Als moeder van een 2-jarige zoon maakt Marieke (32) zich zorgen om klimaatverandering. Tegelijk is het haar motivatie om haar zoontje vegetarisch op te voeden en om het kopen van speelgoed te beperken. 'We hebben verantwoordelijkheid onze impact op het milieu te verlagen.
Het kan negatief voelen om daarover te praten, maar toch is het belangrijk om zorgen en ervaringen te delen. Veel mensen onderschatten hun eigen invloed, terwijl je écht een verschil kunt maken. Van de gesprekken die je voert tot de spullen die je koopt.'
Lees ook: Slim bedacht: geldbesparende producten die met je baby meegroeien
De cijfers
Uit onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek uit 2021 bleek dat 58 procent van de Nederlandse bevolking denkt dat het eigen gedrag van invloed is op klimaatverandering. Gevraagd werd naar de aanpassingen die mensen doorvoeren in hun leefstijl. Iets meer vrouwen dan mannen bleken dat te doen.
Zo neemt nog slechts 30 procent van de vrouwen bij korte afstanden de auto, draagt 73 procent dikke truien in plaats van de verwarming op te stoken en koopt 16 procent vaker tweedehands kleding.
Kritisch kijken naar voeding
Ook Marieke koopt voor zichzelf en haar kind bijna alles tweedehands. Haar zoon heeft nauwelijks nieuwe kleding en dat is voor haar heel logisch. 'Kleren zitten zo onder de vlekken en hij groeit er snel uit. Bovendien bespaar ik veel geld door niet alles nieuw te kopen.'
Ze kijkt daarnaast ook kritisch naar voeding. Zelf eet ze plantaardig. Met haar man heeft ze afgesproken hun zoontje vegetarisch op te voeden. Ze zijn blij met die beslissing. 'Tijdens mijn studie heb ik me verdiept in de voedingsindustrie en zo kwam ik erachter hoe intensief er gebruik wordt gemaakt van dieren. Niet houdbaar en niet duurzaam.
Toen was de keuze om vegetarisch te eten snel gemaakt. Ik wil zelf geen levend wezen eten en van het idee dat mijn zoontje dat zou doen, word ik misselijk. Later mag hij het zelf bepalen, maar ik ga hem leren waar zijn eten vandaan komt. Als alle kinderen dat zouden weten, zouden de meesten denk ik geen vlees willen eten. Kinderen vinden dieren lief.'
Lees ook: Mijn kind wil vegetarisch eten: waar moet ik op letten?
Wat is haalbaar voor jou?
De aanpassingen van Marieke zijn een goede start, vindt Saskia Sampimon-Versneij. Ze is moeder van een zoon van 8 en oprichter van thegreenlist.nl, een lifestyleplatform voor een duurzamer leven. Ze schreef het boek Niks Nieuws, een handleiding voor een leuk duurzaam leven, en geeft online tips aan ouders die duurzamer willen doen. Ze raadt aan goed naar je eigen leefstijl te kijken om te bepalen wat haalbaar is. Bijvoorbeeld minder vlees eten, tweedehands kopen of het speelgoed in huis beperken.
140 miljoen kilo luiers per jaar
Met het besparen van luiers valt ook veel te winnen. Jaarlijks worden er in Nederland zo'n 170.000 baby's geboren die gemiddeld na 2,5 tot 3 jaar overdag zindelijk zijn. Dat zorgt jaarlijks voor zo'n 140 miljoen kilo luierafval. Met bijna 500 kilo afval per persoon per jaar vallen Nederlanders boven het Europees gemiddelde.
Deze cijfers waren voor Emily-Jane Townley (43) aanleiding om haar leven radicaal om te gooien. Toen haar derde kind zes maanden oud was, besloot Emily-Jane dat er in haar huis geen afval meer geproduceerd zou worden. Ze ging zero waste leven en begon de website levenzonderafval.nl om haar ervaringen bij te houden. Deze website is inmiddels uitgegroeid tot een bedrijf.
