Jongens die Elsa willen zijn

Jongens in een Elsa-jurk? Logisch, vindt columnist Peter Nilsson. Tiara of spierballen, een held is een held. En als we erom lachen, zeggen we eigenlijk: vrouwen zijn minder dan mannen.

Er was een lading toverprinses-attributen verschenen op onze opvang. Twee meisjes dartelden meteen zielsgelukkig rond met feeënvleugels op hun rug en een tiara op hun hoofd, zwierend met hun toverstafjes. Tom, een stoere bink die bekend staat om zijn lompe sloopgedrag, wilde dat ook wel en kreeg door de meisjes een tiara en vleugels aangemeten. Zijn moeder stond er hoofdschuddend naast. Een van de meisjes zei: ‘Zij is een prinses en ik ben ook een prinses.’ De moeder vroeg hoopvol: ‘En is Tom dan de koning?’ ‘Neehee, Tom is ook een prinses.’ ‘O, hmm…’ Met een ongemakkelijke glimlach maakte ze een foto van haar zoon – trots met zijn vleugels en toverstaf – en zei: ‘Ik zal deze foto maar niet aan je vader laten zien.’

Geschreven door

Peter Nilsson

Iedereen wil Elsa zijn

Stel je voor, een jongen die meisjesdingen tof vindt. Wat een mietje! Sorry hoor, maar Tom had vleugels en een staf. Hij kon dus vliegen én toveren! Dat wil letterlijk iedereen. En als prinsessen dat blijkbaar kunnen, natuurlijk wil hij dan een prinses zijn. Zo willen ook veel jongens de afgelopen jaren met Halloween of op andere verkleedmomenten graag Elsa zijn. Ai, daar moet je je als vader dan toch wel zorgen om maken. Voor wie haar niet kent: Elsa is die prinses (en later koningin) uit Frozen, die zonder enige moeite gigantische ijskastelen kan bouwen met haar toverkracht. Ze is awesome. Ik zou me eerder zorgen maken als mijn kinderen haar niet zouden willen zijn.

Van Mrs. Peel tot Buffy

Ik zelf heb altijd vrouwelijke personages ‘gespeeld’. Ik was groot fan van The Avengers (de BBC- Avengers, welteverstaan) en speelde dan dat ik net zo slim en sluw was als Mrs. Peel. Mr. Steed vond ik ook heel tof, maar hij kon geen karate. Daarna kwam Lynda Carter als Wonder Woman, door wie ik bij het buitenspelen altijd met mijn armen wijd rondjes ging draaien, want dat was hoe ze in de superheld veranderde, en er volgden nog vele andere (Xena, Phoenix, Buffy). Het was niet exclusief, ik heb ook vaak genoeg met laken-als-cape als Batman door het huis geslopen of met een wc-rol in mijn hand, terwijl ik een bbbrrrzzztttt-geluid maakte, als Luke Skywalker. Maar ik heb heldinnen wel altijd minstens zo gaaf gevonden. Als een jongetje nu helemaal voor Elsa valt, begrijp ik dat dus volledig.

Hij ziet geen vrouw

Koop dan, als hij dat wil, in hemelsnaam een Elsa-jurk voor je zoon. Wat je dan ziet is totale gelijkheid. Het jongetje ziet namelijk niet een vrouw die iets tofs kan wat hij ook zou willen; hij ziet iemand die iets tofs kan wat hij ook zou willen. Dat is precies hoe het hoort te zijn. Op het moment dat we ons er tegenaan gaan bemoeien, werken we automatisch de tweedeling tussen mannen en vrouwen in de hand. Afkeuren, erom lachen, ongemakkelijk zuchten of zelfs vragen ‘weet je dat wel zeker?’; met alles zeg je dat het niet de bedoeling is en dat hij zich er eigenlijk een beetje voor zou moeten schamen. Dat kan leiden tot een negatieve houding tegenover die personages, waarbij hij ook gaat nadenken over waarom hij niet mag doen alsof hij net zo is. Aha: omdat het een vrouw is…

Waarom geen roze?

De keerzijde: wij kleden onze dochter niet extreem meisjesachtig. Ze heeft wel jurkjes, maar ook veel spijkerbroeken en truien (zonder strikjes en frutsels). Neutraal gekleed, heet dat. Daar kwamen we laatst in de speeltuin achter, toen ze voor een jongen werd aangezien omdat ze geen roze tutu aanhad. ‘O, sorry, maar ze is zo neutraal gekleed.’ Andersom is het dus ook een issue. Meisjes moeten (misschien wel meer dan jongens) uitgesproken meisjesachtig zijn in hun dagelijkse kleding, anders raken we in de war. Toch heb ik het idee dat een meisje dat zich verkleedt als cowboy of superman iets minder ongemakkelijk wordt bevonden. Weinig mensen zouden dan zeggen: ‘Doe maar niet, je zet jezelf voor schut’. Maar een jongetje dat een vrouw nadoet is voor veel mensen nog steeds een beetje pijnlijk of zelfs vernederend. Is er iets mis met hem? Een echte man zou dat nooit doen. Of: neem hem in bescherming, want op deze manier gaat hij zeker gepest worden, wij vinden het natuurlijk wel oké, maar anderen…

Hokjes bouwen

En zo missen we massaal het punt. We creëren een onderscheid waar we vervolgens met z’n allen niet meer omheen kunnen kijken, maar het is een onderscheid dat kinderen überhaupt niet zien, tot we ze erop wijzen. Maar jongens in jurkjes zijn toch gewoon raar? Neen. Hij trekt zich op aan een idool en dat is gezond. Als hij daarin vrijgelaten wordt en dus geen kwalitatief onderscheid gaat maken tussen mannelijke en vrouwelijke personages, des te beter. Wij moeten ons realiseren dat we met elke gniffel over een jongen met tiara en toverstaf ook meteen zijn mening over vrouwen vormen (‘zo wil je niet zijn’ oftewel ‘dat is minder goed dan hoe jij bent’). Stel je voor wat er zou gebeuren als we bij alle kleine Frozen-fans van nu niets zouden zeggen over wat ze willen spelen, hoe ze zich willen kleden en wie ze willen nadoen… Zouden we dan in één klap de ultieme, gelijkwaardige generatie hebben gecreëerd? Een simplistische, naïeve en utopische gedachte. Maar we kunnen het allicht proberen.