Onrustige baby: wat kun je doen?

Huilbaby of niet?

Een onrustige baby, een prikkelbare baby of een huilbaby: deze termen worden vaak door elkaar heen gebruikt en verwijzen allemaal naar een baby die veel huilt en onrustig is. In de medische wereld spreken ze van oudsher van 'te veel huilen' of een huilbaby als een baby meer dan drie uur per dag, minstens drie dagen per week gedurende drie weken achtereen huilt.

Over de juistheid van die definitie zijn de meningen verdeeld. Tegenwoordig gebruiken artsen en deskundigen vaak een eenvoudigere definitie. Ze spreken van een onrustige baby als de ouders vinden dat de baby te veel huilt en als ze de baby moeilijk kunnen troosten en niet meer weten wat ze nog moeten doen. Is je baby alleen stil als jij hem wiegt en kun je daardoor zelf nauwelijks eten, douchen, slapen, et cetera? Dan heb je volgens deze modernere inzichten ook een huilbaby.

Lees ook: De Harvey Karp-methode kan huilbaby's troosten

Normaal huilen

Baby's huilen de eerste drie maanden van hun leven het meest. Op het hoogtepunt huilen normale baby's zo'n 2 uur per dag. Bij veel baby's is dit rond de 4 weken. Sommige baby's huilen tot 8 weken wat meer. Met drie maanden huilen de meeste baby's nog ongeveer 1 uur per dag. Dit gebeurt dan meestal in de avond.

Baby's huilen altijd met een reden. Dit is tenslotte de enige manier waarop ze kunnen communiceren de eerste maanden. Meestal gaat het om honger, een volle luier, een boertje dat dwarszit, het te koud hebben of ze willen gewoon even lekker vastgehouden worden. Als je baby blijft huilen terwijl hij al heeft gegeten, verschoond is en lekker warm tegen jou aan ligt, is er mogelijk meer aan de hand. Dit is ook het geval als je baby de dag meestal huilend of mopperend begint en er gedurende de dag maar weinig momenten zijn dat hij echt rustig en tevreden is. Ook 's nachts slaapt een onrustige baby vaak slecht.

Lees ook: Met de Dunstan Babytaal-methode leer je wat je baby je probeert duidelijk te maken, zo werkt de methode

Waarom is je baby zo onrustig?

Sommige baby's zijn al snel na de geboorte heel onrustig. De oorzaak is soms moeilijk te achterhalen: er kunnen allerlei boosdoeners zijn die ervoor zorgen dat een baby veel huilt. Vaak heeft het te maken met een onregelmatig slaap- en drinkpatroon, waardoor je kind oververmoeid of overprikkeld raakt, maar er kan ook meer aan de hand zijn.

In 5 procent van de gevallen is de oorzaak medisch. Denk aan een blaasontsteking, oorontsteking of liesbreuk. In 95 procent van de gevallen is de oorzaak dus niet medisch. Zij huilen om een andere reden. Hieronder zetten we de meest voorkomende oorzaken van een onrustige, veel huilende baby op een rij:

• Reflux

• Darmkrampjes

• Een (koemelk)allergie

• Overprikkeling

• Oververmoeidheid

• Verschoven werveltjes

Ook als je tijdens de zwangerschap een lange periode dagelijks stress hebt ervaren, kan dat ervoor zorgen dat je baby na de geboorte onrustig is en veel huilt. Net als langdurige stress in het gezin als de baby eenmaal geboren is. Dat kun je helaas niet altijd voorkomen, en bovendien is een huilbaby zelf ook heel stressvol. Probeer toch goed voor jezelf te zorgen, gezond te eten en geregeld te bewegen.

De grens tussen medisch en niet-medisch is overigens vaag: sommige artsen zullen verschoven werveltjes of reflux bijvoorbeeld wel als medisch bestempelen, anderen niet.

Stappenplan: wat te doen bij een onrustige baby?

Pas als je een idee hebt van de mogelijke oorzaak, kun je het probleem aanpakken. Daarom is het belangrijk om eerst te achterhalen waarom jouw baby zo onrustig is.

De wakkere baby

Je herkent een wakkere baby vaak aan dat hij veel jengelt, hazenslaapjes doet maar wel kan slapen in de auto, kinderwagen of draagzak. Verder huilt hij 's avonds meer dan in de ochtend, is hij overactief en wil hij graag vermaakt worden. Ook wil de wakkere baby niet uit zichzelf slapen.

Is jouw kind een gevalletje 'wakkere baby'? Dan lijkt hij misschien niet vermoeid, maar dat is hij wel. Als je baby niet uit zichzelf in slaapt valt en jij hem – hoe goed bedoeld ook – blijft stimuleren met nieuwe spelletjes en prikkels, dan raakt hij over zijn slaap heen en wordt hij oververmoeid.

