Wat is het syndroom van Asperger?
Het syndroom van Asperger werd voorheen gezien als een subtype van autisme, maar sinds 2017 wordt de term officieel niet meer gebruikt. Sindsdien wordt gesproken over de diagnose autismespectrumstoornis (ASS). Er is immers niet genoeg wetenschappelijke onderbouwing is autisme onder te verdelen in subtypes als het syndroom van Asperger, met elk hun eigen kenmerken.
Autisme wordt gezien als een breed spectrum van veel verschillende kenmerken. Alle mensen met ASS (autismespectrumstoornis) delen bepaalde moeilijkheden, maar autistisch zijn kan zich op allerlei manieren uiten. Sommige kinderen hebben door naast autisme ook psychische problemen, waardoor ze andere ondersteuning nodig hebben dan kinderen bij wie dit niet speelt.
Autisme, Asperger en ASS
Kinderen die in het verleden de diagnose Asperger kregen, kunnen de term wel gewoon blijven gebruiken. Asperger duidt op een gemiddelde tot bovengemiddelde intelligentie. Ze hebben niet de leerstoornissen die veel autistische mensen hebben, maar ze kunnen wel specifieke leermoeilijkheden hebben. Opvallend is dat hun spraak/taal ontwikkeling vaak relatief adequaat verloopt. Terwijl ze nog steeds moeite kunnen hebben met het begrijpen en verwerken van taal.
Tip: lees hier alles over autismespectrumstoornis en hoe je dit herkent bij je kind.
Wat is de oorzaak van Asperger?
De oorzaak van autismespectrumstoornis is niet bekend. Erfelijkheid lijkt een rol te spelen, want autisme komt opvallend vaak binnen families voor: studies schatten dat genetische factoren 80 tot 90 % van het risico verklaren."Zo'n 3 op de 10.000 mensen vertonen de autisme-kenmerken die voor 2017 onder de de diagnose Asperger zouden vallen.
Hoe weet je of je kind ASS heeft?
Kinderen met deze kenmerken van ASS ontwikkelen zich als baby prima. Vaak zijn ze juist snel in hun ontwikkeling. Zo praten ze vaak voor hun tweede verjaardag. Dat is bij het merendeel van de rest van de kinderen met ASS niet het geval. Daarom wordt ASS bij sommige kinderen pas ontdekt als ze naar school gaan en dagelijks met andere kinderen in contact zijn. Een autismespectrumstoornis kan dan opvallen doordat een kind alle prikkels in een druk klaslokaal niet goed kan verwerken, of het lastig vindt om sociale situaties in te schatten.
Tip: Deze nieuwe app kan autisme bij jonge kinderen ontdekken
Wat zijn de kenmerken van ASS?
Ieder kind met ASS laat een ander profiel van gedragskenmerken zien. De kenmerken van ASS die vroeger vaak leidden tot de diagnose Asperger, zijn wat moeilijker te herkennen . Hierbij kun je aan denken:
- 1
Hyperfocus
Denk aan uren bezig zijn met één activiteit en hier helemaal in opgaan. Ook kan er een fixatie zijn voor bepaald speelgoed, zoals die ene favoriete auto, al het speelgoed dat blauw is of boeken. Met dat ene ding speelt een kind dan voortdurend en het speelgoed krijgt alle aandacht. - 2
Kleine professor
Kinderen met ASS kunnen soms klinken als kleine professors. Voorheen werd dit kenmerk gekoppeld aan het syndroom van Asperger. Ze zijn verbaal sterk, maar vanwege hun autisme lijkt het alsof ze maar over één ding willen praten. Ook kunnen ze meer ouder taalgebruik hebben dan past bij hun leeftijd, of liever met volwassenen praten dan met andere kinderen. - 3
Sociaal onhandig
Voor kinderen met ASS kan het moeilijk zijn om lichaamstaal te lezen of een gesprek te leiden. Het is daarom vaak lastig voor ze om op school in groepen te werken. Ze begrijpen bijvoorbeeld niet dat ze op hun beurt moeten wachten of hoe je kunt samenwerken. Door hun sociale beperkingen kunnen kinderen met ASS ook moeilijker aansluiting vinden bij hun leeftijdsgenoten en zich geïsoleerd voelen. - 4
Behoefte aan routine
Structuur is ontzettend belangrijk voor kinderen met ASS. Zijn er geen of te weinig vaste routines en regelmaat, dan raken ze snel het overzicht kwijt. - 5
Emotionele uitbarstingen
Veel kinderen met ASS kunnen het slecht verdragen wanneer routines of plannen misgaan. Gaat het anders dan normaal of komt er iets tussen, dan kan het kind hierdoor heel boos of verdrietig worden. - 6
Begrijpt subtiliteit niet
Hoewel kinderen met autisme-kenmerken – die passen bij wat vroeger Asperger werd genoemd – verbaal vaak sterk zijn, kunnen ze moeite hebben met het begrijpen of het verstaan van de toon of klemtoon van anderen. Ze kunnen woorden letterlijk nemen en niet in staat zijn om sarcasme of grapjes te begrijpen. - 7
Ongebruikelijke lichaamstaal
Andere signalen van ASS zijn ongewone gezichtsuitdrukkingen of houdingen. Daarnaast hebben kinderen soms de neiging om naar anderen te staren of het oogcontact juist helemaal te vermijden. - 8
Vertraagde motorische ontwikkeling
Een slechte of trage motoriek kan ook een teken van ASS zijn. Kinderen hebben bijvoorbeeld moeite met leren fietsen of knippen. - 9
Zintuigelijk gevoelig
Veel kinderen met ASS zijn sensorisch gevoelig. Dit betekent dat alles extra hard bij ze binnenkomt: geluiden, geuren en ook fysieke prikkels. Een kind kan snel overprikkeld raken door bijvoorbeeld sterk licht, harde geluiden of een bepaalde textuur.
