Mijn kind heeft schurft, wat nu?

Wat is schurft?

Schurft is een huidziekte, die wordt veroorzaakt door schurftmijten. Dit zijn kleine spinnetjes, van ongeveer een halve millimeter groot. Met het blote oog kun je ze (bijna) niet zien. Ze veroorzaken bultjes en blaasjes en een kind met schurft heeft last van hevige jeuk, vooral 's nachts. De medische term voor schurft is scabiës.

Schurft is niet gevaarlijk, maar wel ontzettend vervelend. Helaas gaat de huidziekte niet vanzelf over, maar moet dit worden behandeld met medicijnen.

Lees ook: Alle kinderziektes op een rij, hoe herken je ze?

Waarom heeft een kind met schurft jeuk?

Als je kind schurft heeft, moet je hier vast even van huiveren. De schurftmijt dringt de huid van je kind door en graaft daarin gangetjes. Hierin legt de mijt eitjes en poep. De eitjes en de poep veroorzaken een allergische reactie op de huid van je kind waardoor je kind jeuk, schilfers en bultjes krijgt.

Is schurft besmettelijk?

Schurft is besmettelijk en wordt overgedragen via huidcontact met iemand die de schurftmijt bij zich draagt. Het gaat met name om frequent en/of langdurig huidcontact (ongeveer 15 minuten), en niet om een enkele, korte aanraking.

Schurftmijten kunnen ook worden overgedragen door contact met textiel waar de schurftmijt op zit, zoals beddengoed, handdoeken of kleding. Je kind kan dus bijvoorbeeld schurft krijgen als hij samen met een kind dat schurft heeft in bed ligt.

De incubatietijd van schurft – de tijd tussen besmet raken en het ontstaan van klachten – is 2 tot 6 weken. Vanaf ongeveer 1 tot 2 weken nadat een kind is besmet, kan hij de schurft overdragen op anderen. Hij kan anderen dus al besmetten voordat hij zelf jeuk of andere verschijnselen heeft.

Lees ook: Waterpokken: alles wat je moet weten

Hoe komt een kind aan schurft?

Iedereen kan schurft krijgen en dat heeft niets te maken met een slechte hygiëne. Een kind kan bijvoorbeeld schurft krijgen door een handdoek of (verkleed)kleren te delen met iemand die schurft heeft. Ook via een knuffelbeest, in bed of via sloffen kan de mijt overlopen.

Als jij zelf schurft hebt, kun je het aan je kind overdragen tijdens het knuffelen of tegen elkaar aan op de bank zitten. Maar jij kunt het ook van je kind krijgen, bijvoorbeeld als je hem wast of helpt met aankleden. Doordat schurft al besmettelijk is voordat iemand klachten heeft, kan het zich binnen een gezin ongemerkt verspreiden.

Hoe herken je schurft bij je kind?

Schurft jeukt, maar is verder best lastig te herkennen bij een kind. Schurft bultjes en de wondjes die ontstaan door het krabben, lijken namelijk op eczeem.

Bij kinderen onder de 2 jaar zijn er vaak geen gangetjes op de huid te zien, zoals bij volwassenen. Wel valt op dat deze jonge kinderen met schurft vaker puistjes en blaasjes op hun voetzolen en handpalmen hebben. Ook zit de schurft bij een jong kind vaker in de nek en op het hoofd, wat bij volwassen meestal niet zo is.

Symptomen van schurft bij kinderen

Denk je dat je kind schurft zou kunnen hebben? Dit zijn symptomen waar je op kunt letten:

• Steeds erger wordende jeuk. De jeuk kan overal op het lichaam ontstaan. Je kind heeft er vooral 's nachts last van en als het warm is.

• Soms zijn rode streepjes zichtbaar op de huid. Dat zijn de gangetjes die de schurftmijt graaft. Bij kinderen onder de 2 jaar komen deze gangetjes minder vaak voor dan bij volwassenen.

• Bij kleine kinderen kun je schurft herkennen als blaasjes, rode bultjes en schilfers. Vaak op de handpalmen en voetzolen. Bij oudere kinderen en volwassenen zitten de plekjes met name tussen de vingers en tenen, op de polsen, ellebogen en geslachtsdelen.

• Kinderen tot 4 jaar kunnen last krijgen van jeuk en bultjes op hun hoofd en in hun nek.

Zie ook: Hoe kun je eczeem bij kinderen behandelen?

