Help, ik ontplof! Als het je even te veel wordt

Getty Images

Leestijd 5 minuten

7 mei 2025, 14:00

Kinderen kunnen heel veel in ons losmaken. Positieve gevoelens maar ook negatieve. Niemand kan je zo uit de tent lokken als je eigen kinderen. Wat kun je doen als je eigen emoties hoog oplopen? Kinderpsycholoog Tischa Neve legt uit.

(Medisch) beoordeeld door:

Lees verder onder de advertentie

O, wat kun je je schuldig voelen als je onredelijk bent geweest tegen je kind. Als je er iets heel onaardigs uit hebt geflapt, fel hebt gereageerd, hem stevig hebt vastgegrepen of uit je dak bent gegaan van boosheid. Je kind houdt heus onvoorwaardelijk van je, hoe stom je ook doet. Maar met je uitbarstingen geef je hem niet het voorbeeld dat je zou willen geven.

Je leert hem er ook niet mee wat je hem zou willen leren. En als het regelmatig gebeurt, kan het je kind onzeker of zelfs angstig maken. Alle ouders weten hoe frustrerend opvoeden soms kan zijn, en we hebben allemaal weleens een mindere dag. Hoe kun je omgaan met die frustraties en hoe voorkom je dat de spanning te hoog oploopt?

Lees ook: Saskia is boos: 'Ik ontplof om kleine dingen, schreeuw en sla met deuren. Ook waar de kinderen bij zijn'

Lees verder onder de advertentie

Menselijke emoties

Hoe pedagogisch verantwoord je het allemaal ook wilt aanvliegen, je bent een mens, met alle menselijke emoties die er zijn. Het is een onmogelijke opgave om altijd de voorbeeldige ouder te zijn en dat hoeft gelukkig ook niet. Als je af en toe je stem verheft of heftig reageert, is dat helemaal niet erg. Maar het is wel iets om alert op te blijven. Gebeurt het vaak of zelfs stelselmatig, dan richt het namelijk wel schade aan bij een kind. Dit kun je doen als je merkt dat je de controle over je emoties verliest:

Stop met praten
Schreeuwen kun je voorkomen door jezelf aan te leren om te stoppen met praten zodra je merkt dat je je stem wilt verheffen. Voel je de spanning oplopen? Mond op slot en slik je boze woorden in. Neem de tijd om rustig te worden.
Adem in, adem uit… (en nog vijf keer, of tien keer)
Concentreer je op je ademhaling. Dat is een goede manier om grip te krijgen op je reactie. Ontspan je schouders, adem goed in en uit, probeer naar je buik te ademen en tel er in gedachten bij, als dat helpt. Bijvoorbeeld vier tellen in, zes tellen uit. Zo daalt je adrenalinepeil en keert de rust van binnen terug.
Sta stil bij wat je raakt
Als je heftig reageert op je kind, komt dat vaak omdat zijn gedrag iets raakt in jou. Misschien voel je je afgewezen door iets wat je kind doet, en vind je afwijzing pijnlijk. Of misschien kun je niet goed tegen de boosheid van je kind, of het geluid van geschreeuw of gehuil. Het is niet de schuld van je kind dat dit bij jou gebeurt.
Je kunt oefenen om je eerst te richten op de emotie die je kind bij jou oproept. Wat voel je eigenlijk? Wat zegt dat over jou? Word ook niet boos op jezelf, maar kijk gewoon wat er gebeurt, erken de emotie. Adem rustig door. Als jij hierdoor kalmeert, wordt je kind ook rustiger. Dan komt er ruimte om te bedenken wat het beste werkt op dit moment.
Neem het niet persoonlijk
Je kind bedoelt het niet gemeen. Zijn emoties moeten eruit, en hij heeft nog geen controle over de manier waarop. Voor een volwassene is dat soms al moeilijk, maar een kind moet het nog helemaal leren. En ook welk effect zijn gedrag op een ander heeft. Jij bent zijn veilige haven, bij jou kan hij zijn heftigste emoties uiten. Gelukkig maar, eigenlijk. Gillen uit onmacht, iets lelijks roepen uit frustratie: het is geen kwade opzet. Herhaal dat in je hoofd: 'Hij bedoelt het niet persoonlijk.'
Neem zelf een time-out
Ben je bang dat je gaat ontploffen, ga dan even weg uit de situatie. Zorg wel dat je kind veilig is en leg het uit: 'Ik word een beetje geïrriteerd en bozig. Ik ga even rustig worden voordat ik reageer, ik ben zo bij je terug.' Daarmee beschuldig je je kind niet. Je kind leert ervan dat alle gevoelens er mogen zijn, dat je kunt kiezen hoe je ze uit en dat je jezelf kunt kalmeren.
Observeer jezelf en je kind en doe wat werkt
Iedere ouder en ieder kind is anders. En de ene dag kun je meer hebben dan de andere. Je vermogen om met 'lastige' emoties, buien en situaties om te gaan, is je draagkracht. Observeer eens een periode wat jij nodig hebt om rustig te blijven, en hoe je je draagkracht vergroot. Meer tijd voor jezelf? Praten met andere ouders? Goed zorgen voor jezelf? Observeer ook wat je kind nodig heeft. Meer tijd met jou? Meer structuur in de dag? Duidelijkheid? Wat meer vrijheid? Ouderschap is ook: nieuwsgierig zijn en uitvinden wat werkt. Als dat je onzeker maakt, heel veel energie kost of als je geen idee hebt waarom je soms zo woedend wordt, is er hulp.

Hulp van een professional

Je kunt eens bij jezelf nagaan wat er met je gebeurt bij bepaald gedrag van je kind en waar dat door komt. Wat jaagt jou precies op de kast? Waarom is dat zo, wat speelt er mee? Stress op je werk? Spanningen tussen jou en je partner? Het kan ook zijn dat de manier waarop jouw ouders met jou omgingen een gevoelige plek is geworden, waar jouw kind je onbedoeld makkelijker raakt.

Lees verder onder de advertentie

Misschien word jij gespannen als je kind boos is, omdat je zelf niet boos mocht zijn van je ouders. Gesprekken met een (opvoed)coach of andere professional kunnen hier veel inzicht in geven en helpen patronen te voorkomen of doorbreken. Het overwegen waard als je graag uit de help-ik-ontplof-zone wilt blijven.