Antibiotica zijn onmisbaar voor de behandeling van ernstige bacteriële infecties, zoals longontsteking, hersenvliesontsteking en bloedvergiftiging. Volwassenen en kinderen zijn zelden in staat om daarvan op eigen kracht te herstellen.
,,Maar Nederland is afhankelijk van producenten in Azië, en daar zijn leveringsproblemen", zegt Ellen Huijbers, bestuurder van organisatie Stroomz. Hieronder vallen 29 grootschalige huisartsenpraktijken en gezondheidscentra.
Lees ook: Antibiotica bij kinderen, waar moet je op letten?
Heb jij nog wat liggen?
Eind vorig jaar was er al in heel Nederland een tekort aan antibiotica voor volwassenen, momenteel is er een schreeuwend tekort aan antibiotica voor kinderen. Jonge kinderen, met name baby's, moeten dit medicijn in vloeibare vorm krijgen.
,,Ik schat in dat artsen en apothekers op dit moment een derde van hun werkdag bezig zijn om nog ergens medicatie vandaan te schrapen. Om met elkaar te bellen: heb jij nog wat liggen? Of om met artsen en ouders te overleggen of er alternatief type antibiotica kan worden gebruikt of bereid", vertelt Huijbers. ,,Dat gaat allemaal ten koste van gewone zorg."
Eed gezworen om te helpen
Artsen en apothekers voeren op dit moment intensief overleg over de huidige situatie. ,,Onze Service Apotheken in Eindhoven en Helmond hebben nog wel een voorraad antibiotica liggen. We helpen ouders die door andere apotheken naar ons worden verwezen altijd uit de brand", meldt Cees Dekkers.
,,Zoals alle apothekers bij elk tekort telkens weer met veel kunst en vliegwerk patiënten een alternatief proberen te bieden. We hebben een eed gezworen, we willen en moeten mensen helpen. Maar soms denk ik wel eens: zouden we dat misschien eens niet moeten doen. Moet er eerst een slachtoffer vallen, voordat de regering de regie pakt?"
Lees ook: Meer kinderen met longontsteking of kinkhoest: grootste aantal in drie jaar
Zo goedkoop mogelijk inkopen maak de keten kwetsbaar. Er hoeft maar iets mis te gaan in China of India en de aanlevering stokt
Cees Dekkers Service Apotheken
Tot nu toe laat Den Haag de inkoop over aan zorgverzekeraars. Dat de medicijntekorten elk jaar groter worden, komt volgens Huijbers en Dekkers mede doordat zij zo goedkoop mogelijk inkopen. Dat maakt de kosten laag en daarmee de zorgpremies laag.
Zo min mogelijk voorraad
,,Om dezelfde reden stimuleren ze apothekers om zo min mogelijk in voorraad te hebben. Dat alles maakt de keten kwetsbaar. Er hoeft maar iets mis te gaan in China of India, of tijdens het transport, en de aanlevering stokt", zegt Dekkers. ,,En als medicatie schaars wordt, dan leveren producenten liever aan andere landen in West-Europa, want die betalen beter.
Nederland zit qua medicijntekorten nu op eenzelfde niveau als landen als Bulgarije, Roemenië en Griekenland. Ik schat in dat de tekorten hier drie keer lager zouden zijn, als we evenveel betaalden als onze buurlanden."
Steeds meer tekorten
Het aantal medicijntekorten in Nederland over 2023 was hoger dan ooit. In 2023 deden apotheken 2292 meldingen van tekorten, tegenover 1514 in 2022. In 2010 lag dit aantal nog onder de 200. Zo'n 5 van de 13 miljoen medicijngebruikers in Nederland hebben vorig jaar te maken gehad met de gevolgen.
Woede onder apothekers in Nederland
De frustraties onder apothekers in Nederland lopen hoog op. 'Antibioticakuurtjes voor kinderen zijn niet te krijgen. Ik ben de hele dag aan het bellen met dezelfde boodschap. En het resultaat is dat kinderen niet met het juiste middel behandeld kunnen worden', meldt de Delftse apotheker Erik van Tuin op LinkedIn.
Hij somt vier soorten medicijndranken op die niet leverbaar zijn, en twee waar hij nog wel aan kan komen. 'Zolang het duurt. Waarom grijpt niemand in?'
Een andere apotheker reageert hierop met een uithaal richting zorgverzekeraars: 'Omdat ze wachten op de eerste dode en de schuld dan aan de zorgverlener kunnen geven. Kortom het kan ze niet schelen.' Hij richt zich op de nieuwe zorgminister Pia Dijkstra en de Inspectie Gezondheidszorg: 'Grijp in!'
