Wat is het Prikkelbare Darm Syndroom?
Kinderen met het Prikkelbare Darm Syndroom (PDS), ook wel irritable bowel syndrome (IBS) of spastisch colon genoemd, hebben vaak last van buikpijn, in combinatie met een afwijkend ontlastingspatroon. Ze hebben diarree, obstipatie (verstopping) en een opgeblazen gevoel. Dat komt omdat hun darmen heel gevoelig zijn voor invloeden van buitenaf. Eten ze niet goed, hebben ze last van stress of angst of slapen ze te weinig, dan merken ze dat meteen aan hun buik: die gaat pijn doen en hun ontlastingspatroon verandert.
Je zou kunnen zeggen dat bij een kind met het Prikkelbare Darm Syndroom de darmen een zwakke plek zijn. Zodra iets in zijn leven spanning oplevert – negatief óf positief – merkt het kind dit aan zijn buik. Zijn darmen zijn als het ware overprikkeld. PDS komt ook veel voor bij volwassenen.
Hoe weet je of je kind Prikkelbare Darm Syndroom heeft?
Maar hoe weet je nu of je kind het Prikkelbare Darm Syndroom heeft, of toch iets anders? Van de honderd kinderen met buikpijn, hebben zo'n tien tot twintig kinderen een darmziekte. De rest heeft PDS of functionele buikpijn. PDS is geen ziekte, maar wel een kwaal die je serieus moet nemen. Je kind kan hier veel last van hebben en het kan dan ook een grote impact hebben op zijn leven. Zo hebben sommige kinderen met PDS zo'n last van buikpijn dat ze daardoor langdurig school missen, kunnen ze minder met vriendjes spelen en zich hierdoor somber voelen.
Vermoed je dat je kind het Prikkelbare Darm Syndroom heeft, dan is het belangrijk dat je de huisarts of kinderarts kunt vertellen waar je kind precies last van heeft. Dit is nodig om de juiste diagnose te kunnen stellen.
Buikpijn is schemergebied
Het lastige met buikpijn is dat kinderen er vaak last van hebben en dat het van alles kan betekenen. Bovendien kunnen jonge kinderen nog niet goed zeggen waar ze pijn hebben en zeggen dan vaak dat ze buikpijn hebben. Volg je onderbuikgevoel. Jij kent je kind als geen ander.
Symptomen PDS
Niet elk kind met het Prikkelbare Darm Syndroom heeft dezelfde symptomen. Wel zijn er een aantal klachten die kunnen wijzen op PDS:
-
Minstens twee maanden lang, minstens één keer per week een zeurende, stekende of krampende pijn in de buik, waar geen logische verklaring voor te vinden is.
-
Meer buikpijn direct na het eten en/of bij het wakker worden.
-
Verstopping of juist diarree, slijm bij de ontlasting of vaker moeten dan normaal: het kan allemaal wijzen op PDS.
-
Overgevoeligheid voor bepaalde voeding.
-
Minder buikpijn nadat hij heeft gepoept.
Vermoed je dat je kind het Prikkelbare Darm Syndroom of een darmziekte heeft, houd dan een 'pijndagboek' bij, zodat je de arts precies kunt vertellen hoe vaak en hoelang je kind klachten heeft en waar hij precies last van heeft. Schrijf op wanneer de pijn begint, of er iets bijzonders aan vooraf is gegaan (spanning, stress, een verrassing of ander eten dan normaal), hoelang de pijn aanhoudt en welke plek(ken) je kind daarbij aanwijst op zijn buik.
Stoelgang kind: wat is normaal?
Het is misschien geen populair onderwerp, maar het kan je flink bezighouden als het met poepen niet lekker gaat. Hier de meest gestelde vragen over goede hygiëne, verstopping en diarree.
Diagnose Prikkelbare Darm Syndroom
Het vervelende is: er bestaan geen onderzoeken om de diagnose PDS echt te kunnen aantonen. Artsen doen dit op basis van de klachten die je kind heeft en door andere aandoeningen uit te sluiten. Daarom worden er vaak aanvullende onderzoeken bij je kind gedaan. Is er niets afwijkends te vinden in de ontlasting en het bloed en passen de klachten van je kind bij Prikkelbare Darm Syndroom, dan wordt die diagnose gesteld.
Feit
Ongeveer een miljoen Nederlanders heeft last van het Prikkelbare Darm Syndroom, een kwart daarvan ziet hiervoor een arts.
Oorzaak prikkelbare darm
Over hoe PDS ontstaat, bestaan verschillende theorieën. Mogelijk heeft het te maken met een verstoring van de darmbeweging: bij PDS maakt je dikke darm knijpbewegingen, in plaats van voortduwende bewegingen. Die knijpbewegingen zouden de krampen verklaren die veel kinderen voelen. Bovendien wordt de ontlasting zo niet goed verder geduwd, waardoor je kind last krijgt van obstipatie.
Ook is een kind met Prikkelbare Darm Syndroom mogelijk gevoeliger voor buikpijn. En dat is in dit geval letterlijk: ze merken pijn in hun buik sneller op dan anderen. Doordat ze zich snel bewust zijn van pijntjes, gaan ze hierop focussen en wordt de pijn voor hun gevoel erger. Maar deze theorie verklaart niet waarom kinderen dan ook last krijgen van obstipatie of diarree.
Virussen en bacteriën worden ook gezien als mogelijke boosdoener bij het Prikkelbare Darm Syndroom. Zo kan een virale of bacteriële ontsteking van de maag en darmen (buikgriep) overgaan in PDS.