Gebrek aan empathie: onzin
Van mensen met ASS is lange tijd gedacht dat ze een gebrek aan empathie hebben. Gesteld werd dat ze niet zouden weten of begrijpen dat andere mensen ook gevoelens of wensen hebben. Experts zijn hier echter van teruggekomen : kinderen met ASS kunnen juist erg gevoelig zijn en de gevoelens van anderen (heel goed) opmerken. Het is alleen moeilijker voor ze om woorden te geven aan wat ze opmerken. Bovendien kunnen ze de gevoelens van anderen ervaren als prikkels die verwarrend zijn. Ze kunnen er niet of minder makkelijk dan andere kinderen op reageren.
Dit ervaart een kind met autisme
Omdat het voor mensen zonder deze aandoening moeilijk voor te stellen is om te leven met een autistische stoornis, maakte de National Autistic Society een indrukwekkende voorlichtingsfilm. Door de grote variatie binnen het ASS spectrum zal niet elke ouder zich erin herkennen, maar uit reacties blijkt dat veel ouders de video herkenbaar en waardevol vinden.
In deze video kun je zien hoe een kind met Asperger de wereld om zich heen ervaart.
Tips als je kind ASS heeft
Er zijn een aantal dingen die je kunt doen om je kind met ASS te helpen. Omdat niet alle kinderen met ASS tegen dezelfde problemen aanlopen, is niet alles op jouw kind van toepassingen. Maar er zitten vast wat handige tips bij, die trouwens vaak ook prima werken voor kinderen die geen ASS hebben.
Zorg voor een gestructureerde en voorspelbare omgeving.
Bereid je kind op tijd voor op nieuwe gebeurtenissen of verandering van regels. Houd er rekening mee dat kinderen met ASS niet goed tegen onverwachte situaties/veranderingen kunnen.
Leer je kind de sociale omgangsregels door letterlijk aan te geven hoe hij zich kan gedragen en wat hij kan zeggen in verschillende sociale situaties. Dit kan eventueel aan de hand van rollenspellen of tijdens het spelen met poppetjes.
Doordat kinderen met ASS de gevoelens van anderen niet goed aanvoelen, is het handig om ze ze te leren hoe ze op een passende manier kunnen reageren. Reageert je kind anders dan gepast of gebruikelijk is, leg hem dan uit hoe hij dit voortaan kan doen en geef het goede voorbeeld.
Laat je kind teruggetrokken gedrag zien, moedig hem dan aan om met anderen te spelen en deel te nemen aan activiteiten met leeftijdgenoten.
Laat je kind niet continu over zijn eenzijdige interesses praten. Beperk de tijd waarop het kind over zijn interesse mag praten en draag andere onderwerpen aan die hij mogelijk ook leuk vindt.
Neem een huisdier. Hier lees je waarom.
Toekomst kind ASS
De meeste kinderen met ASS leren naarmate ze ouder worden beter omgaan met hun beperkingen. Het feit dat ze ASS hebben, kan soms zelfs in hun voordeel werken. Want al zal je kind het later misschien sociaal moeilijker hebben, de kans is groot dat hij uitblinkt in een specifiek onderwerp dat hem echt interesseert. Wist je dat er van Einstein, Napoleon, Beethoven en Elvis Presley wordt gedacht dat ze ASS hadden?
Lees verder over alle kenmerken van autismespectrumstoornis, de diagnose en hoe je kunt omgaan met een kind met ASS.
Bronnen: Hersenstichting, Parnassia Groep, NVA
