Dat ouders die in de zomer een baby verwachten zich zorgen maken over kraamzorg is goed te begrijpen. Juist in die periode worden de meeste kinderen geboren, terwijl er door geplande vakanties nóg minder kraamverzorgenden beschikbaar zijn.
Lees hier hoe je kraamzorg regelt
Kraamzorg voor iedereen
Is het denkbaar dat het in de zomermaanden zo druk is dat er geen kraamverzorgende beschikbaar is voor een kersvers gezin? Nee, zegt Peter Boudewijn, voorzitter brancheorganisatie Bo Geboortezorg. ,,Alle ouders die zich op tijd aanmelden voor kraamzorg, kunnen daar nog altijd op rekenen." Met 'op tijd' bedoelt hij zo snel mogelijk en uiterlijk na vijf maanden zwangerschap. Maar zelfs voor wie zich later aanmeldt, wordt vaak alsnog iets geregeld.
Wel moeten alle ouders er rekening mee houden dat ze in de zomer door de krappe bezetting waarschijnlijk minder kraamzorg krijgen dan de 49 uur in acht dagen waar ze recht op hebben. Kraamverzorgenden verdelen hun aandacht soms noodgedwongen over meerdere gezinnen, zodat toch iedereen kan rekenen op kraamzorg.
In plaats van de hele dag, wordt een gezin in zo'n geval alleen in de ochtend of de middag ondersteund, omdat de kraamverzorgende haar werkdag in tweeën, of in heel extreme gevallen zelfs in drieën opknipt. Als er wel genoeg kraamverzorgenden beschikbaar zijn, krijgen ouders 'gewoon' hun beloofde uren.
Lees ook: Personeelstekort in de kraamzorg: beeldbellen of helemaal geen hulp meer
Ooit 64, nu vaak 24 uur
Debbie van der Linden (48) is kraamverzorgende (Kraamzorg de Eilanden) in en rond Rotterdam en zit al twintig jaar in het vak. Met de jaren zag ze de uren die ze bij een gezin doorbracht slinken van 64 uur in acht dagen naar 49 uur tot soms 24 uur. Vooral in de drukke zomermaanden is het eerder regel dan uitzondering dat ze twee gezinnen bijstaat en dus maar de helft van de beloofde kraamzorg levert.
Door die mindering van uren veranderen haar werkzaamheden. ,,In drie tot vier uur richt ik me op moeder- en kindzorg, zoals het helpen met het geven van borstvoeding en het doen van controles, en het schoonmaken van het sanitair", zegt Van der Linden. Daarmee geeft ze nog altijd de noodzakelijke en belangrijke basiszorg die gericht is op het voorkomen van infecties en het op gang brengen van de borstvoeding.
Partners zijn thuis
Aan extraatjes, zoals het mooi presenteren van eten of aandacht geven aan andere gezinsleden komt de doorgewinterde kraamverzorgende dan niet toe en dat vindt ze jammer. Aan de andere kant ziet ze dat partners tegenwoordig vaak thuis zijn tijdens de kraamweek en dat zij de taken waar zij niet aan toe komt op zich nemen.
Van der Linden vindt het belangrijk dat ouders weten dat ze er ook als ze minder uren kraamzorg krijgen niet alleen voorstaan. ,,Soms spreken we af dat we later op de dag nog eens telefonisch contact hebben." Daarnaast is er via de kraamzorgorganisatie de mogelijkheid om te videobellen tijdens het dagdeel dat Van der Linden er niet is. Haar doel om ouders in de kraamweek het zelfvertrouwen te geven dat ze het naar haar vertrek zelf kunnen, behaalt ze nog altijd. Ook als ze zo'n gezin het minimale aantal uren (24) bijstaat.
Einde tekort is in zicht
Al jaren wordt in de media geschreven over personeelstekorten in de kraamzorg. Volgens Boudewijn had het beroep een slecht imago door de arbeidsvoorwaarden. Had, want de voorzitter van brancheorganisatie Bo Geboortezorg denkt dat dit nog wel eens het laatste jaar van zogenaamde kraamverzorgendeschaarste zal zijn.
Er is een nieuwe cao, met onder andere een loonsverhoging van 10 procent. Daarnaast worden er dankzij het Opleidingsfonds Kraamzorg nu zo'n 400 extra kraamverzorgenden opgeleid - waarvan er al 260 instroomden -, de brancheorganisatie verwacht dat er nog veel zullen volgen.
Lees ook: Digitale kraamzorg: dit vinden jullie ervan
Kraamzorg verandert
Daarnaast zegt Boudewijn dat de invulling van het beroep volop ter discussie staat en is daar bovendien nog veel winst te behalen. ,,Waar de wereld in de afgelopen dertig jaar veranderde, bleef de kraamzorg hetzelfde." Hij doelt onder meer op het vaderschapsverlof en de mogelijkheid tot digitale zorg.
Er veranderde de afgelopen jaren nog veel meer rond geboortes. Thuisbevallingen komen steeds minder vaak voor (13 procent) en een groeiende groep ouders kiest voor kunstvoeding (23,9 procent, bron: Ministerie van Volksgezondheid 2023), terwijl het ondersteunen van de verloskundige tijdens een thuisbevalling en het begeleiden van het geven van borstvoeding belangrijke taken van een kraamverzorgende zijn.
Kraamzorg 2.0
Boudewijn vindt dat kraamzorg in de toekomst meer afgestemd moet zijn op de behoefte van een gezin. ,,Lang niet iedereen wil 49 uur kraamzorg aan huis. Sommigen kunnen af met minder en anderen hebben juist behoefte aan meer."
Van der Linden herkent wat Boudewijn zegt over de wisselende wensen van gezinnen. Al ligt dat volgens haar niet altijd aan wat ouders willen, maar soms ook aan wat ouders kunnen betalen: ,,Veel gezinnen kiezen voor slechts 24 uur kraamzorg omdat ze een eigen bijdrage van 5,10 euro per uur moeten betalen."
Schrijf je in bij één organisatie
Terug naar de aanstaande ouders die zich zorgen maken over de beschikbaarheid van kraamzorg. Uit angst om achter het net te vissen schrijven sommigen zich in bij meerdere kraamzorgorganisaties, die daardoor hun geringe capaciteit inzetten bij gezinnen die later afbellen. Dat soort acties wordt gestraft met geldboetes waarover de NOS kortgeleden berichtte.
Boudewijn begrijpt de (aanstaande) ouders die zich dubbel inschrijven wel, toch drukt hij ze op het hart om zich één keer aan te melden. Het maakt niet uit of dat bij een zzp'er of een kraamzorgorganisatie is. ,,Als de plek waar je staat ingeschreven niet voldoende capaciteit heeft, verwijzen zij door naar een andere zorgaanbieder." Hij zegt dat kraamzorgorganisaties en zorgverzekeraars afspraken hebben gemaakt om ervoor te zorgen dat ieder gezin de minimale kraamzorg (24 uur) kan ontvangen.
Andere ouders wisselen bewust van zorgverzekeraar, omdat de ene een eigen bijdrage vraagt voor aanvullende kraamzorg en de ander niet. Hun maandelijkse premie is dan vaak hoger dan voorheen. Zo'n switch voorkomt extra kosten, maar biedt geen garantie voor 49 uur zorg.
Lees ook: Zorgverzekering en zwangerschap in 2024: wat wordt er vergoed?
