Zindelijkheid
De term 'zindelijkheid' staat voor het controle hebben over de blaas, waardoor je kind niet in z'n broek plast. Het houdt in dat je kind 'zindelijk', schoon blijft en niet in zijn luier plast en poept, maar op de wc of het potje. Je kind kent dus ook het verschil tussen naar de wc moeten omdat hij moet plassen of poepen (aandrang) en daadwerkelijk poepen en plassen.
Wanneer is kind gemiddeld zindelijk?
De gemiddelde leeftijdsgrens waarop kinderen in Nederland zindelijk worden, is door de jaren heen steeds meer opgeschoven. In 1953 was het nog normaal dat kinderen met 1,5 jaar zindelijk waren. Tegenwoordig ligt de gemiddelde leeftijd waarop kinderen in Nederland overdag zindelijk zijn tussen de 2,5 en 3 jaar. En gemiddeld tussen de 3 en 4 jaar blijven kinderen 's nachts ook droog (lees hier meer over bedplassen).
Wat precies de oorzaak is van het opschuiven van de leeftijdsgrens waarop kinderen zindelijk worden, is niet bekend. Sommigen denken dat het komt doordat tegenwoordig vaak beide ouders werken en er minder tijd is voor zindelijkheidstraining. Anderen denken dat het te maken heeft met de steeds beter absorberende luiers. Zo zijn er nog meer verschillende gedachten hierover. Het opschuiven van de leeftijdsgrens gebeurt overigens vooral in Westerse landen. Wereldwijd ligt de gemiddelde leeftijd namelijk een stuk lager: zo rond de 1,5 jaar.
Podcast: Ouders van Nu vraagt door over zindelijk worden
Tip! Zindelijkheidstraining wordt een stuk leuker met deze items
'Verplicht' zindelijk voor basisschool
In Nederland geldt dat als een kind 4 jaar oud is en naar de kleuterschool gaat, hij officieel zindelijk moet zijn. Een basisschool mag je kind zelfs weigeren als hij nog niet zelf naar de wc kan, omdat luiers verschonen niet in het takenpakket van een basisschoolleerkracht valt. Deze 4 dingen moet je kind nog meer onder de knie hebben.
In de praktijk zijn scholen meestal wel soepel hierin, als ze weten dat er thuis gewerkt wordt aan de zindelijkheidstraining. Anders kan er in overleg met de huisarts en de school een andere oplossing worden gezocht. Maar in principe is zindelijkheid wel een voorwaarde om naar school en overigens ook naar de BSO te kunnen gaan. Er zijn zelfs BSO's die een kind dan niet meer willen opvangen.
Die leeftijdsgrens ligt in België weer anders: daar mogen kinderen al vanaf 2,5 jaar naar de kleuterschool en wordt er verwacht dat ze op dat moment zindelijk zijn. Al wordt er ook daar soepel mee omgegaan.
Wanneer beginnen met zindelijkheidstraining?
Het advies luidt om op tijd te beginnen met zindelijkheidstraining, want hoe langer je wacht, hoe moeilijker het wordt. De ideale leeftijd om ermee te beginnen is tussen de 18 en 20 maanden. Op deze leeftijd leren kinderen nog graag en makkelijk nieuwe dingen en ze zitten nog niet in de dwarse peuterpuberteit. Als je op tijd begint, blijft het proces ontspannen. Wacht je tot je kind 3,5 is, dan kun je als ouder extra druk voelen om je kind in korte tijd zindelijk te krijgen. Dat werkt niet mee.
Je hoort weleens dat je kind vanzelf signalen gaat geven die erop wijzen dat een kind klaar is voor zindelijkheidstraining, zoals interesse tonen in jouw toiletgebruik, of zelf praten over plas en poep. Bij sommige kinderen is dat zo, maar bij veel kinderen gebeurt dit niet. Het ene kind kan er op 1,5-jarige leeftijd al erg mee bezig zijn, terwijl een ander kind van 3 nog nooit heeft aangegeven dat hij moet poepen of plassen. Dat is niet erg, sommigen doen dat gewoon niet. Wacht daarom niet af, maar ga er zelf actief mee aan de slag. Jij bepaalt als ouder wanneer je wilt beginnen met zindelijkheidstraining. Dit zijn de verschillende methodes om zindelijk te worden.
/4d5d6b85b84243ffbddcc70afac15f2c/image.jpg)
/c66bafccbacc4de7a6c69d43c111408b/image.jpg)
/80b332f5a5ab4bcd809ff9c8a021773b/image.jpg)
/8feb0d0d413643788412ef81712ae067/image.jpg)
/e8bbd465f1964ed284fce009c82bdf8f/image.jpg)
/aa689361a26649a1b0bf15d4486cc682/image.jpg)
/6dea6743a7fe4072bf4178a3e416b8d6/image.jpg)
/3352fcb743814ad39cff739a542db08c/image.jpg)
/3823cc93751b41f2a46dd17c3590a90a/image.jpg)
Lees ook: Pedagogisch bewezen: zo stimuleer je goed gedrag met stickers
Wanneer is je kind er aan toe?
