Voorstanders van de time-out
Voorstanders zijn van mening dat de methode goed is om je kind op een 'gecontroleerde' manier te laten afkoelen: zodra je ziet dat hij te ver gaat of te overstuur raakt, kun je meteen ingrijpen. Ouders met meerdere kinderen grijpen vaker naar een time-out, omdat je het kind dat zich misdraagt zo apart kunt zetten, terwijl het andere kind gewoon kan doorgaan met waar hij mee bezig is. Daarnaast vinden veel mensen het fijn dat er na een time-out meteen gelegenheid is om met je kind te praten: wat gebeurde er? Waarom gedroeg je je zo? En je kunt bespreken wat je kind in de toekomst anders kan doen.
Tip: Wil je je meer verdiepen in opvoeding en het ouderschap? Lees dan: Het boek waarvan je wilde dat je ouders het hadden gelezen.
Geef jij je kind ook wel eens een time-out? Dit is goed om te weten:
Maak je verwachtingen kenbaar aan je kind. Door af en toe met je kind te praten over wat 'goed' en 'fout' is en wat lief en stout gedrag is, weet hij wat je van hem verwacht en wanneer hij iets fout doet. Ga je naar een kinderverjaardag? Bespreek van tevoren met je kind wat belangrijk is bij het spelen met andere kinderen en zeg bijvoorbeeld dat je niet wilt dat hij zelf chips van tafel pakt. Zo weet je kind wat hij wel en niet mag en dus ook wanneer en waarom hij een time-out dreigt te krijgen.
Gebruik de time-out niet te vaak. Als je je kind te vaak op de gang zet, verliest de methode zijn effect. Een time-out hoort een uitzondering te zijn.
Laat de time-out niet te lang duren. Een handige reminder: de meeste mensen houden één minuut aan per het aantal jaren dat het kind oud is. Een kind van twee jaar krijgt dus een time-out van twee minuten, een vijfjarig kind vijf minuten. Als een time-out te lang duurt, kan een kind vergeten wat überhaupt de aanleiding was en kun je er achteraf dus ook niet goed over praten. Nog een tip: onthoud dat het doel vooral is om je kind uit een bepaalde situatie te halen en tot rust te brengen. Het is niet de bedoeling dat je kind bang wordt, omdat hij bijvoorbeeld in een 'enge' ruimte moet staan. Denk dus na over de juiste plek. Dat kan op de gang zijn, maar laat dan bijvoorbeeld wel de deur open.
Praat na de time-out met je kind. Maak duidelijk dat je onvoorwaardelijk van je kind houdt, maar dat bepaald gedrag onacceptabel is. Praat samen kort over wat er is gebeurd en bespreek wat je kind in dezelfde situatie in de toekomst anders zou kunnen doen. Houd het gesprek kort, positief en to the point.
Doe wat je zegt. Dreig niet met een time-out als je die vervolgens niet geeft of niet kunt geven. Geef ook geen loze waarschuwingen als: 'Nog één keer en je krijgt een time-out', terwijl je dat niet doet. Als je het zegt, moet je het doen. Oók als je op een feestje bent en iedereen dus meekijkt. Andere ouders zullen het begrijpen.
Ga weg als het moet, en wel direct. Als je je kind ergens anders dan thuis een time-out geeft en hij driftig wordt, of gaat slaan of bijten, vertrek dan. Meteen. Vind je naar huis gaan te rigoureus, dan kun je je kind ook mee naar buiten nemen. Zo maak je hem duidelijk dat je het meent als je zegt dat het genoeg is en dat hij een time-out krijgt. Want een time-out betekent: afkoelen. Op een andere plek.
Lees ook: Zo voorkom je een heftige driftbui bij je kind
Tegenstanders
Tegenstanders vinden dat de time-out door veel ouders te vaak wordt gebruikt, niet op de juiste manier wordt ingezet en dat kinderen vaak niet eens weten waarom ze apart worden gezet. Als een kind niet snapt waarom hij een time-out krijgt, zorgt dat voor frustratie aan beide kanten en kan de spanning tussen ouder en kind alleen maar nog meer toenemen, vinden zij.
Dit zijn redenen om geen time-out te geven:
Je kind is nog te jong. Het is moeilijk om in te schatten wanneer een kind snapt wat een time-out inhoudt. Als hij niet snapt waarom hij apart wordt gezet óf waarom dat erg zou moeten zijn, heeft een time-out geen zin.
