Spelenderwijs de ontwikkeling van je baby stimuleren: 3 tips die écht werken

Spelen is leren

In het eerste jaar ontwikkelt je baby zich razendsnel, op allerlei gebieden: de motorische ontwikkeling, zijn sociaal-emotionele ontwikkeling, de taalontwikkeling. Die ontwikkeling gaat spelenderwijs. Kinderen hebben een aangeboren nieuwsgierigheid en willen graag alles onderzoeken. Door te spelen, leert je baby stap voor stap de wereld om zich heen te begrijpen. Hij leert dat zijn rammelaar geluid maakt als hij 'm heen en weer beweegt. Maar ook dat zijn knuffel geen geluid maakt als hij ermee schudt. Hij leert dat een bal gaat rollen als hij ertegen duwt. Maar als hij tegen een blokje duwt, rolt het niet weg. Het eerste jaar is zo een echte ontdekkingsreis voor je kind.

Tip! De leukste babygyms voor de ontwikkeling van je baby vind je hier

Hoe stimuleer je de spelontwikkeling van je baby?

De manier van spelen verandert steeds: ook daarin ontwikkelt je baby zich. Hoe die ontwikkeling precies verloopt, verschilt per kind. Net zoals de motorische ontwikkeling en taalontwikkeling per baby flink kunnen verschillen. Maar grofweg zijn er wel enkele fases in de spelontwikkeling van een kind te herkennen.

Spelontwikkeling baby 0-3 maanden

Een pasgeboren baby speelt nog niet. Zeker de eerste weken doet hij nog niets met speelgoed. Voor de kleinste baby's draait 'spelen' vooral om contact maken met zijn omgeving en de ouders. Je kunt contact maken met je baby door hem aan te raken, met hem te knuffelen, tegen hem te praten en zingen. Praten en zingen tegen je kind stimuleert al van jongs af aan zijn taalontwikkeling.

Een speeltje vastpakken is nog moeilijk voor een kleine baby. Wel kijken ze na een paar weken graag naar speeltjes met duidelijke vormen en felle kleuren of juist zwart-wit. Iets wat beweegt of geluid maakt trekt ook je baby's aandacht. Speeltjes zoals een muziekdoosje of een bewegend speeltje dat boven de box hangt, zijn interessant voor deze leeftijdsfase. Het prikkelt de zintuigen van je baby. Een mobiel met veel bewegende speeltjes eraan kan trouwens ook te druk zijn voor je kind.

Spelontwikkeling 3-6 maanden

Vanaf ongeveer drie maanden kunnen baby's iets vasthouden. Je kunt je kind nu dus een knuffeltje of rammelaar geven. Misschien doet hij er nog niks mee en voelt hij alleen. Maar misschien begint hij er mee te schudden of stopt hij het in zijn mond.

Als je baby vier maanden oud is, begint hij naar voorwerpen te grijpen. Ook kan hij nu zelf een speeltje pakken dat naast hem in de box ligt. In deze periode zal je baby veel bezig zijn met het aanraken, oppakken en weggooien van dingen. Speeltjes stopt hij in zijn mond. Met zijn lippen en tong kan hij vormen en structuren leren kennen. Let dus goed op dat speelgoed niet te klein is en geen onderdelen bevat die kunnen losraken in zijn mond, om verstikkingsgevaar te voorkomen.

Lees ook: Veilig babyspeelgoed: waar moet je op letten?

Spelenderwijs leert je baby veel nieuwe geluiden, materialen, smaken en geuren kennen. Bij alles wat hij doet, kijkt, luistert en voelt hij. Dat zorgt ervoor dat hij langzamerhand met zijn omgeving vertrouwd raakt. Alleen spelen is nog moeilijk voor een kind van drie tot zes maanden. Dat houdt een jonge baby niet zo lang vol. Hij 'speelt' het liefst samen met zijn vader en/of moeder.