Plastic laag om hun billen
Met drie kleine kinderen was het niet makkelijk om radicaal minder afval te produceren, ontdekte Emily-Jane. 'Mijn kinderen zijn de reden om dit te doen. Ik leefde al duurzaam, maar ik begon me door de luiers echt schuldig te voelen. Bovendien deed ik een plastic laag om hun billen heen, dat vond ik vervelend.
Toen ik een verhaal las over een vrouw die maar 1 liter afval per jaar produceerde, was ik geïnspireerd. Ik besloot: geen afval, geen plastic en geen gevaarlijke chemicaliën meer in huis.'
Goeie vraag: Hoeveel plastic krijgt jouw kind binnen?
Hormoonverstorend
Emily-Janes angst voor schadelijke stoffen in de buurt van haar kinderen, is niet geheel ongegrond. Uit onderzoek van de Franse overheid twee jaar geleden bleek dat wegwerpluiers schadelijke chemicaliën bevatten zoals formaldehyde, dioxine en PAKs. Langdurige blootstelling kan bijdragen aan allergische reacties en verstoring van de hormoonhuishouding.
En in een recent onderzoek trof Stichting Tegengif elf verschillende chemische stoffen aan in populair Nederlands speelgoed, waarvan een aantal zelfs verboden zijn in speelgoed. De aangetroffen stoffen waren hormoonverstorend, schadelijk voor de voortplanting, moeilijk afbreekbaar en/of giftig.
Overal microplastics
In 2021 waarschuwde de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit voor het gebruik van servies dat gemaakt is van melamine en bamboe: wanneer dit verhit wordt, komen er schadelijke stoffen vrij. Ook microplastics worden teruggevonden in heel veel producten: van tandpasta tot babyflesjes. Zelfs in placenta's zijn deeltjes aangetroffen.
Er is nog te weinig onderzoek gedaan om te weten of er negatieve gezondheidseffecten zijn. Wil je de microplastics in je omgeving beperkt houden, dan tipt duurzaamheidsexpert Sampimon-Versneij de app Beat the Microbead van De Plastic Soup Foundation. Zo zie je of er microplastics in een product zitten.
Lees ook: 8x kinderservies dat je kind wél veilig kan gebruiken
Hout en keramiek
Kleine hoeveelheden of grote hoeveelheden, dat maakt Emily-Jane niet uit. Ze besloot stap voor stap haar hele huishouden om te gooien. De plastic lepeltjes, bordjes en bekers gingen de deur uit en werden vervangen door hout en keramiek. Het kastje vol schoonmaakspullen werd gereduceerd tot een plank met alleen citroen, baking soda en bio-allesreiniger.
Niet alleen overzichtelijker, ook een geruststellend idee: mochten haar kinderen hun weg naar de plank vinden en iets in hun mond doen, dan zouden ze hooguit kunnen schrikken van de zout smakende soda. Bijkomend voordeel is dat je hiermee ook, net als met tweedehands kopen, geld bespaart.
Bye bye billendoekjes
Sampimon-Versneij ziet de aanpassingen van Emily-Jane als de definitie van duurzaamheid. 'Duurzaam leven is naar jezelf kijken, aan welke knoppen je kunt draaien en daar ook naar handelen.' Als alternatief voor billendoekjes greep Emily-Jane terug naar het good old washandje.
'Bij een vieze luier had ik een half pak doekjes nodig om het schoon te krijgen. Ik besloot voortaan een washandje te gebruiken met zelfgemaakte lotion van zeep en olie. Dat is verzorgend en het washandje kun je opnieuw gebruiken.'
Lees ook: Getest: de beste billendoekjes van 2023
Respect voor de natuur
Hergebruik is een belangrijke tip van Emily-Jane. Net als Marieke koopt ze niets nieuws. 'Als een kind jarig is, geef ik de Duplo waar mijn eigen kind niet meer mee speelt. Een klein boompje voor in de tuin is ook leuk om te geven of een gezellige picknick.'