Artsen zijn het er ook over eens dat PDS te maken heeft met een gevoeligheid voor emoties. Stress en angst kunnen namelijk ook invloed hebben op de darmbewegingen. En dan kan het zowel om negatieve als positieve stress gaan. De één krijgt hoofdpijn van spanning of slaapt slecht, een kind met het Prikkelbare Darm Syndroom krijgt darmklachten.
Omgaan met kinderangsten
Honden, vuur, de zee: soms is het nuttig dat je kind ergens bang voor is. Maar kinderen kunnen ook bang zijn voor iets onschuldigs. Hoe neem je die angst weg? Hier tips van een pedagoog.
PDS, en dan?
Heeft je kind het Prikkelbare Darm Syndroom, dan blijven zijn darmen mogelijk een zwakke plek. PDS is niet te behandelen met medicijnen, hoewel laxeermiddelen sommige kinderen met obstipatieklachten wel iets kunnen helpen. Gelukkig kun je nog meer doen om de klachten van je kind te verminderen. En dat doe je vooral door naar zijn voedingspatroon te kijken.
-
Eet op vaste tijden. Zo is er voor de darmen steeds genoeg tijd om het eten te verwerken. Laat je kind geen maaltijden overslaan: de darmen moeten gestimuleerd blijven om hun werk te doen.
-
Houd samen met je kind een voedingsdagboek bij. Schrijf op wat je kind eet en hoe laat. Zo kom je erachter welke voeding mogelijk klachten veroorzaakt.
-
Zorg ervoor dat je kind voldoende drinkt, naast zuivel ook water, en liever geen zoete dranken of frisdrank. Lees hier: hoeveel moet je kind drinken per dag.
-
Voor een kind met Prikkelbare Darm Syndroom is het belangrijk om in beperkte hoeveelheid onoplosbare vezels te eten (tarweproducten, zemelen, groente), en meer oplosbare vezels (fruit, linzen, bonen, bananen, pasta, cornflakes). Deze zijn minder belastend voor de darmen.
-
Lees op de website van het Voedingscentrum de adviezen voor vezelrijke voeding en een volwaardig voedingspatroon voor je kind, op elke leeftijd.
-
Heeft je kind last van obstipatie? Zorg dan dat hij genoeg beweegt. Beweging helpt voor een goede darmwerking.
Andere behandelingen tegen PDS
Omdat bij een kind met het Prikkelbare Darm Syndroom niet alleen voeding een rol speelt, maar ook stress en emoties zoals angst, kun je de behandeling ook daarop richten om te proberen de klachten te verminderen.
Zorg voor genoeg rust, ontspanning en leuke afleiding voor je kind. Als je kind te veel focust op eventuele buikpijn, kan dat juist meer pijnklachten geven. Probeer daarom uit die vicieuze cirkel te blijven, bijvoorbeeld door samen leuke dingen te doen. Misschien kunnen jullie samen aan een groot knutselproject beginnen of wil hij al tijden op een nieuwe sport. Begin ermee en kijk wat het doet.
Zorg ook dat je kind bij je terecht kan met zijn zorgen of problemen. Maak er tijd voor vrij en maak alles bespreekbaar. Waar zou hij mee kunnen zitten? Is je kind al wat groter en merk je dat zijn buikklachten vaak samengaan met spanning, dan kun je meditatie- of ontspanningsoefeningen met hem doen. Er zijn speciale apps die ook geschikt zijn voor kinderen. Laat je kind voelen hoe hij zijn buik kan ontspannen. Kinderen met buikpijn spannen hun buik vaak aan, wat de klachten kan verergeren.
Lukt het je niet de spanning of angst bij je kind te verminderen? Dan kan het goed zijn om (via de huisarts) een afspraak te maken bij een kinderpsycholoog. Cognitieve gedragstherapie kan bijvoorbeeld helpen.
Hypnotherapie bij Prikkelbare Darm Syndroom
Ook hypnotherapie kan goed helpen als je kind het Prikkelbare Darm Syndroom heeft. Dat klinkt misschien eng, maar het is wetenschappelijk aangetoond dat hypnose helpt bij kinderen met buikklachten. Na een aantal hypnosesessies nam de pijn af en verbeterde de werking van de darmen, blijkt uit verschillende onderzoeken.
Kinderen leren met hypnotherapie controle te krijgen over hun lichaam, meer zelfvertrouwen te krijgen en het kan faalangst en perfectionisme verminderen. Twee eigenschappen die vaak samengaan met PDS. Bovendien menen deskundigen dat kinderen onder hypnose kunnen leren hun darmen beter te beheersen.
Hiervoor zijn meerdere hypnosesessies nodig. Er zijn hypnotherapiepraktijken die zijn gespecialiseerd in kinderen en buikpijn, maar ook steeds meer ziekenhuizen bieden deze therapie aan. Meer weten? Ga dan naar deze site: Hypnose voor Kinderen.
Weetje
Onoplosbare vezels, zoals tarwezemelen die in bruin brood zitten, trekken als een spons water aan en worden niet verteerd. Ze prikkelen de darm en dit zou de verergering van de prikkelbare darm symptomen kunnen verklaren.
Meer over de stoelgang:
Bronnen: Alrijne ziekenhuis, Hypnose voor Kinderen, Elvira George – Noordwest Ziekenhuisgroep, Prikkelbare Darm Syndroom Belangenorganisatie