Voor een wakkere baby is een ritme volgen vaak dé oplossing. Leg hem op vaste tijdstippen op bed, zodra hij slaapsignalen begint af te geven (in de ogen wrijven of gapen). Geeft hij die signalen niet, maar wordt hij juist drukker? Dan is dat voor jóú het signaal om hem in bed te leggen. Je kind zal op den duur wennen aan het voorspelbare ritme en in slaap vallen.

Lees ook: Zoveel slaap heeft je baby per maand nodig

Oververmoeide, prikkelbare baby

Een oververmoeide, prikkelbare baby jengelt veel en is onrustig. Vooral in de avond huilt dit type baby veel. Lang slapen doet hij niet, het zijn vooral hazenslaapjes. Al kan hij wel goed in de auto, draagzak of kinderwagen slapen. Ook is je baby overactief en overstrekt zich regelmatig.

Eigenlijk geldt voor een oververmoeide, prikkelbare baby hetzelfde als voor de wakkere baby: het lijkt misschien alsof hij niet moe is, maar slapen is precies wat hij nodig heeft. Een oververmoeide baby heeft baat bij rust en regelmaat: een vast eet- en slaapritme dus. Vaak werkt inbakeren ook goed bij een prikkelbare baby. Dat geeft extra rust en geborgenheid.

Tip: Heb je al eens een inbakerslaapzak geprobeerd?

Maaiende baby

Een maaiende baby slaapt slecht omdat hij zichzelf steeds wakker maakt of houdt met zijn 'maaiende' armpjes. Hierdoor is hij snel oververmoeid en prikkelbaar. De oplossing is simpel: inbakeren. Hierdoor kunnen zijn armen niet meer alle kanten op en valt hij makkelijker en beter in slaap. Begin nooit onvoorbereid met inbakeren, maar laat je goed informeren en begeleiden als je denkt dat dit wat voor jouw baby is.

Onrustige baby met darmkrampjes

Een onrustige baby met darmkrampjes huilt vooral tijdens het voeden, na een voeding, of voor een volle luier. Dikke kans dat je baby ook vaak moet poepen als hij onrustig is, veel windjes laat en zijn benen optrekt. Na het poepen is je baby rustiger en lijkt hij opgelucht. Je baby ontspant bij een massage of warmte.

Bijna elke baby heeft weleens last van darmkrampjes, maar de ene baby heeft er meer last van dan de andere. Vaak gaan de darmkrampjes vanzelf over rond drie à vier maanden. De piek voor darmkrampjes ligt rond de zes weken. Hier vind je een overzicht met tips bij darmkrampjes.

Onrustige baby met reflux

De onrustige baby met reflux huilt bijna continu, de hele dag door en is snel overstuur. Soms weigert hij te drinken of drinkt hij onrustig en kort. Dikke kans dat hij af en toe ontroostbaar is, vaak moet spugen en een beetje zurig ruikt. Slapen doet hij niet goed.

Denk je dat reflux de oorzaak is van de onrust bij je baby? Bespreek dit dan op het consultatiebureau of bij de huisarts. Zij kunnen je tips geven. Lees hier ook een overzicht met tips bij reflux. Helpt dit niks en blijft je baby de problemen houden? Dan kun je eventueel via de huisarts medicijnen krijgen.

Onrustige baby met allergie

Is je baby onrustig door een allergie, dan kun je dit herkennen aan uitslag of pukkeltjes rond zijn mond of op zijn lichaam. De poep kan er vreemd (groen, slijmerig) uitzien en erg stinken. Waarschijnlijk drinkt je baby slecht en weigert hij soms voeding, terwijl je wel het idee hebt dat hij wil drinken. Hij lijkt buikkrampjes te hebben en ziet soms bleek.

De meest voorkomende allergie bij baby's is koemelkallergie. Een lastige en vervelende allergie, zeker in het eerste jaar waarin melk nog de hoofdvoeding van je baby is. Denk je dat jouw baby een (koemelk)allergie heeft, maak dan een afspraak bij de huisarts of het consultatiebureau.

Onrustige baby met verschoven werveltjes

Als je een onrustige baby met verschoven wervels hebt, heeft je baby waarschijnlijk een voorkeurshouding en wil hij niet op zijn rug liggen. Hij overstrekt zich vaak, huilt als hij verschoond wordt en heeft vaak een harde buik.

Zeker na een snelle of een moeizame bevalling, waarbij er bijvoorbeeld aan hem getrokken is, kan het zijn dat er bij je baby een nek- of ruggenwervel is verschoven. Dat is niet ernstig, maar kan wel pijn doen. Het kan ook zijn dat zijn sleutelbeen is gebroken. In dat geval zal hij bijvoorbeeld pijn hebben als hij op zijn zij wordt gelegd. Herken je bovenstaande symptomen? Bespreek dit dan met de huisarts.

Huilbaby

Bij een huilbaby herken je in alle bovenstaande types wel symptomen, maar er is niet één lijstje dat helemaal bij jouw baby klopt. Ook artsen kunnen geen oorzaak vinden, maar je baby is wel bijna de hele dag onrustig. Lees hier meer over wat je kunt doen als je baby niet wil stoppen met huilen.