Je kind verzet zich tegen een time-out. Geef je je kind een time-out, maar blijft hij zich verzetten door niet op de nadenkstoel te blijven zitten of weg te lopen? Dan werkt deze methode misschien gewoon niet voor jou en je kind. Sommige ouders verlengen de time-out als een kind zich verzet. Dat kan uiteindelijk betekenen dat je minutenlang strijd hebt en staat te kijken of je kind wel op zijn stoel blijft zitten. Dat zorgt waarschijnlijk alleen maar voor meer boosheid en frustratie aan beide kanten.
Straffen werkt überhaupt niet bij jonge kinderen. Veel tegenstanders van een time-out menen dat dit een straf is en dat straffen bij jonge kinderen niet werkt. Als je je kind straf geeft als hij zich vervelend gedraagt, ga je voorbij aan de oorzaak van zijn gedrag. Misschien doet je kind vervelend om je aandacht te trekken, of gewoon omdat hij moe is of honger heeft. De oplossing? Een positieve terugkoppeling geven op zijn gedrag. En zelf het goede voorbeeld geven.
Is een time-out een straf?
Met een time-out geef je je kind de kans om na te denken over zijn gedrag. Hierna kun je er met je kind over praten: wat gebeurde er zojuist? Waarom gedroeg je je zo? Ook kun je samen bespreken wat je kind in de toekomst anders kan doen.
Toch is een time-out, huisarrest of het wegnemen van bepaalde dingen (geen koekjes, niet meer tv kijken) een vorm van straffen waarbij het de vraag is of de boodschap ook echt overkomt. Want wat doet je peuter, kleuter of puber als hij in de gang moet nadenken over zijn gedrag? Juist: zijn tijd uitzitten.
Ook kan het zijn dat de straf je kind bang maakt, iets wat lastig is om aan de buitenkant te zien. Voor een peuter kan de gang heel griezelig zijn, zeker als je de deur naar de kamer hebt dichtgedaan. Dit kan je kind bang en onzeker maken (lees meer over kinderangsten). Dit zorgt er misschien voor dat deze straf op korte termijn werkt, maar het kan ertoe leiden dat het zelfvertrouwen van je kind afneemt. 9 tips om het zelfvertrouwen van je kind te boosten.
Uit onderzoek blijkt dat straf geven, zorgt dat kinderen sneller gaan liegen over wat er is gebeurd, of dat ze zich uit woede nog meer gaan misdragen. Straf kan een kind boos en defensief maken die gevoelens maken adrenaline, vecht-, vlucht- of bevrieshormonen aan waardoor je kind niet meer helder kan nadenken. Hoe ga je om met liegen?
Straffen en belonen: wat werkt nou echt en wat moet je vooral niet doen? 10 tips van experts.
Neem zelf een time-out
Als je bedenkt dat een kind zijn gedrag niet zomaar vertoond, dan is straffen omdat hij zich op een bepaalde manier gedraagt niet de juiste oplossing. Als dat wel zo zou zijn, dan zou zo'n straf na een paar keer wel werken. Om echt te zorgen dat je kind niet meer zo reageert, kun je samen met je kind proberen erachter te komen welke wens, behoefte of reden zijn handelen veroorzaakt.
Maar hoe zorg je er op het moment dat je boos bent op zijn handelen voor dat je je geduld niet verliest? In plaats van je kind een time-out te geven, kun je ervoor kiezen om zelf een time-out te nemen. Vertel, als je een time-out neemt, tegen je kind dat je even tot rust gaat komen op een andere plek en dat je daarna weer terugkomt om erover te praten.
Lees ook: geduld verliezen bij je peuter: zó voorkom je het
Anders dan een kind kun jij – door even afstand te nemen van de situatie – afkoelen en wat er zojuist gebeurde door zijn ogen bekijken. Misschien snap je zijn reactie ineens beter en kun je hem dat naderhand vertellen. Daarbij kun je nog steeds jouw grens en regels blijven stellen, maar doordat je je kind laat weten dat je hem begrijpt, kan het zijn dat er daardoor al wat emotie bij hem wordt weggenomen. Zo niet: het feit dat je kind zijn emotie uit is prima. Hij hoeft jouw regels niet leuk te vinden, hij hoeft ze alleen maar te volgen. 10 redenen waarom driftbuien goed zijn (voor jou en je kind)
Een time-in
Dit is als je sámen met je kind een pauze neemt. Het kan effectief zijn als je kind hulp nodig heeft bij het kalmeren of het oplossen van een probleem. Gedraagt je kind zich bijvoorbeeld vervelend in de supermarkt, dan kan je hem een paar minuten apart nemen en er samen over praten. Zo'n 'take-in' is een positieve boodschap: jullie zijn namelijk een team, in plaats van vijanden.