Spelletjes die bij deze leeftijdscategorie passen zijn:

• contact maken: gezichten trekken, tong uitsteken en geluiden maken

• liedjes zingen

• met je baby dansen op de arm

• 'er komt een muisje aangelopen' (zachtjes kietelen)

• klapzoentjes geven

• dingen laten voelen met verschillende materialen

• dingen laten zien die bewegen

• spelen met speeltjes met een belletje

• spelen met sabbelspeeltjes met verschillende structuren, vormen en materialen

Spelontwikkeling baby 6-12 maanden

Als je baby iets ouder is, vindt hij het leuk om naar zichzelf te kijken in de spiegel, te kruipen, zich op te trekken, dingen te pakken. In deze fase leert je baby om zichzelf langer te vermaken. Geef je kind daarom ook af en toe die mogelijkheid, door hem even alleen in de box of op zijn speelkleed te leggen. Je kind kan nu goed zelf zijn speeltjes pakken en ermee schudden, rollen of gooien. Speelgoed wat hij kan bewegen vindt hij fantastisch. Denk aan: aan een draaiwieltje te draaien, een deurtje open en dicht doen of een tuimelaar laten wiebelen.

Je baby begint in deze fase ook te brabbelen en geluid te maken. Door goed te luisteren en kijken naar de wereld om hem heen, kan hij steeds meer dingen nadoen door geluiden en gebaren te maken. Daarom vindt je baby speelgoed dat geluid maakt nu ook erg interessant.

Samen spelen

Samen spelen en contact maken blijft belangrijk. Je baby zal steeds meer op je gaan reageren en proberen om jouw geluiden na te doen. Het is daarom goed om samen spelletjes te doen, zoals:

• naar muziek luisteren

• optrekken en rechtop staan met jouw hulp

• 'hop paardje, hop'

• rondzwieren of vliegtuigje spelen

• kiekeboe

• zingen

• voorlezen

• gekke geluiden maken

• eenvoudige zoekspelletjes

• met een bal rollen

Lees ook: Kiekeboe spelen met je baby: leuk én leerzaam

Spelontwikkeling: 1-2 jaar

In deze periode wordt de fijne motoriek van je kind steeds beter. Misschien kan hij al kleine speeltjes ergens in stoppen en uithalen, of probeert je kind al wat voorwerpen op elkaar te stapelen. Stimuleer dit door hem met speelgoed als een vormenstoof of stapelblokken te laten spelen.

Je baby toont ook interesse in alledaagse voorwerpen, zoals jouw tas vol spullen, een grote kartonnen doos of de pannen en pollepels. Laat 'm daarmee lekker spelen, zolang het veilig is. Geen scherpe voorwerpen dus, of speelgoed met kleine loszittende onderdelen. Je kind is dol op herhaling en zal eindeloos de deksel op de pan doen en er weer afhalen. Of de kartonnen doos dichtvouwen en openmaken.

Spelletjes die nu leuk zijn:

• (oefenen met) stapelen van blokken of stapelbekers

• doosjes open en dicht doen

• boekjes voorlezen

• voelboekjes en boekjes met flapjes

• 'klap eens in je handjes'

• met een pollepel op een pan trommelen

• deksels op bakjes doen

Tip: Dit is het leukste houten speelgoed voor je kind

Spelontwikkeling vanaf 1 jaar

Je kind is nu geen baby meer, maar een dreumes. En die brabbelende dreumes is nog steeds op ontdekkingstocht. Ook is hij gek op lopen, klimmen, praten, meehelpen. Hij begrijpt steeds beter wat je zegt en combineert dat met wat je doet, daardoor gaat hij verbanden leggen. Je kunt dit met hem oefenen door kleine opdrachten te geven. Laat hem een pop in de stoel zetten of zijn beker naar de keuken brengen. Of vraag hem waar zijn neus, ogen en oren zitten en laat hem dat aanwijzen.

Vanaf 1 jaar gaat je kind zijn speelgoed steeds meer gebruiken waarvoor het bedoeld is. Hij rijdt met autootjes, houdt zijn speelgoedtelefoon tegen zijn oor en probeert torens te maken van blokken.

Leuke spelletjes voor dreumesen:

• spelen in de zandbak

• puzzelen, kleuren

• uitstapjes maken naar de kinderboerderij en het bos

• verstoppertje spelen

• torens bouwen

• voorlezen

• liedjes zingen

• kliederen met vingerverf

• bellen blazen

• rondwandelen met de loopfiets

• tekenen en kleien

Lees ook: Dit is geschikt babyspeelgoed vanaf 1 jaar

Alleen spelen en samen spelen

De meeste baby's kunnen in het eerste jaar nog niet zo lang alleen spelen, al zijn er uitzonderingen. Vaak kunnen ze zichzelf eventjes vermaken met een rammelaar, maar zijn ze er toch al snel op uit gekeken. Je kind speelt liever samen met jou. Toch is het belangrijk om je baby af en toe zelf te laten spelen, zodat hij leert om zichzelf te vermaken. Je zult zien dat je kind dat op den duur steeds langer leuk vindt. Kinderen hebben een enorme drive om op zoek te gaan naar leerervaringen, om de wereld te ontdekken. Soms kan het goed zijn om ze hier de ruimte voor te geven.