Meerdere oorzaken

Het kan zijn dat er meerdere oorzaken zijn waardoor je baby onrustig is en veel huilt. Zo hebben kinderen met een koemelkallergie vaak ook last van darmkrampjes en soms ook reflux. En een baby die zichzelf wakker maait met zijn armpjes, raakt daardoor ook oververmoeid. Een baby die veel huilt doordat hij een verschoven werveltje heeft, krijgt daardoor veel lucht binnen, wat ook weer darmkrampjes kan veroorzaken.

Denk je te weten wat de oorzaak is, of zijn er meerdere oorzaken? Dan kun je aan de slag om het probleem op te lossen. Dat doe je niet door alleen maar de symptomen te bestrijden, maar door het probleem aan te pakken. Het consultatiebureau of de huisarts kan je hierbij helpen.

Wat helpt bij een onrustige baby?

Is je kind onrustig en huilt hij veel, maar heb je de oorzaak (nog) niet kunnen achterhalen? Tot die tijd zijn deze tips om je baby rustig te krijgen het proberen waard.

1. 01.

   Rust en regelmaat
   Klinkt misschien ouderwets, maar veel baby's hebben hier baat bij. Je hoeft echt geen superstrak tijdschema te hebben en alles elke dag op precies hetzelfde tijdstip te doen. Met regelmaat wordt meer bedoeld dat je bepaalde gebeurtenissen altijd op dezelfde volgorde doet, zodat je baby het patroon gaat herkennen. Denk aan de volgorde: slapen > wakker worden > voeden > even op schoot > spelen in de box > weer in bed leggen als hij begint te gapen.

2. 02.

   Vaste plekken
   Laat je baby (zoveel mogelijk) in zijn bed slapen, gebruik de box alleen om in te spelen, en ook voeden kun je het beste op een vaste, rustige plek doen. Zo weet je baby op den duur waar hij aan toe is en zal hij makkelijker in slaap vallen, zodra hij in zijn bed ligt.

3. 03.

   Wakker in bed leggen
   Leg je baby wakker in bed zodra hij begint te gapen of in zijn ogen wrijft, of als je andere tekenen van vermoeidheid ziet. Zo leert hij dat zijn bed de plek is waar hij moet slapen.

4. 04.

   Maak het bed kort en strak op
   Als je je baby goed instopt, met zijn armpjes onder het deken, geeft dat een gevoel van geborgenheid. Bij sommige onrustige baby's kan inbakeren ook een uitkomst zijn.

5. 05.

   Vermijd prikkels
   Zeker bij een oververmoeide of prikkelbare baby is het verstandig om extra prikkels te vermijden. Zet geen radio of tv aan op de achtergrond. Ga liever niet meerdere keren per dag met je baby op pad, maar houd het programma rustig. En laat hem in zijn bed slapen, niet op je arm terwijl er visite om je heen zit. Leg verder geen knuffels in zijn bed en hang geen mobiel of muziekdoosje op, dat geeft alleen maar extra prikkels.

6. 06.

   Vraag hulp
   Een onrustige baby kan je soms tot wanhoop drijven. Daarnaast helpen de slapeloze nachten ook niet mee voor je gemoedstoestand. Schroom daarom niet om hulp te vragen aan een familielid of vriendin. Laat iemand af en toe een ochtend of middag op je baby passen, zodat jij kunt bijkomen en een paar uur kunt slapen. Goed voor jou en dus ook voor je baby.

Je baby troosten met de Harvey Karp-methode

De Amerikaanse kinderarts Harvey Karp ontwikkelde een methode om baby's die veel huilen te troosten. De Harvey Karp-methode wordt ook wel de 5S-methode genoemd, of de Happiest Baby-methode.

Deze wetenschappelijk bewezen methode bestaat uit vijf stappen waarmee je nabootst wat een baby ervaart in de baarmoeder. Je creëert een geborgen, veilige omgeving voor je baby. Dat kan precies zijn wat jouw onrustige baby nodig heeft. Je kunt deze methode in de eerste drie maanden na de geboorte toepassen. De vijf stappen zijn:

1. 01.

   Swaddling (inbakeren): baker je baby alleen in als hij gaat slapen en als hij nog niet kan omrollen. Inbakeren mag niet bij koorts, luchtweginfecties, heupdysplasie, scoliose en ook niet binnen 24 uur na een vaccinatie. Lees hier meer over inbakeren

2. 02.

   Side/Stomach position (in zij- of buikligging vasthouden): leg je baby op zijn zij of buik op je arm, met zijn hoofdje in je hand.

3. 03.

   Shushing sounds (sussende geluiden): zeg 'ssshh', dicht bij het oor van je baby. Dat mag best luid, luider dan het huilen van je baby.

4. 04.

   Swinging (wiegen): wieg je baby zachtjes heen en weer.

5. 05.

   Sucking (zuigen): laat je baby laten zuigen op een speen of op je pink.

In dit artikel vind je nog veel meer informatie over deze methode.

Bronnen: La Leche League, CJG, Cyberpoli