Wanneer is je kind klaar voor het potje? Dit zegt de expert

Hij kan de pot op, vind jij. Maar je peuter wil liever nog even luieren. Wanneer zet je de eerste stap naar zindelijkheid? Uroloog Miel Nanlohy geeft tips.

De meningen en ervaringen over zindelijk worden zijn talloos, want wat is nou de beste manier? Er zijn rigide schema’s van de Amerikaanse Gina Ford (een voormalig nanny die bekendstaat om haar strikte opvoedboeken), maar anderen beweren dat je er juist zo weinig mogelijk aandacht aan moet besteden. Er zijn voorstanders van wachten tot het moment daar is. Van belonen. Of juist niet.

Tip! Dit geweldige prentenboek over zindelijk worden zorgt (volgens de schrijver) al 20 jaar voor droge billetjes

Eigen trukendoos

Er is discussie genoeg, iedereen heeft zijn eigen trukendoos. Belangrijk is: de aanpak moet passen bij het kind, maar ook bij de ouders. Hou je niet van strakke schema’s en ijzeren discipline, vergeet de ‘zindelijk in vijf dagen’-methode dan maar. En als je de controle niet graag verliest, is ‘we zien wel hoe het gaat’ niet handig. Dat levert ongetwijfeld stress op bij jou, die waarschijnlijk wordt gevoeld en overgenomen door je peuter. Dat zal het zindelijk worden alleen maar in de weg staan.

Volgens uroloog Miel Nanlohy, werkzaam op de poep- en plaspoli in het Máxima Medisch Centrum in Veldhoven, maken ouders zich te snel zorgen. ‘Omdat kinderen op de basisschool zindelijk moeten zijn, worden ouders ongerust als hun kind rond de drieënhalf nog niet zelfstandig plast en poept. Ik zeg dan vaak: trek je er niets van aan en geef gewoon luiers mee naar school. Het begin van de basisschooltijd is geen goede reden om gefixeerd te zijn op zindelijk worden. Al snap ik ook dat leerkrachten dit willen, omdat ze het al zo druk hebben.’ Volgens Nanlohy wordt het gros van de kinderen overdag zindelijk tussen het derde en vierde jaar, met een uitloop van tweeënhalf tot vijf jaar. ‘Ook als ze op hun vijfde nog niet zindelijk zijn, is er vaak niets aan de hand,’ zegt de uroloog. ‘Het is hooguit onhandig.’

Tip! Is je kind er klaar voor? Deze spullen heb je nog meer nodig voor zindelijk worden.

Hersenwerk

Hoe werkt zindelijk worden eigenlijk? Allereerst moet je kind eraan toe zijn. Hij moet bijvoorbeeld zelf kunnen benoemen wanneer hij aan het poepen of plassen is. Met andere woorden: hij moet beseffen waar het over gaat. Nog een signaal dat je kind er klaar voor is, is als zijn luier een paar uur droog blijft, bijvoorbeeld na een middagslaapje. Dat betekent dat er controle is over de blaas.

Nanlohy: ‘Een kind wordt zindelijk door te voelen en herkennen wanneer urine of ontlasting wegloopt. Vervolgens moet in de hersenen een koppeling worden gemaakt tussen het gevoel dat je moet plassen of poepen en de actie om naar een potje of wc te gaan. Hoe? Zet je kind elke keer als hij drinkt op de pot. Ook als hij geen aandrang heeft om te plassen. Op die manier leert hij om te gaan plassen na het drinken.’ Het helpt ook als kinderen in hun blote billen lopen, omdat ze dan beter voelen wat er gebeurt. In de zomer is dat makkelijker dan in de winter, maar ook als je kind kleren aan moet, kun je de luier weglaten. Door een natte broek voelt hij ook beter wat er gebeurt.

Lees ook: Zindelijkheid: jongens vs. meisjes

Uitstelgedrag

Op haar poli ziet Nanlohy dagelijks kinderen met kleine of grotere zindelijkheidsproblemen. ‘Vaak komt het door uitstelgedrag: ze willen hun spel niet stoppen om naar de wc te gaan. Zie je je kind wiebelen, dan betekent dat dat hij zijn sluitspier dichtknijpt, waardoor de drang verdwijnt. Hem naar de wc sturen heeft dan geen zin, want hij hoeft dan echt niet meer. Het gevolg is wel dat de volgende aandrang veel groter is, waardoor ze het potje of de wc niet halen. In zo’n geval moet je de koppeling tussen aandrang en actie ondernemen versterken. Blijven plassen na het drinken en je kind duidelijk maken dat hij moet gaan zodra hij de allereerste drang voelt. De tv of het vriendje loopt echt niet weg.’

Nat bed

’s Nachts droog blijven gebeurt meestal tussen de vijf en zes jaar, hoewel vijftien procent van de kinderen op zesjarige leeftijd nog in bed plast. Dat kan te maken hebben met genetische aanleg, maar ook met druk gedrag. ‘Kinderen met bijvoorbeeld ADHD moeten ’s nachts zo diep slapen om bij te tanken, dat ze helemaal niets meer voelen.’ Volgens Nanlohy is het erg belangrijk dat een kind met een lege blaas de nacht in gaat. Na 18 uur niet meer drinken, hooguit een paar slokken water bij het tandenpoetsen. ‘Laat hem ook voor én na het tandenpoetsen plassen. Ga je zelf naar bed, maak je kind dan goed wakker door hem een wachtwoord te laten zeggen dat je voor het slapengaan hebt afgesproken en laat hem dan plassen.’

Prinses vermist

Een grappig hulpmiddel is een luier (hier online te koop) met een plaatje van een prinses of een brandweerauto erop, dat de volgende ochtend is verdwenen als er ’s nachts in is geplast. Welk kind wil die mooie prinses nou kwijt? Als er al sprake zou zijn van gemakzucht, wordt dat op deze manier aangepakt. Om een kind beter te laten voelen wanneer hij moet plassen, kun je ook een plaswekker proberen. Die is gekoppeld aan een speciaal broekje dat hij in bed moet dragen en gaat af zodra er vochtigheid wordt gemeten. Je kind moet de wekker dan uitzetten, waardoor hij vaak wakker genoeg is om naar de wc te gaan. Door het geluid gaat hij het gevoel van een volle blaas na een paar keer vanzelf herkennen. Een kind moet eraan toe zijn en geduld is ook in dit geval een schone zaak. Zo besluit Nanlohy: ‘Word niet boos bij een ongelukje en gebruik nooit dwang. Kijk het gerust aan tot je kind een jaar of vijf is. Pas daarna kun je onderzoeken of er meer aan de hand is.’

Gesponsord

Het populairste buitenspeelgoed