Ze is ook voorstander van opvoeden met respect voor de natuur. 'Mijn peuter leerde ik bijvoorbeeld om een mier niet dood te drukken, vaak hebben ze de neiging dat te doen. En om lief te zijn voor planten en dieren.' Saskia denkt dat een duurzame opvoeding een heel leven door kan werken. 'Het gaat om kleine kinderen en het is dus belangrijk om niet dwingend te zijn.
Het is niet een onderwerp waar je met je peuter over praat, maar je kunt wel het goede voorbeeld geven'. Ze raadt aan leuke uitjes te organiseren, zoals een wildplukwandeling. Het kan ook leuk zijn samen boodschappen te doen en te kijken welke seizoensproducten er zijn.
Uit eigen tuin
Ruben Klerkx (39) en Suzanna Bijlsma (35) gingen nog een stap verder. In 2022 besloten ze met hun gezin naar Zweden te verhuizen met als doel zelfvoorzienend te leven of, zoals Ruben het noemt, 'onsvoorzienend'. 'We willen het niet alleen zelf goed op orde hebben, maar ook zorgen voor de gemeenschap waarin we leven.'
Ze hebben een eco-community opgezet waar ze gasten ontvangen die ze meer te leren over hun manier van leven. Hoewel duurzaam leven altijd al belangrijk was voor Suzanna, werd het met de komst van hun kinderen urgenter. 'Ik vind het niet per se leuk om zelfvoorzienend te leven: het kost veel energie, ik heb bijna geen moment om tot rust te komen, er is altijd wat te doen.
Maar ik vind dat we niet anders kunnen. Toen we nog in Nederland woonden, vertelde ik mijn kinderen over het belang van de natuur, maar het bleek niet uit mijn leefstijl. Nu zien ze wat er gebeurt als je een zaadje in de grond stopt en hoe hard je moet werken voor je kunt oogsten om te eten.'
Liever een boon dan een koekje
Dat gevoel van urgentie speelt volgens Saskia bij meerdere jonge ouders een rol. Juist de kinderen zijn een motivatie om de wereld beter achter te willen laten. Ruben en Suzanna proberen dit te doen door de bouw van een kas en het aanleggen van een voedselbos.
'Zelfs onze Zweedse buren waren onder de indruk van wat we al hebben neergezet. We zijn hard op weg al ons eten uit eigen tuin te halen.' Ruben vindt het leuk te zien hoe indrukwekkend hun kinderen het proces van planten en oogsten vinden. 'Onze kinderen weten nu al dat je, voor je een wortel hebt, eerst een zaadje moet opkweken.
Dat zaadje moet je vervolgens twee keer verplaatsen en na een halfjaar haal je pas een wortel uit de grond. Ze herkennen verschillende groentesoorten en eten liever een boontje uit de tuin dan een koekje. Zelf planten kweken, vinden ze nog niet erg interessant, maar ze laten wel trots de kas zien wanneer er gasten zijn.'
Wereld te winnen
En als er toch koekjes in huis zijn, dan worden die gebakken met bloem of meel van de molen verderop. Zo zorgen Ruben en Suzanna niet alleen voor hun eigen gezin maar ook voor de gemeenschap waarin ze wonen en proberen ze de wereld duurzamer te maken. 'Een bevrijdende en geruststellende gedachte.'
Aan zo'n geruststellende gedachte hebben wel meer mensen behoefte: recent onderzoek toonde aan dat één op de vijf jonge mensen (tussen de 16 en 30 jaar) stress ervaart door het klimaat. Slechts 12 procent denkt een verschil te kunnen maken. 'Jammer,' vindt Saskia Sampimon-Versneij, 'want er is een wereld te winnen op het gebied van duurzaamheid.'
/546d5b7cf61842a3993852459dbd9a98/image.jpg)
/8a07deab39884edb8fe308717ea267ae/image.jpg)
/11b5d51c3e694f5ba9803f3862381f48/image.jpg)
/e0f6713dd1cd47ee8eda3446078a4714/image.jpg)
