘Blootstelling aan ioniserende straling verhoogt het risico op kanker. Maar de energie die in niet-ioniserende straling zit, is veel lager en kan daardoor minder schade aanrichten. Ik zeg niet dat het totaal onschadelijk is, maar het kan geen kanker verwekken. Niet-ioniserende straling is alleen schadelijk als je aan heel hoge vermogens zou worden blootgesteld, bijvoorbeeld als je in een magnetron zou gaan zitten of in een hoogspanningsmast zou klimmen. Dan kun je last krijgen van opwarmingseffecten (dan gaat je bloed richting het kookpunt en warmt je lichaam op tot een onverantwoord niveau) of hartritmestoornissen. Consumentenproducten, zoals mobiele telefoons, voldoen aan strenge normen. Het vermogen van een gsm, en ook dat van de wifi, is zo laag, dat de opwarmingseffecten verwaarloosbaar zijn.’

Is er wel onderzoek naar gedaan?

‘Nee, er is nooit degelijk onderzoek gedaan naar het effect van wifi of gsm-straling op zwangere vrouwen, omdat daar geen directe aanleiding toe is. Het is tot nu toe niet gebleken dat het aantal aangeboren afwijkingen is toegenomen sinds we allerlei apparatuur in ons huis hebben. Ik ken één onderzoek, maar dat is bij zwangere muizen gedaan. Daaruit bleek dat ook bij hoge blootstelling er geen nadelige effecten waren vast te stellen bij de foetus. Wél wordt er veel onderzoek gedaan naar ioniserende straling en zwangerschap.’

Nemen andere landen wel maatregelen?

‘Niet voor zwangeren, maar op andere gebieden maken sommige landen andere keuzes. In Frankrijk en België heeft de overheid ouders gewaarschuwd hun kinderen niet te veel gebruik te laten maken van mobieltjes. Er is nog geen wetenschappelijk onderzoek dat bewijst dat mobieltjes gevaarlijk of juist ongevaarlijk zijn voor kinderen, maar deze landen gaan aan de veilige kant zitten. Het is bekend dat kinderen gevoeliger zijn voor ioniserende straling zoals röntgenstraling dan volwassenen. Als je nog groeit, heb je een snellere celdeling, waardoor je gevoeliger bent voor die hoog energetische straling. Die kennis wordt in Frankrijk en België veralgemeniseerd naar de straling van een mobieltje, terwijl dat echt iets heel anders is.’

Wat is jouw advies voor zwangere vrouwen?

‘Wil je de effecten van straling op je ongeboren kind beperken, dan zou ik me richten op het vermijden van de ioniserende straling van bijvoorbeeld CT-scans, en niet op gsm en wifi. Stralingsrisico’s zijn veel kleiner dan de risico’s van roken, alcohol- en drugsgebruik tijdens de zwangerschap. Dus mijn advies is: gezond leven en je niet te veel zorgen maken, over straling is dat sowieso niet nodig. Als je in het ziekenhuis een onderzoek met straling krijgt, vertel dan dat je zwanger bent. Dan kunnen ze daar rekening mee houden.’

Floor Klerx-Melis is radioloog bij het HagaZiekenhuis in Den Haag. Ze heeft zich gespecialiseerd in zwangerschap en straling. Floor heeft 2 kinderen.