Sommige kinderen laten zelf zien dat ze klaar zijn om zindelijkheid te worden. De volgende signalen kunnen hierop wijzen:
-
Je kind geeft door gebaren of woordjes aan dat hij een volle luier heeft.
-
Je kind vindt zijn volle luier heel interessant.
-
Je kind vindt zijn volle luier vervelend en maakt dit door zijn houding of woorden duidelijk aan je.
-
Je kind toont interesse in de wc en wil weten wat daar gebeurt.
-
Je kind houdt zijn plas langer op, omdat hij het vervelend vindt om met een volle luier te lopen.
/6dd8a298fe2c485e8bde20ac3ef24bbc/image.jpg)
/2ad01533e42e415790e26eba71172200/image.jpg)
/d25e243f103549f9bb91894ac755b54f/image.jpg)
/cc432378f4b84c3fbbe9486011b1d037/image.jpg)
/8af41afe03e14c2da47bd03f5928bf19/image.jpg)
/a458d50870484fc5a98d94742d2fd2aa/image.jpg)
Lees hier: Waarom meisjes sneller zindelijk zijn dan jongens
Zindelijkheidsprobleem
Wanneer het je kind niet lukt om zindelijk te worden, dan kan dat uiteindelijk problematisch worden. Officieel geldt dat als een kind van 5 overdag nog niet zindelijk is, of een kind van 6 of 7 jaar 's nachts nog niet zindelijk is, het tijd is om naar de huisarts te gaan.
Toch kunnen ouders het al eerder als een probleem ervaren als hun kind niet zindelijk is, bijvoorbeeld omdat hij naar school gaat. Of omdat hij vaak in bed plast en niet bij vriendjes durft te logeren. Schroom dan niet om hulp te vragen, bijvoorbeeld bij het consultatiebureau of een zindelijkheidsexpert.
Medische oorzaak?
Lukt het je kind nog niet om zowel overdag als 's nachts zindelijk te worden, dan is het belangrijk dat je eerst uitzoekt waaróm het niet lukt. Is het misschien verkeerd aangeleerd, of is er een medische oorzaak? Aanwijzingen dat er iets medisch aan de hand is, zijn:
- 01.
Je kind verliest de hele dag door druppelsgewijs urine.
- 02.
Je kind kan zijn plas niet ophouden.
- 03.
Je kind heeft pijn bij het plassen.
- 04.
Er komt bloed uit tijdens het plassen.
- 05.
Als de plasstraal tijdens het plassen steeds even stopt.
- 06.
Als de plasstraal niet recht is, maar erg 'sproeit'.
In deze gevallen is het verstandig om langs een uroloog te gaan, die kan een foto maken om te kijken of er wellicht een verstopping in de urinewegen zit, of dat er iets anders aan de hand is.
Oplossingen voor zindelijkheidsproblemen
Vaak is er geen medisch probleem, maar een logische oorzaak, met een eenvoudige oplossing, zoals:
-
Sommige kinderen drinken overdag te veel. Alles wat erin gaat, moet er ook weer uit. De oplossing: kijk eens kritisch naar de hoeveelheid drankjes die je kind op een dag drinkt. Of geef alleen water of thee, daar drinken kinderen vaak minder van dan zoete drankjes als limonade. Hoeveel moet je kind per dag drinken?
-
Sommige kinderen plassen overdag niet vaak genoeg. Wat er overdag niet uitkomt, komt er 's nachts in bed uit, als ze tijdens hun slaap in ontspannen toestand zijn. De oplossing: overdag vaker naar de wc gaan.
-
Sommige kinderen nemen niet genoeg tijd op de wc, waardoor ze niet goed uitplassen. De oplossing: zorg ervoor dat je kind rustig naar de wc gaat en goed uitplast. Blijf even bij hem om hem daaraan te herinneren.
-
Voor kinderen vanaf 6 jaar die bedplassen, zijn er verschillende oplossingen en methodes, zoals een plaswekker.
Lukt het met deze stappen niet om je kind zindelijk te maken, of ervaar je het zelf als een probleem dat het nog niet gelukt is, vraag dan advies bij het consultatiebureau of een zindelijkheidsexpert.
Lees hier meer over 7 soorten zindelijkheidsproblemen en de daarbij behorende oplossingen.
Video: Zindelijk maken doe je zo:
Bronnen: Universitair Medisch Centrum Groningen, Nederlands Centrum Jeugdgezondheid