Hoe ziet de behandeling van schurft bij kinderen eruit?

Om zeker te weten dat je kind schurft heeft, moet je met hem naar de huisarts. Die kan de diagnose stellen. Blijkt je kind inderdaad schurft te hebben, dan moet het hele gezin worden behandeld. De behandeling bestaat uit zalf (permetrine) of tabletten (ivermectine).

Als je kind een crème tegen schurft krijgt, moet je hem hier van top tot teen mee insmeren. Ook onder de voeten, tussen de tenen, onder de nagels en tussen de billen. Bij kinderen onder de 12 jaar moet je ook het gezicht (maar niet de ogen en mond), hoofdhuid (tussen de haren) en de oren insmeren. Kies je voor pillen, dan hangt de dosis af van het gewicht van je kind.

Beddengoed wassen en andere maatregelen bij schurft

De behandeling werkt alleen als je ervoor zorgt dat jullie niet opnieuw besmet raken via huidcontact, kleding, handdoeken, beddengoed en ander textiel. Dit kost wat voorbereiding, want schurftmijten kunnen drie dagen blijven leven op textiel.

Neem de volgende maatregelen om de schurftmijten te doden:

1. 01.

   Behandel alle gezinsleden tegelijk. Iedereen wordt dus op hetzelfde moment ingesmeerd met crème tegen schurft, of neemt op hetzelfde moment de tabletten.

2. 02.

   Vóórdat je met de behandeling begint, was je alle kleding, handdoeken en beddengoed die jullie de afgelopen drie dagen (72 uur) hebben gebruikt op zestig graden minimaal 10 minuten. Vergeet ook mutsen, sjaals, wanten en zwemkleding niet. Leg de schone kleding apart.

3. 03.

   Doe spullen die niet gewassen kunnen worden gedurende 72 uur in een plastic zak op kamertemperatuur en sluit die heel goed af. Denk aan leren jassen, schoenen, sloffen, petten en knuffelbeesten. Zet de zak(ken) drie dagen weg op kamertemperatuur, dus niet buiten. Zo gaan de mijten dood.

4. 04.

   De schone, schurftvrije kleding, handdoeken en beddengoed kunnen jullie gebruiken na de behandeling met crème of tabletten. Let erop dat iedereen alleen zijn/haar eigen spullen gebruikt.

5. 05.

   Stofzuig alles wat niet in een zak of wasmachine kan goed, zoals de bank, stoelen, matrassen, kussens, vloerkleden en slaapplekken van huisdieren. Draai matrassen om. Stofzuig ook de autostoelen.

6. 06.

   Schurftmijten kunnen ook drie dagen overleven op de vacht van huisdieren. Laat huisdieren daarom niet op de bank, in bed of op schoot zitten tot drie dagen na de behandeling. Aaien mag alleen kort.

7. 07.

   Het is niet nodig om te douchen voor het insmeren. Willen jullie toch eerst douchen, wacht daarna dan een uur met het aanbrengen van de crème tegen schurft. De huid moet goed droog zijn.

8. 08.

   Trek na het insmeren schone kleren aan en doe schoon beddengoed op de bedden. Zorg dat iedereen zijn/haar eigen schone handdoeken gebruikt.

9. 09.

   Na minimaal 12 uur was je de crème af in de douche en droog je iedereen met zijn eigen schone handdoek af. Ook krijgt iedereen schone kleren aan en verschoon je opnieuw de bedden. Doe gebruikte spullen gelijk weer in de was of in een plastic zak. Draag hierbij plastic handschoenen, zodat eventuele mijten niet op je handen komen.

10. 010.

    Zorg dat jullie geen huidcontact maken zolang de crème moet inwerken.

Lees meer over de behandeling van schurft op de website van GGD Twente. Als je de behandeling goed volgt, verdwijnen de mijten. Het kan wel nog twee tot zes weken duren voordat de gangen en wondjes weg zijn. De jeuk kan ook nog even aanhouden.

Je kind met schurft verzorgen

Het is erg lastig om huidcontact te vermijden als je een baby hebt of als je kind nog in de luiers zit. Toch zijn er wel dingen die je kunt doen. Draag tijdens het verschonen en verzorgen van je kind plastic handschoenen (te koop bij de drogist), die je daarna direct weggooit. Smeer na het verschonen van een luier opnieuw crème tegen schurft op de billen en tussen de benen van je kind. Om te voorkomen dat de crème in zijn mond komt, kun je sokjes over zijn handen doen. Smeer na het handen wassen ook je eigen handen opnieuw in met de crème.

