,,Gen Z'ers (geboren tussen 1996 en 2010) zullen in hun opvoeding kiezen voor zekerheid en veiligheid", voorspelt Jos Ahlers, psycholoog, auteur en spreker die al meer dan tien jaar onderzoek doet naar generatie Z. Wat trouwens niet betekent dat ze de brave ouder zullen uithangen. Integendeel.
Volgens Ahlers kunnen we onze borst natmaken voor de nieuwe generatie ouders die uitgesproken en goedgebekt is: ,,Gen Z'ers geloven in aanpakken en gooien, als dat nodig is, de beuk erin. Ze gaan de straat op als ze het ergens niet mee eens zijn."
Lees ook: Wel of geen kinderen: deze boeken helpen je met deze grote levensvraag
Op zoek naar houvast
Die hang naar zekerheid en veiligheid komt volgens Ahlers niet uit de lucht vallen. ,,Wie opgroeit in onzekere tijden, grijpt naar houvast." De deskundige doelt op de pandemie, klimaat-, woning- en energiecrisis, het zorginfarct en oorlogen waarmee deze generatie te maken had of heeft in de jaren waarin ze zelf volwassen worden.
Daarmee treedt generatie Z in de voetsporen van hun ouders, die opgroeiden in de moeizame jaren 80 met de financiële crisis, grote werkloosheid, krakersrellen, woningnood en de Koude Oorlog die nog dichtbij voelde. Die omstandigheden hadden grote invloed op hun latere opvoedstijl. Ahlers: ,,Deze zogenaamde 'curlingouders' zeiden: 'Ik had het zwaar, dat gaat mijn kind niet gebeuren', ze wilden alle barrières wegnemen en voorkomen dat het tegenzat of dat ze faalden."
Verbaal sterk
Curlingouders waren volgens Laura Bas, generatie Z-expert en zelf Gen Z'er, de eerste ouders die de waarom-vragen van hun kinderen niet afdeden met 'daarom', maar een echt antwoord wilden geven. ,,Gen Z'ers zijn gewend aan het hebben en maken van keuzes, kunnen overleggen en laten zich niet afwimpelen met een half antwoord."
Het maakte de generatie verbaal sterk. Ze leerden zich uitspreken over maatschappelijke thema's, en omdat ze opgroeiden in een digitale wereld werden sociale media - waarop iederéén een stem heeft - als vanzelfsprekend hun podia. Gen Z leerde daarnaast van hun ouders om het zelf te doen en dat het belangrijk is dat ze het pad dat ze bewandelen zorgvuldig uitkiezen.
Een les die enorm verschilt met wat millennials, de generatie die hen voorging, leerden van hun ouwelui. Millennials groeiden op in de jaren 90, waarin de mogelijkheden eindeloos leken. De boodschap die zij van hun ouders meekregen was juist: alles kan, ga ervoor, the sky is the limit."
Lees ook: Jongeren twijfelen over kinderwens door onzeker inkomen, klimaatstress en oorlogen
Gen Z versus millennials
Volgens Ahlers maakt dat millennials en Gen Z'ers op hun beurt heel verschillende opvoeders. ,,Millennial-ouders richten zich vaak op het doen van hun eigen ding. Ze vinden het belangrijk om hun eigen pad te (blijven) volgen en nemen hun kroost mee naar feestjes en festivals."
Hij verwacht een meer beschermende houding van Gen Z'ers. ,,De onderliggende boodschap in hun opvoeding zal zijn 'wees voorzichtig, denk goed na', terwijl millennials eerder denken 'loopt wel los, komt goed'."
Gen Z groeide als eerste generatie op in een digitale wereld. ,,Dat had, en heeft nog altijd, een enorme invloed op ze", zegt Bas. Ze verwacht dat Gen Z'ers hun kinderen zullen opvoeden in hun omgang met sociale media en denkt dat een meerderheid geen foto's van hun kroost zal delen op online platformen.
De gevaren van het internet
Ook ziet de deskundige het niet snel gebeuren dat ze hun kind zomaar een tablet in de handen duwen. ,,Ze kennen de gevaren van het internet als geen ander, zijn op de hoogte van de grenzeloosheid en weten dat wat online komt, online blijft." Ahlers is het er roerend mee eens en vult aan: ,,Ze hebben geleerd om op te letten en zullen aan hun kinderen doorgeven dat de (online) wereld een gevaarlijke plek kan zijn waar je voorzichtig mee om moet gaan."
Bas verwacht dat de nieuwe generatie zelf behoefte zal hebben aan eerlijke, authentieke content over zwangerschap en opvoeding. ,,Gen Z wil het echte leven zien en laten zien," zegt ze. Daarop voortbordurend stelt Ahlers dat ze mediawijs en cynisch zijn. ,,Gen Z prikt door de praatjes van influencers heen en valt niet in de valkuilen waarin voorgaande generaties wel vallen."
Lees ook: Salomon en Elise voeden hun kinderen schermvrij op: 'Ik wil niet dat ze al die troep zien'
De barricaden op
Omdat generatie Z gelijkwaardigheid belangrijk vindt, verwacht Bas dat ze een eerlijke rolverdeling en balans in het ouderschap zullen afdwingen, nog meer dan millennials dat doen. ,,Als het nodig is, gaan ze de barricaden op om het voor elkaar te krijgen dat ze minder kunnen werken als er kinderen komen."
Ze denkt dat een eerlijke verdeling van verzorgende taken tussen ouders en een goede werk-privébalans belangrijk zullen zijn. Ook vermoedt ze dat de focus op gender zal vervagen, omdat Gen Z dat niet zo belangrijk vindt.
Lees ook: Na Gen Z volgt generatie Alpha: wat zijn de kenmerken van deze kinderen?
Een invloedrijke generatie
Zelf wil generatie Z-expert Bas (27 jaar) 'later' vooral een emotioneel beschikbare ouder zijn die haar kroost behoedt voor een schermverslaving. Al is ze daar net als de meeste van haar generatiegenoten op dit moment niet mee bezig. De gemiddelde leeftijd waarop Nederlanders vader of moeder worden, stijgt al jaren (vrouwen: 30,3 jaar, mannen 32,8 jaar).
Ahlers voorspelt dat die trend door zal zetten. ,,Mensen hebben op steeds latere leeftijd voor het eerst seks en beginnen later aan een serieuze relatie. En daarnaast: hoe start je een gezin als je geen woning kunt vinden en noodgedwongen bij je ouders woont?"
Expert Ahlers ziet het (toekomstige) ouderschap van generatie Z als een uitdaging met een spannende uitkomst. ,,Als het steeds moeilijker wordt om de toekomst te voorspellen, wat geef je je kinderen dan mee?" Toch heeft hij hoop: ,,Gen Z is een invloedrijke generatie. Iedereen heeft ze nodig en die noodzaak veroorzaakt druk, maar maakt ze tegelijkertijd machtig."
Verantwoording: de cijfers over de gemiddelde leeftijd van Nederlandse vrouwen en mannen die ouders worden, gaan over 2022 en komen van het Ministerie van Volksgezondheid.
