Wat is de vrijwillige ouderbijdrage?
Het basisonderwijs in Nederland is gratis. Basisscholen krijgen namelijk geld van de overheid voor schoolboeken en lesmateriaal. Maar daarnaast mogen de scholen wel een vrijwillige financiële bijdrage vragen aan de ouders, voor extra activiteiten en voorzieningen. Deze vrijwillige ouderbijdrage wordt vaak gebruikt voor schoolreisjes en feesten. Ook schoolzwemmen en overblijven wordt op sommige scholen uit de ouderbijdrage betaald. Zonder deze financiële bijdrage is er weinig tot geen extra ruimte voor activiteiten. Scholen die een vrijwillige ouderbijdrage vragen, zijn verplicht dit in de schoolgids te vermelden. Ook op middelbare scholen wordt vaak om een vrijwillige ouderbijdrage gevraagd.
De gemiddelde vrijwillige ouderbijdrage
Hoe hoog de vrijwillige ouderbijdrage is, verschilt per school. Een basisschool mag namelijk zelf de hoogte en bestemming van de ouderbijdrage bepalen. Het vaststellen van de hoogte van het bedrag gebeurt in overleg met de ouders in de medezeggenschapsraad van de school. Ook moet de medezeggenschapsraad instemmen met de doelen waaraan het geld zal worden besteed.
Het bedrag kan en mag dus per basisschool verschillen. Er is geen minimum- of maximumbedrag vastgesteld. Gemiddeld gaat het om zo'n 42 euro per jaar per kind. Maar de verschillen zijn groot: sommige scholen vragen een paar tientjes per jaar, terwijl het bij andere scholen kan oplopen tot honderden euro's. Het overgrote deel van de scholen vraagt een bedrag dat onder de honderd euro per jaar ligt. De ene school vraagt een vast bedrag per jaar, terwijl andere scholen per maand of per activiteit om een bijdrage vragen. De vrijwillige bijdrage is niet aftrekbaar.
Lees ook: Welke soorten basisscholen zijn er?
Waarvoor is de vrijwillige ouderbijdrage bedoeld?
De vrijwillige ouderbijdrage is bedoeld voor activiteiten die niet tot het gewone lesprogramma behoren en dus niet betaald worden door het Ministerie van Onderwijs.
Het gaat om activiteiten als:
-
excursie
-
sportdag
-
sinterklaascadeautje
-
kerstviering
-
paasontbijt
-
schoolzwemmen
-
extra lesmateriaal
-
overblijven
De medezeggenschapsraad bepaalt samen met het schoolbestuur hoe de ouderbijdrage wordt besteed. In de schoolgids moet staan voor welke activiteiten de vrijwillige ouderbijdrage wordt gebruikt.
Digitale leermiddelen
De ouderbijdrage wordt steeds vaker gebruikt om laptops, tablets of andere digitale leermiddelen aan te kunnen schaffen, die vervolgens klassikaal gebruikt kunnen worden door leerlingen. Maar ook hiervoor geldt dat je niet verplicht bent hieraan mee te betalen. Stel dat je niet wil of kan betalen, en een laptop op iPad is verplicht op school, dan moet de school vervangend materiaal regelen.
Is de vrijwillige bijdrage verplicht?
Het is wettelijk vastgelegd dat scholen om een bijdrage mogen vragen aan de ouders, mits deze bijdrage vrijwillig is. Je bent als ouder dus niet verplicht om de bijdrage te betalen. In schoolgidsen werd nog weleens de suggestie gewekt dat niet betalen geen optie is, maar de school mag ouders niet onder druk zetten of verplichten tot betaling. Tegenwoordig moet daarom ook in de schoolgids duidelijk vermeld worden dat het om een vrijwillige bijdrage gaat. Als je de vrijwillige ouderbijdrage niet kunt of wilt betalen, hoeft dat dus niet.
Een school mag overigens ook geen inschrijfgeld, administratiekosten of betaalde lidmaatschappen verplichten. Ook mogen ze de toelating tot de school niet laten afhangen van het wel of niet betalen van de vrijwillige ouderbijdrage.
Als je de vrijwillige ouderbijdrage niet kunt betalen
Kun je de vrijwillige ouderbijdrage voor een activiteit niet betalen? Dan mag je kind alsnog deelnemen als het gaat om een activiteit die onderdeel is van het lesprogramma. Je kind is namelijk wettelijk verplicht om mee te doen aan alle activiteiten die bij het lesprogramma horen. In de schoolgids kun je lezen welke dat zijn.
Is schoolzwemmen bijvoorbeeld een verplichte activiteit op de school van jouw kind, dan is de school verantwoordelijk voor de kosten en mag je kind sowieso meedoen. En gaat het om tablets die gebruikt worden in de les, dan mogen ook alle kinderen deze gebruiken, ook als de ouders geen ouderbijdrage hebben betaald.
Deze regel geldt ook voor extra activiteiten, zoals schoolreisjes of kerstdiners. Vroeger mocht een kind dus in principe door de school geweigerd worden voor deze activiteit. De school was in zo'n geval wel wettelijk verplicht om opvang te regelen voor het kind, als de activiteit tijdens schooltijden plaatsvindt. Maar door een wetswijziging mag dit vanaf het schooljaar 2021/2022 niet meer. Ook kinderen wiens ouders de vrijwillige ouderbijdrage niet kunnen betalen, mogen dus mee op schoolreisje of meedoen aan het kerstdiner.
Misstanden melden
Mocht er ondanks deze nieuwe richtlijn toch een kind worden uitgesloten van een extra activiteit, of wordt op de school van jouw kind een bijdrage toch verplicht gesteld? Dan kun je deze misstanden melden bij de medezeggenschapsraad van de school of bij de Inspectie voor Onderwijs.
Verplicht overblijfgeld?
Het hangt van de schooltijden af of je moet betalen voor het overblijven (tussenschoolse opvang) van je kind.
-
Scholen die gebruik maken van een traditioneel rooster, waarbij de kinderen tussen de middag vrij zijn, moeten de optie bieden om je kind te laten overblijven op school. Het gaat om tussenschoolse opvang. Voor deze opvang moet je dan wel betalen. Dit is meestal een paar euro per dag.
-
Op scholen die gebruik maken van een continurooster, waarbij de leerlingen tijdens lunchtijd sowieso op school moeten blijven, hoef je niet voor het overblijven te betalen. De kinderen lunchen dan namelijk tijdens schooltijd, dus de school is zelf verantwoordelijk voor die kosten. De school mag hier wel een vrijwillige bijdrage voor vragen. Maar jou verplichten om overblijfgeld te betalen, dat mag niet.
Hulp bij betalen ouderbijdrage
De meeste scholen hebben een kortingsregeling of een kwijtscheldingsregeling voor ouders die de ouderbijdrage niet kunnen betalen. Ook bieden veel scholen de mogelijkheid om in termijnen te betalen. Kom je er samen met de school niet uit, dan kun je terecht bij Stichting Leergeld. Deze stichting zet zich in voor kinderen van 4 tot 18 jaar die vanwege gebrek aan geld niet mee kunnen doen met hun leeftijdsgenoten.
Vrijwillige ouderbijdrage afschaffen
In juni 2023 riepen verschillende ouder-, leerling- en onderwijsorganisaties de Tweede Kamer op om de vrijwillige ouderbijdrage af te schaffen in het basisonderwijs. Goed onderwijs moet voor elk kind gelijk toegankelijk zijn, ongeacht de portemonnee van de ouders, vinden zij.
Bron: Stichting Leergeld