Corrigeer, maar blijf praten
Als je grenzen aan je kind stelt, heb je daar je redenen voor. Door je kind dit uit te leggen, kan hij dit beter begrijpen. Ook is het belangrijk om op een rustige manier duidelijk te maken wat jij van je kind wilt. Geef dus nadat je zelf een time-out hebt genomen aan welk gedrag moet stoppen, en wat voor gedrag je wel wilt zien. Leg daarbij uit waarom het ene gedrag niet handig is en het gedrag dat je wilt zien, wel.
Lukt het je kind nog niet om zijn houding aan te passen? Stel dan een haalbare suggestie voor. Roep dus niet dat 'jullie dan niet op vakantie zullen gaan' (want dat gaan jullie toch wel), maar zeg bijvoorbeeld dat er dan 's middags niet met een vriendje gespeeld mag worden, en voer dit door.
Soms kan het helpen om een middenweg te vinden. Komt je kind bijvoorbeeld 's avonds steeds uit bed? Benoem dan eerst de situatie: 'Hé, je bent uit bed', vraag wat er aan de hand is en veer wat mee. Zeg bijvoorbeeld: 'Wat goed dat je komt vertellen dat je niet weet waar je zwemkleding is'. Maak vervolgens een duidelijke afspraak: 'Daar kijken we morgen samen naar' en stel dan je grens: 'Nu mag je niet meer uit bed komen, want het is bedtijd'.
Sommige regels (zoals je riem om in de auto) gelden voor iedereen en zo is dat ook binnen een gezin. Voor kinderen is het fijn te weten welke grenzen 100 procent vaststaan en onbespreekbaar zijn, omdat zulke vaste gedragsregels een kind veiligheid bieden. Probeer voor jezelf te bedenken welke regels jij belangrijk vindt en waarom. Zo kun je jouw grenzen ook beter duidelijk maken naar je kind.
Ook kun je wat haalbare consequenties voor jezelf bedenken (zoals je kamer opruimen, of een andere taak uitvoeren), waardoor je niet overvallen wordt in het moment en iets roept wat niet haalbaar is. Maar het allerbelangrijkste: blijf vertrouwen op je onderbuikgevoel. Jij kent je kind tenslotte het beste.
Meer alternatieven voor time-out voor je kind
Een troostplek
Het lukt niet altijd om een 'time-in' te doen (zie hierboven) of zelf een time-out te nemen. Wat dan kan helpen is een 'troostplek' creëren voor je kind. Een veilige, rustige plek waar hij zelf even kan kalmeren. Het doel van zo'n troostplek is tot jezelf komen, zonder dat je je weggestuurd, afgewezen of alleen voelt. Het moet dus niet als een straf aanvoelen. Daarom is het belangrijk dat er op die plek troostende dingen zijn, zoals zachte kussens, een dekentje, knuffels, favoriete boeken of iets anders wat je kind als rustgevend ervaart. Meer weten? Zo ga je om met een verdrietig kind.Bedenk positieve alternatieven
Stel je kind tekent op je mooie houten tafel. Probeer dan niet uit je vel te springen en te straffen. Biedt hem daarentegen een positief alternatief aan. Zeg zoiets als: 'Wat kun je mooi tekenen! Maar volgens mij weet jij best wel dat het niet goed is om op de tafel te krassen, dus waarom pak je geen blaadje en teken je netjes op het papier?'Leren van gemaakte fouten
Het kan heel leerzaam zijn voor je kind om niet gewenst gedrag over te mogen doen. Ga jezelf maar na, het krijgen van een tweede kans is fijn. Bijvoorbeeld: eet je kind met zijn handen zijn avondeten op? Geef hem dan een kans om zichzelf te corrigeren in plaats van boos te worden. Vraag hem om het opnieuw te doen en nu mét een vork. Ook als hij ongeduldig, brutaal of hyperactief is kan 'het opnieuw doen' hem helpen bij het oefenen van zelfdiscipline. Lees ook: Het belang van zelf het goede voorbeeld geven.Positieve time-out plek
Ook kan je samen met je kind een positieve time-out plek maken; dat is een fijne plek waar je kind naar toe kan gaan als hij overstuur is, die hem helpt om weer rustig te worden. Daarbij kan je samen bedenken wat er op die plek nodig is, bv een knuffel, een boekje of iets anders dat je kind kan helpen.