Als de behandeling net is begonnen, neemt de jeuk toe doordat de mijten uiteen vallen. Tijdens de behandeling van schurft kun je de klachten bij je kind verlichten door een vette crème te smeren (crème met een gedeelte vaseline).

Lees ook: Babyhuid verzorgen: advies en tips

Kan schurft vanzelf overgaan?

Schurft gaat niet vanzelf over. Heeft je kind eenmaal schurft gehad, dan is hij ook niet immuun. Hij kan het nog een keer krijgen. Bij iemand die al een keer schurft heeft gehad, is de incubatietijd wel korter. De jeuk kan dan binnen een week al beginnen.

Soms is de schurft na twee keer behandelen niet helemaal weg. Ga opnieuw naar de huisarts als de jeuk vier weken na de behandeling nog niet over is. Of als de jeuk na twee weken weer erger wordt.

Kun je voorkomen dat je kind schurft krijgt?

Schurft is niet helemaal te voorkomen. Wel kun je contact vermijden als je weet dat iemand in de omgeving van je kind schurft heeft. Zorg ook dat je kind geen ongewassen kleding van andere kinderen draagt. Denk hierbij ook aan tweedehands of gehuurde kleding, verkleedspullen, beddengoed en knuffelbeesten. Je kunt dit voor alle zekerheid eerst drie dagen in een plastic zak doen, het vervolgens heet wassen en dan pas gebruiken. Maar onthoud ook dat schurft bij een kind weinig voorkomt.

Zie ook: Zo leer je je kind om goed handen te wassen

Kan een kind met schurft naar de opvang of school?

Je kind mag naar de kinderopvang of naar school als hij schurft heeft, maar het beste is om hem thuis te houden en zo snel mogelijk te behandelen. Twaalf uur na het aanbrengen van de crème is je kind niet meer besmettelijk. Laat altijd aan school of de opvang weten dat je kind schurft heeft. Het zou kunnen dat hij de ziekte hier heeft opgelopen en misschien heeft hij andere kinderen of medewerkers besmet.

De leiding kan in overleg met de GGD andere ouders informeren, zodat die kunnen letten op de klachten van schurft bij hun kind. Soms zijn er extra maatregelen nodig op school of op de kinderopvang.

Zie ook: Wanneer mag een ziek kind niet naar de kinderopvang?

Hoe vaak komt schurft voor?

Af en toe verschijnen er berichten in de media over de toename van schurft. Jarenlang kwamen er ongeveer 10-20 per 100.000 mensen met schurft bij de huisarts. In 2023 waren dat in sommige maanden 150 per 100.000 mensen. Het merendeel daarvan zijn jongeren tussen de 15 en 24 jaar, zoals studenten die samen in een huis wonen. Maar er zijn soms ook uitbraken in zorgcentra.

Bij jonge kinderen komt schurft erg weinig voor, maar ook een jong kind kan schurft krijgen. In de zomer van 2022 kregen meerdere baby's en kinderen schurft terwijl ze in het ziekenhuis lagen.

De kans op schurft is in de winter groter dan in de zomer, omdat we dan over het algemeen meer huidcontact hebben. Je ligt bijvoorbeeld eerder samen met je kind onder een dekentje. Zo krijgt de mijt kans om over te lopen.

Lees meer: Vlekjesziekten: kinderziektes met (rode) vlekjes

De impact van schurft

Hoewel de ziekte op zich dus niet gevaarlijk is, kan het best ingrijpend zijn als je kind schurft heeft. Door de hevige, vaak nachtelijke jeuk lukt slapen minder goed. De behandeling is intensief, ook omdat je op veel dingen moet letten om te voorkomen dat de schurft zich opnieuw verspreidt. Met jonge kinderen, die deze maatregelen nog niet begrijpen of gauw weer vergeten, kan dit stress opleveren.

Probeer de regels keer op keer geduldig uit te leggen en het ondanks het gedoe gezellig te maken in huis. Deel stickers uit en laat je kind een keer wat langer tv kijken. En schaam je vooral niet. Schurft overkomt de leukste (schoonste) gezinnen.

Bronnen: RIVM, Thuisarts, GGD Utrecht, Nivel.nl