Het samen spelen met je kind is niet alleen leuk voor hem, maar ook belangrijk. Praat veel met je kind tijdens het spel: dat is goed voor zijn taalontwikkeling. Hoe klein je baby ook is, hij zal er veel van oppikken. Je baby leert taal te begrijpen, koppelt woorden aan acties en voorwerpen, allemaal ter voorbereiding op het zelf leren praten.

Lees ook: Zo stimuleer je de taalontwikkeling van je baby

Je baby speelt nog niet echt samen met andere kinderen. Baby's spelen vanaf dat ze drie maanden zijn 'solitair onafhankelijk spel', wat inhoudt dat ze zich niet echt met elkaar bemoeien als je meerdere baby's bij elkaar legt om te spelen. Als baby's ongeveer één jaar zijn, vertonen ze wel 'toekijkgedrag' bij het spel van andere kinderen. Ze bekijken nieuwsgierig wat het andere kind allemaal aan het doen is. Vaak hebben kinderen op deze leeftijd ook moeite om hun speelgoed te delen met anderen. Lees ook: Zo leer je je kind beter samen te spelen

Als kinderen twee jaar zijn, spelen ze meestal 'parallelspel' met andere kinderen. Ze spelen met hetzelfde materiaal, terwijl ze naast elkaar zitten, maar toch spelen ze niet echt samen. Ze blijven vooral bezig met hun eigen spel. Pas als je kind een jaar of drie is, gaat hij bewuster samenspelen met andere kinderen. Ze reageren dan op elkaars spel en brengen elkaar op ideeën.

Verschillende speeltjes aanbieden

Kinderen hebben een korte concentratieboog. Je kind kan snel afgeleid worden, waardoor hij maar kort met zijn speelgoed speelt. Heeft hij net de hele blokkendoos leeggegooid, is hij het na twee minuten alweer zat en wil hij liever met de bal spelen. En drie minuten later met de vormenstoof.

Een oorzaak hiervan kan zijn dat je kind te veel speelgoed heeft. Als je kind veel speelgoed heeft, kan hij daar vaak niet goed uit kiezen. Omdat er te veel afleiding is en hij zijn aandacht er niet bij kan houden, is hij het spelen na een kwartier alweer beu. Geef je kind een paar speeltjes en leg de rest uit zijn zicht. Grote kans dat hij zich met die paar items juist een hele middag vermaakt.

Doet je kind een spelletje dat veel concentratie vereist, zoals een puzzel of geheugenspelletje, moedig hem dan aan. Dan zal hij zijn aandacht er beter bij houden. Beloon hem als hij het goed doet en plan af en toe een pauze.

Spelen stimuleren

Het mag duidelijk zijn: spelen is belangrijk voor de ontwikkeling van je kind. Stimuleer hem daarom bij het spelen. Een aantal tips:

1. 01.

   Als jij je kind laat merken dat jij het leuk vindt als hij lekker aan het spelen is, zal hij het vaker doen. Moedig je kind daarom aan bij het spelen. Ook als het hem bijvoorbeeld niet goed lukt een puzzel op te lossen. Reageer daarna ook enthousiast, zodat hij merkt dat je trots op hem bent en de bezigheid zelf belangrijker is dan het eindresultaat.

2. 02.

   Verdeel het speelgoed van je kind over twee of drie bakken. Zet één bak klaar om mee te spelen en stop de andere bakken weg in een kast of op zolder. Zo kun je regelmatig de bakken omruilen voor wat 'nieuw' speelgoed. Op die manier raakt je kind niet uitgekeken op zijn speelgoed.

3. 03.

   Weet je niet goed welk speelgoed bij je kind past? Veel gemeenten hebben een speelotheek, waar je met je kind naartoe kunt om even te spelen. Zo kun je zien welk speelgoed hij leuk vindt. Vaak kun je hier ook speelgoed lenen. Gaat je kind naar een kinderdagverblijf of crèche, dan kun je daar ook aan de leidsters vragen welk speelgoed je kind interessant vindt.

Bron: Kinderopvang.nl