Bedenk samen met je kind een leuke naam voor deze plek en ga eens oefenen hoe het gebruikt kan worden. Het is wel belangrijk dat je je kind niet naar de positieve time-out plek stuurt, want dan wordt het meteen weer een straffende plek. Geef je kind een keuze: "ik zie dat je boos bent, helpt het je om even naar je positieve time-out plek te gaan of heb je een knuffel nodig?" Op deze manier help je je kind om te leren omgaan met zijn eigen emoties (emotieregulatie).
Reageren op de emoties van je kind
Zo leren kinderen emoties reguleren. Hoe jij reageert op de emoties van je kind bepaalt het verloop van de situatie. Hoe kalmer je blijft, hoe eerder je kind tot bedaren komt. Je kind kan dan ook weer naar je luisteren, zodat je hem bijvoorbeeld kunt helpen begrijpen wat er gebeurde.
Dit kun je doen om je kind te helpen zijn emoties te reguleren:
Accepteer gevoelens ontploft kind
Daar begint het mee: accepteer de gevoelens van je kind. Ouders hebben vaak (ongemerkt) de neiging om het tegenovergestelde te doen. Een voorbeeld: als je kind zegt dat hij honger heeft, antwoord je: 'Honger? Nee joh, we hebben net gegeten!' of 'Je bent moe? Dat kan niet, je hebt net geslapen,' of: 'Vond je het niet leuk bij oma? Maar het was juist hartstikke gezellig!'
Onbedoeld of juist met de beste bedoelingen ontken of negeer je hiermee het gevoel dat je kind heeft. Dat kan hem verwarren en boos maken. Ook leert een kind hierdoor dat zijn eigen gevoel niet klopt en dat hij er niet op kan vertrouwen. Neem je kind en zijn emoties dus serieus. Erken wat hij voelt en laat hem merken dat dat mag.
Lees meer: Waarom zijn sociale vaardigheden bij kinderen zo belangrijk?Verwoord emoties
Kinderen voelen van alles waar ze nog geen woorden voor weten. Ook dat kan verwarrend en overweldigend zijn. Je helpt je kind door zijn gevoelens te benoemen. Als je zelf nog niet (goed) kunt praten, helpt het als een ander woorden geeft aan jouw wensen en gevoelens. Je kind voelt zich begrepen en alleen dat kan er al voor zorgen dat hij kalmeert. Ook wat oudere kinderen weten zelf nog niet altijd welke reden er achter hun boosheid of verdriet zit. Dat kan van alles zijn: moeheid, frustratie, jaloezie. Zo kun je dit duidelijk maken voor je kind:
- 'Je bent boos, Thije pakte het autootje van je af en dat vind je niet leuk….'
- 'Ben je zo moe lieverd, je moet er steeds van huilen. Volgens mij is het ook tijd voor wat eten. Je bent moe én je hebt honger.'
- 'Hmm, je vindt het niet eerlijk dat jij naar bed moet en je grote zus nog niet, dat snap ik.'
Verwoord ook emoties die je om je heen ziet: van andere kinderen, in boekjes, op tv. Zo leren kinderen emoties herkennen en dat is een belangrijke eerste stap van het leren omgaan met je emoties.Kijk naar de reden
Een kind gedraagt zich nooit zomaar op een bepaalde manier, daar zit altijd iets achter. Zo ook bij heftige emoties. Als je probeert daar naar te kijken, snap je je kind beter én kun je hem helpen ermee om te gaan. Is hij soms overprikkeld? Te moe? Heeft hij honger? Is het een roep om aandacht en contact? Is hij gefrustreerd? Bij een wat ouder kind kun je samen met hem kijken welke reden, behoefte of wens erachter zit. Vraag dan door: 'Je vond het niet leuk bij oma. Vertel eens, wat gebeurde er.'Op tijd ontladen
Net als bij volwassenen ontstaan emotionele uitbarstingen van een kind vaak niet uit het niets, maar bouwt de spanning zich op. Onderdruk je emoties, dan word je een soort hogedrukpan. En we weten allemaal hoe dat voelt en waar het toe kan leiden: ontploffingsgevaar. Door de hele dag door ruimte te geven aan de emoties die boven komen bij je kind, ze te erkennen en benoemen, kun je uitspattingen verminderen.Verbinding en contact
Negatief gedrag betekent vaak dat je kind je nodig heeft. Het is een roep om contact, aandacht en hulp. Of je kind loopt ergens in vast en weet geen andere uitweg meer dan het gedrag dat hij laat zien. Als je het zo bekijkt, is het juist positief. Je kind wil contact met jou, je bent ontzettend belangrijk voor hem. Door te zorgen voor genoeg contactmomenten en volledige aandacht voor je kind, kun je veel pittige emoties voorkomen.
